Nhờ câu chuyện về Pinocchio, Collodi đã trở thành một tên tuổi lớn trong dòng văn học thiếu nhi thế giới. Một quỹ quốc gia về Carlo Collodi đã được thành lập để bảo tồn và phát huy những giá trị mà ông muốn truyền tải cho người đọc.             

                                                

Được phát hành năm 1883, Những cuộc phiêu lưu của Pinocchio là một tác phẩm tiêu biểu trong số rất nhiều những câu chuyện nổi tiếng dành cho thiếu nhi của nhà văn người Italy Carlo Collodi. Nhân vật chính trong truyện là con rối bằng gỗ tên là Pinocchio do bác thợ mộc Geppetto chế tạo nên.

Truyện kể về hành trình gian nan với bao thử thách để trở thành người thật của cậu bé người gỗ Pinocchio. Ban đầu Pinocchio chỉ là một thanh gỗ biết nói, biết cười giống như một đứa trẻ được bác thợ mộc Mister Cherry tìm ra, sau đó bác thợ mộc này đem tặng thanh gỗ đó cho Geppetto. Geppetto tốt bụng không có con cái, đã chế tạo ra cậu bé người gỗ Pinocchio với mong ước được cùng cậu “con trai” đi chu du thế giới.

Tuy là một con rối nhưng trông Pinocchio rất giống một cậu bé trong sáng, ngây thơ. Cậu bé rất hiếu kỳ, suy nghĩ giản đơn, không bền chí và không có chủ kiến, nên khó vượt qua được những cám dỗ. Chính vì thế mà quá trình phát triển của cậu vô cùng gian nan và không hề bằng phẳng.

Cậu muốn làm những điều tốt để cha mình vui lòng, nhưng rồi cậu lại mắc phải hết lỗi lầm này đến lỗi lầm khác. Chẳng hạn như vì ham vui tại rạp múa rối của ông Giovani, cậu đã bán cuốn sách mà cha mình phải đánh đổi bằnga chiếc áo khoác duy nhất trong mùa đông giá buốt. Hay việc Pinocchio mắc mưu Mèo và Cáo, làm mất năm đồng tiền vàng, rồi lại nói dối cô tiên Tóc Lam khiến cho chiếc mũi cứ thế bị mọc dài ra. Không những thế, Pinocchio còn nghe lời đám bạn xấu trốn học tới Xứ sở đồ chơi, kết quả là bị biến thành lừa, rồi bị nuốt chửng vào bụng cá mập. Tại đây, cậu gặp lại cha mình… Và cuối cùng Pinocchio biết sửa chữa lỗi lầm và trở thành cậu bé thực sự.

Với cách hành văn lôi cuốn và dí dỏm, qua chú bé người gỗ Pinocchio, Carlo Collodi đã mang đến cho các độc giả nhỏ tuổi bài học sâu sắc về quá trình trưởng thành của mỗi người. Đó là một quá trình mài giũa, rèn luyện đầy gian nan. Chỉ khi nào biết khắc phục nhược điểm của bản thân, chống lại những cám dỗ thì bạn mới có thể đi đúng hướng và thực sự trưởng thành.

Carlo Collodi tên thật là Carlo Lorenzini, sinh ngày 24/11/1826 tại một thị trấn nhỏ gần vùng Florence của Italy. Sau khi học xong bậc tiểu học, Lorenzini được đi học làm linh mục tại chủng viện của Val d'Elsa. Tuy nhiên, sau khi tốt nghiệp, Lorenzini bắt đầu làm việc cho một hiệu sách.

 

Khi phong trào thống nhất Italy lan rộng trên toàn quốc, Lorenzini chuyển sang làm báo. Năm 1848, ông thành lập tạp chí châm biếm Il Lampione, nhưng nó đã bị đóng cửa vào năm 1849. Sau đó, ông tiếp tục thành lập tờ La Scaramuccia. Bên cạnh việc viết báo, Lorenzini còn viết phim hài và các mẩu chuyện châm biếm. Các tác phẩm của ông được ký dưới bút danh “Collodi” là tên của thị trấn, nơi mẹ ông sinh ra.

Sau khi Italy thống nhất vào năm 1861, Lorenzini tham gia làm việc trong lĩnh vực kiểm duyệt sân khấu, biên tập tạp chí, viết truyện và dịch truyện cho thiếu nhi. Ông đã xuất bản các cuốn sách Tiểu thuyết trên xe lửa, Giannettino, Mắt và Mũi, Những truyện vui, Bút ký lý thú và nổi tiếng nhất trong số đó là tác phẩm Những cuộc phiêu lưu của Pinocchio.

Ngay khi vừa ra đời, những cuộc phiêu lưu kỳ thú trong hành trình gian nan để trở thành người thật của chú bé gỗ Pinocchio đã được trẻ em Italy say mê đón đọc. Sau khi được dịch ra tiếng Anh vào năm 1892, tên tuổi của Lorenzini và Pinocchio trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới. 

Năm 1940, Những cuộc phiêu lưu của Pinocchio đã được hãng phim Walt Disney chuyển thể thành phim hoạt hình. Không chỉ là một nhân vật trong truyện, trong phim, Pinocchio còn được coi là một biểu tượng của văn hóa hiện đại - là một trong những nhân vật được tái hiện nhiều nhất trong kho tàng văn học thiếu nhi. Hình ảnh cậu bé Pinocchio với chiếc mũi sẽ tự động dài ra mỗi khi nói dối, đã trở thành một phần quen thuộc trong tuổi ấu thơ của hàng triệu độc giả. 

Một số nước trên thế giới đã cho dựng những bức tượng về nhân vật chú bé gỗ Pinocchio nhằm tăng cường sự hiểu biết và hành động để bảo vệ quyền của trẻ em. Với chiều cao 16m, bức tượng Pinocchio ở thị trấn Collodi, miền Trung Italy, được xác định là bức tượng cao nhất thế giới về nhân vật này.

Cho đến nay, tác phẩm của nhà văn Collodi về nhân vật Pinocchio vẫn là một trong những cuốn sách được trẻ em thế giới yêu thích nhất, và là tác phẩm văn học được dịch ra nhiều thứ tiếng nhất trên thế giới, chỉ sau Kinh thánh, với hơn 2.000 bản dịch trong hơn 200 ngôn ngữ.

                                                                                                                                             Nguồn Văn nghệ số 22/2017