Vanvn.net - Lễ trao Giải thưởng Văn học năm 2018 và kết nạp hội viên, Hội Nhà văn Việt Nam năm 2019  đã diễn ra sáng 25-1-2019,  (tức 20 tháng Chạp năm Mậu Tuất) tại Bảo tàng Văn học Việt Nam, 275 Âu Cơ, quận Tây Hồ, Hà Nội.

Thay mặt Ban chấp hành (BCH) Hội Nhà văn Việt Nam (khóa IX), nhà thơ Trần Đăng Khoa – Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Trưởng ban công tác hội viên – đã đọc báo cáo về công tác xét giải thưởng văn học năm 2018 và xét kết nạp hội viên mới. Theo đó, năm nào Hội Nhà văn cũng làm được rất nhiều việc. Có việc đã trở thành sự kiện văn hoá của đất nước. Ví như các cuộc Liên hoan thơ Châu Á-Thái Bình Dương và quảng bá Văn học Việt Nam ra nước ngoài. Tuy nhiên thế, trao Giải thưởng và kết nạp hội viên mới là công việc nhạy cảm, thu hút sự chú ý đặc biệt của các nhà văn, của giới báo chí và bạn đọc. Cũng chính vì sự nhạy cảm như thế và đặc biệt, cần tôn trọng bạn đọc và giữ uy tín của Hội, nên BCH rất thận trọng và coi hai việc làm này là hai việc lớn trong năm, cần đầu tư nhiều sức lực, tâm huyết và trí tuệ.

Các hội viên mới nhận hoa và lời chúc mừng của lãnh đạo Hội Nhà văn Việt Nam. Ảnh: HỮU ĐỐ

Trước hết là việc xét giải thưởng: Năm nay, Hội Nhà văn nhận được 208 tác phẩm tham dự giải thưởng của 141 tác giả. Trong đó Văn xuôi có 67 tác phẩm. Thơ 102 tác phẩm. Lý luận phê bình 25 và Dịch thuật là 14. Như thế, số lượng tác phẩm tham dự giải năm nay phải nói là rất dồi dào, đa dạng và phong phú. Bộ phận sơ khảo của các Hội đồng đã có nhiều cuộc làm việc nghiêm túc, công tâm, để tuyển chọn những tác phẩm tốt nhất đọc chung trong toàn hội đồng, rồi bàn bạc qua nhiều cuộc họp, để bỏ phiếu kín trình lên BCH 3 tác phẩm thơ, 3 tác phẩm văn xuôi, 2 tác phẩm lý luận-phê bình và 2 tác phẩm văn học dịch. BCH cũng đã đọc rất kỹ và có nhiều buổi làm việc nghiêm túc. Trong đó có buổi họp mở rộng, mời Chủ tịch, Phó Chủ tịch các Hội đồng trình bày và bảo vệ những tác phẩm được đề xuất. Những tác phẩm tham dự năm nay, theo đánh giá của BCH là rất phong phú về nội dung, đa dạng về bút pháp. Nhiều tác phẩm có nhiều đóng góp ở mặt này hay mặt khác. Nhưng để có được sự thuyết phục, có số phiếu  cao của BCH chỉ có ba tác phẩm. Trong đó có 2 tác phẩm dịch và 1 tác phẩm lý luận-phê bình. Mảng sáng tác ở cả hai thể loại văn và thơ, chúng ta lại phải kiên trì chờ đợi trong mùa giải tới.

Tác phẩm lý luận-phê bình được Giải thưởng năm nay là cuốn sách Văn học Nga hiện đại, những vấn đề lý thuyết và lịch sử của Trần Thị Phương Phương. Đây là một công trình nghiên cứu công phu, tổng hợp được nhiều nguồn tư liệu quý. Tác phẩm có nhiều phát hiện mới, có tính khoa học cao, giải thích rõ ràng và có tính thuyết phục về những vấn đề của văn học Nga đương đại, với một phương pháp tiếp cận mang tính tổng quan, khả tín về 3 vấn đề của 3 giai đoạn văn học Nga từ cuối thế kỷ XIX đến cuối thế kỷ XX: Chủ nghĩa hiện đại, Chủ nghĩa hiện thực XHCN và Chủ nghĩa Hậu hiện đại. Công trình được viết với một quan điểm lịch sử và thái độ điềm tĩnh trước những vấn đề phức tạp cũng như những vấn đề lịch sử không hề đơn giản của một thế kỷ văn học Nga. Văn phong trong sáng, mực thước, tác giả nắm vững ngôn ngữ Nga, những vấn đề của văn học Nga hiện đại và đương đại.

Về dịch thuật năm nay khá được mùa. Đoạt giải gồm 2 tác phẩm Tương lai được viết trên đá cổ, của Phạm Long quận, dịch thơ của nhà thơ Colombia Fernando Rendo và Hoàng Đế của Nguyễn Chí Thuật dịch tiểu thuyết của nhà văn Ba Lan Riszard Kapuschinski.

Nhà thơ Fernando Rendo đã từng sang Việt Nam. Ông là nhà thơ, nhà phê bình lớn Colombia, chủ tịch Hội Nhà văn Á Phi, Mỹ La Tinh. Tương lai được viết trên đá cổ là tuyển tập tuyển chọn những bài thơ hay nhất của Fernando Rendo. Nhà thơ lớn Colombia này rất yêu Việt Nam. Mảng thơ viết về Việt Nam cũng là mảng quan trọng nhất của tuyển thơ này. Tuy nhiên, thơ Fernando Rendo không dễ đọc và lại càng không dễ dịch. Phạm Long Quận có nhiều cố gắng rất đáng được ghi nhận trong việc dịch tác phẩm này một cách chính xác và nhuần nhuyễn, giúp chúng ta hiểu thêm về nền văn học lớn Colombia, mà trước đó, chúng ta mới chỉ biết có G. Marked, tác giả nổi tiếng thế giới đã được giải thưởng Nobell.

Tác phẩm dịch thứ hai được Giải thưởng dịch là tiểu thuyết Hoàng Đế của Riszard Kapuschinski. Ông là nhà văn kiệt xuất Ba Lan. Ông cũng là một nhà báo có biệt tài viết phóng sự văn học. Hoàng Đế là tác phẩm thứ ba của Riszard Kapuschinski đến tay bạn đọc Việt Nam. Tiểu thuyết phác hoạ chân dung của vị vua Ethiopia dưới thời ông trị vì kéo dài từ năm 1930 đến năm bị lật đổ 1974. Hoàng Đế là nhân vật chính, là nỗi ám ảnh của muôn dân ở trong cuốn sách nhưng lại không hề một lần xuất hiện. Một cách viết rất mới lạ. Nguyễn Chí Thuật đã có cố gắng rất đáng được ghi nhận khi chuyển ngữ đạt được đầy đủ nội hàm của nguyên tác.

Nhà thơ Hữu Thỉnh trao Giải thưởng văn học 2018 cho các tác giả đoạt giải. Ảnh: HỮU ĐỐ

Về việc xét kết nạp Hội viên, đây là một vấn đề lớn của Hội, cũng là vấn đề nhạy cảm nhất, luôn đòi hỏi sự thận trọng, kỹ lưỡng và công tâm. Hiện nay, tổng số đơn xin vào Hội là 702 người, trong đó: Thơ: 350; văn xuôi: 286; Lý luận Phê bình: 44; Dịch: 22. Trong số đó, các Hội đồng đã xét chọn đưa lên BCH 75 tác giả. Đây là con số bao gồm cả giới thiệu mới và số bảo lưu cũ. Cụ thể: 39 tác giả thơ, 20 tác giả văn xuôi, 3 tác giả Lý luận Phê bình và 6 tác giả dịch. Đồng thời, Ban nhà văn trẻ cũng giới thiệu lên 5 tác giả và Ban văn học thiếu nhi giới thiệu 2 tác giả. Riêng hai ban Trẻ và Thiếu nhi còn có sự rà soát hiệp thương của các Hội đồng chuyên môn. Do việc kết nạp cần có sự xem xét cẩn trọng kỹ lưỡng, nên các Hội đồng chuyên môn và Ban Chấp hành có tham khảo ý kiến giới thiệu của các Liên Chi hội và Chi hội Nhà văn ở cơ sở. BCH cũng lắng nghe ý kiến trình bày của các Chủ tịch, Phó chủ tịch Hội đồng về từng trường hợp cụ thể rồi bỏ phiếu kín. BCH đặc biệt ưu tiên các tác giả trẻ, nhưng cũng không quên những người tuổi cao mà vẫn dồi dào sức sáng tạo. Đồng thời cũng chú ý đến các yếu tố địa phương, các thành phần dân tộc... Kết kết quả bỏ phiếu kín, Ban Chấp hành bầu chọn được 35 người. Trong đó: Thơ 16, văn 15, Dịch 2, Lý luận phê bình 2 (Danh sách cụ thể BCH đã có thông báo và vanvn.net đã đưa tin).

Nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đã thay mặt BCH Hội trao tặng Giải thưởng văn học năm 2018; trao Quyết định kết nạp và tặng hoa chúc mừng các hội viên mới. Nhà thơ Hữu Thỉnh chia sẻ: Đây là mùa thứ hai, Hội Nhà văn Việt Nam không trao giải thưởng cho các tác phẩm thơ và văn xuôi và cũng là năm công tác xét kếp nạp Hội viên mới hết sức nghiêm túc, do yêu cầu đặt ra của Hội Nhà văn là ngày càng nâng cao chất lượng hội viên hơn nữa, làm sao cho chất lượng của Hội Nhà văn Việt Nam được phản ánh cụ thể bằng tác phẩm, bằng sự nghiệp văn học. Trong số các nhà văn, nhà thơ được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam năm nay đã có người ấp ủ giấc mơ vào Hội từ 20 năm trước, nay mới được kết nạp. Đồng thời, cũng lại có những nhà văn may mắn và còn rất trẻ như Đinh Phương đã được kết nạp vào Hội.

Cũng trong khuôn khổ của Lễ trao giải thưởng văn học 2018 và kết nạp Hội viên mới 2019, nhà văn hải ngoại Đông Duy (đang định cư tại Hoa Kỳ) đã trao tặng Hội nhà văn Việt Nam bộ sách "Trong mắt bão lịch sử" gồm 6 tập vừa được xuất bản và ra mắt bạn đọc.

P.V