Tác giả cho rằng đó là một sự vật vã trong cơn đau đẻ (tr.619). Một đề tài không ít thú vị nhưng chắc chắn cũng không ít chông gai, không thiếu những câu hỏi hóc búa, và không dễ tìm ra câu trả lời trọn vẹn...bởi vì đây là những vấn đề sát sườn với tất cả mọi người giữa thế sự đang ngổn ngang, bề bộn từ khi đổi mới, khi chân lý đang mờ tỏ giữa muôn vàn giả định, giữa vô số những lực kéo, những xô đẩy, những ngáng trở, thậm chí những cạm bẫy đòi hỏi ở tác giả trước hết một cái tâm sáng thật sự yêu cuộc sống, một cái nhìn minh bạch để phát hiện cái mới, cái tiến bộ, một sự dũng cảm và một bản lĩnh của nhà viết tiểu thuyết chuyên nghiệp để sẵn sàng đương đầu với những gì sẽ đến ngoài mong muốn. Lách mũi dao nhọn vào những vấn đề mang tính chính trị hệ trọng như phẩm chất đạo đức hôm nay của bộ máy công quyền, cải tổ bộ máy chính trị, thay đổi cơ chế lãnh đạo của các cơ quan hành chính các cấp bằng việc nhất thể hoá cán bộ lãnh đạo, sự tha hoá của một bộ phận quan chức cũng như quan niệm sống thấp kém của  những kẻ thoái hoá, dân chủ công khai và minh bạch của hệ thống tư pháp hiện hành...Tất cả những vấn đề này  dường như không xa lạ với chúng ta. Bởi vì không ít lần chúng ta đã nghe, đã thấy, đã đọc, đã xem, đã bàn luận và không ít ngưòi trong chúng ta đôi khi có cảm giác quá sức chịu đựng, thậm chí có thể từng là nạn nhân của cái ác biến ảo trong vô vàn dạng thức đang hiện hữu trong đời sống.

...

Triết lý đồng tiền hoành hành từ khi đất nước chuyển sang cơ chế thị trường, đã đến lúc bộc lộ một cách trắng trợn. Cái gì không mua được bằng tiền thì có thể mua được bằng nhiều tiền, có vẻ đang đúng, đang len lỏi vào tất cả mọi ngõ ngách đời sống. Một quan chức đầu ngành bày mọi mánh khoé để ăn của đút, một quan chức khác rất thông thạo thò tay xuống gầm bàn, lục tìm những tờ xanh mỗi lần khách ra về không khác mấy với ngài quan huyện quen thò tay vào đĩa vét từng đồng xu trong sách Nguyễn Công Hoan năm nào, một quan chức khác bày trò lập những đề án rởm để lấy tiền công quỹ, một kẻ đang chạy chọt mua những thành viên ban kiểm phiếu để lọt vào chân đảng uỷ viên, một tập thể cán bộ nghĩa trang nọ dùng xương lợn đánh lừa làm hài cốt liệt sỹ để lấy tiền nhà nước...Nghĩa là không còn một thủ đoạn nào không được nghĩ ra để có tiền, kể cả những thủ đoạn táng tận lương tâm nhất. Đồng tiền làm biến dạng cả một xã hội đang chạy theo nó.

Cùng với sự hoành hành của đồng tiền là sự băng hoại, tha hoá về đạo đức. Nạn mua quan, mua ghế, mua bằng, những chiêu bài để giữ ghế, để trả thù nhau, những đe doạ, cảnh cáo, những vụ tạt axít, bắt cóc của bọn xã hội đen ..như  báo hiệu thế sự đang bất ổn đến nhường nào.

Để giải quyết vấn đề hóc búa trên, một loạt nhân vật, mỗi nhân vật cân chở một tư tưởng của người viết xuất hiện, đi lại, hành động, nói năng, lý trí và bản năng, như tranh biện, như phản bác...và người đọc tự nhiên tham gia vào những cuộc đấu tranh tư tưởng giữa hai trận tuyến cũ và mới, tiến bộ và bảo thủ, cái đang lụi tàn nhưng còn đầy nanh vuốt và cái đang nhô mầm nhưng còn đầy thử thách... mà tác giả bày trận dẫn dụ qua từng chương sách. Đại tá Lê Hoè “ông nghị quyết” là đại diện cho tư tưởng thực tiễn  quyết định lý luận; Trần Kiên là nơi tác giả bộc lộ quan điểm về nhất thể hoá cán bộ lãnh đạo hiện nay; Lê Đại là nơi tác giả gửi gắm tư tưởng đảng viên và những người ngoài đảng trong nghĩa vụ làm giàu cho đất nước; Đoàn Hùng, Phạm Năng Triển, Vĩnh Bảo... là nhân tố mới, mắt bão của công cuộc đổi mới; Tổng bí thư, ông Thụ là linh hồn, chỗ dựa cho cho những nhân tố đó; Vũ Sán, Lưu, Trần Đương...là những lực cản đại diện cho những kẻ xuống cấp đạo đức; Minh, Cường là là sự phá sản của lối sống tây; “Cụ”, người ngoài hành tinh là những ẩn dụ của quyền lực đã qua nhưng vẫn còn rất đáng sợ luôn lấy chuẩn mực cũ “đo” những giá trị hiện tại; “Người lơ lớ” là những thế lự bên ngoài ẩn hiện như vô hình nhưng rất ranh ma, hiểm độc... Một cuộc vật lộn sinh tử, một cuộc trở dạ đau đớn, người tốt kẻ thì bị cách chức, kẻ thì bị tạt axit, con cái bị bắt cóc, bị làm nhục, bị vu cáo một cách hèn hạ trong khi cái ác tạm thời thắng thế thì ngang ngược, trâng tráo, thủ đoạn và ma mãnh, bộ máy hành chính thì tê liệt, đỗ lỗi cho nhau, vô trách nhiệm ngay cả ở cấp thành uỷ, quận uỷ.

Tác giả Lửa đắng rất có ý thức phanh phui những ung nhọt nhức nhối trong đời sống hôm nay như ta đã thấy. Có điều ông biết cách không làm bạn đọc mất niềm tin vào cuộc đời. Những nhân tố mới như những mầm cây khoẻ mạnh dù đang như trong cơn mưa bão phũ phàng, nhưng chắc chắn sẽ trỗi dậy, sẽ có một ngày xanh tươi, đơm hoa, kết trái  nhưng chắc chắn còn cam go lắm. Những thế lực đáng sợ vẫn còn  hiện hữu, cái ác vẫn chưa được đưa ra ánh sáng cho đến trang cuối của cuốn sách cho ta nhận xét ấy.

(Trích tham luận; đầu đề do VN đặt)