TẬP THƠ “TỔ QUỐC NHÌN TỪ BIỂN” CỦA NHÀ THƠ NGUYỄN VIỆT CHIẾN-GIẢI THƯỞNG HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM 2016

Tác phẩm và dư luận

15/1

8:42 AM 2017

👤Tác giả: NGUYỄN VIỆT CHIẾN 0 bình luận

TẬP THƠ “TỔ QUỐC NHÌN TỪ BIỂN” CỦA NHÀ THƠ NGUYỄN VIỆT CHIẾN-GIẢI THƯỞNG HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM 2016

Nhà thơ Anh Ngọc: Nguyễn Việt Chiến là một người sống và làm nghề có ý thức. Những vấn đề cấp thiết của đời sống - mà một số trong đó mang tính vĩnh cửu - được anh quan tâm nồng nhiệt, luôn giành cho chúng vị trí hàng đầu trong thơ mình. Đó là những suy nghĩ và cảm xúc mang tính công dân, mang phẩm chất của con người xã hội.

20 BÀI THƠ TRONG TẬP THƠ “TỔ QUỐC NHÌN TỪ BIỂN” CỦA NHÀ THƠ NGUYỄN VIỆT CHIẾN-GIẢI THƯỞNG HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM 2016

NHẬT KÝ MỘT NHÀ BÁO

Anh dành cho mình vài phút xa xỉ

Sau một ngày làm việc

Được ngồi một mình với cốc bia

Giữa những người xa lạ

Thành phố đang mưa

Đám mây trong đầu anh

Và ngọn lửa nghi ngại

Chiếc bàn uống nơi anh ngồi

Ướt và bẩn

Vài phút xa xỉ anh dành cho mình

Sau cơn giông

Anh không biết gì về những người xung quanh

Họ đang uống cũng như anh ngẫm ngợi

Trời mỗi ngày một tối

Và mưa mau hơn

Những đứa trẻ bán báo rong trong thành phố này

Cũng giống những đứa trẻ lang thang phía bên kia lục địa

Và, anh - người làm báo

Viết gì về trẻ thơ

Chiến tranh và cái đói

Tuổi thơ rét mướt

Anh đã từng đi qua

Giờ này

Bên cạnh chiếc máy chữ của anh

Đất đai đang cày xới

Những hạt giống được ngâm ủ trong bùn

Để sinh ra thứ ánh sáng tốt tươi

Và anh

Kẻ nông phu cần mẫn

Thức dậy mỗi sớm mai trên cánh đồng ngôn ngữ

Bởi niềm tin lành lặn

Ở con người

NHỮNG NGÔI CHÙA TRONG ĐÊM

Mẹ đang cầu nguyện

mỏi mòn chuỗi hạt tháng năm

bóng mẹ in trên vách thời gian

như pho tượng tạc bằng nước mắt

Mẹ bảo: nước mắt ban ngày chảy xuôi đánh thức những ngôi đền

còn ban đêm nước mắt chảy ngược vào trong

thấm đến một miền đức tin cứu rỗi

bởi thế

trên gương mặt thời gian

trên gương mặt người đời

nước mắt không bao giờ ngừng chảy

rồi mẹ bảo: có ngôi đền chỉ làm bằng nước mắt

rồi mẹ bảo: có ngôi đền chỉ xây bằng đức tin

rồi mẹ bảo: có ngôi đền làm bằng lời cầu nguyện

rồi mẹ bảo: chiều xuống rồi về nhà đi con

Mẹ ơi !

đám mây lành kia là con trai của mẹ

dẫu ánh ngày đã tắt

mẹ vẫn nhận ra con dưới mái nhà này

mẹ vẫn nhận ra con

mùi mồ hôi bé bỏng quen thuộc

khi con chạy về từ một tuổi thơ xanh xao, còm cõi vì chiến tranh

cho đến ngày đám mây lành kia

dừng lại

trước một ngôi chùa

Một ngôi chùa

lặng lẽ nở trong đêm

như một đoá sương trong vắt

khi những bông sen

như búp tay nhân từ của Đức Phật

đang lẳng lặng vén bóng đêm u ám

trên gương mặt nhẫn nhục của con người

trong một tiếng chuông sâu

Suốt đêm gió lạnh về

những pho tượng trầm ngâm trên bệ đá

các ông có thể bị cảm lạnh

vì dưới mái đêm này

chỉ còn duy nhất một ngọn nến mong manh

các ông suy ngẫm gì khiến bóng đêm mất ngủ

các ông dằn vặt gì làm bóng đêm đăm chiêu

suốt đêm gió lạnh về

nến đã tắt và các ông vẫn nín lặng như thế

suốt đêm gió lạnh về

nến đã tắt và các ông vẫn trầm ngâm như thế

ngước nhìn thế gian

Ở nơi cao sang nhất

hay ở nơi thấp hèn nhất

người luôn ở bên ta

người luôn nhìn ta với ánh mắt bao dung nhẫn nại

để hướng thiện và nâng đỡ ta lên

và có nhiều khi người chẳng nói gì cả

người chỉ lặng lẽ thấm vào ta:

như hư vô thấm vào hư vô

như vật chất thấm vào vật chất

như hơi thở thấm vào hơi thở

như phù sa thấm vào phù sa

như niềm tin thấm vào niềm tin

Miệt mài và bền bỉ

trong đêm

tiếng mõ tụng

con đường thiền bền bỉ

mỗi bước chân là một tiếng mõ

ngân lên thăm thẳm dưới sao trời

ngân lên

tiếng đất thở phập phồng trong tượng đất

ta không phải là hoàng hôn nơi bùn lầy

ta là phù sa của hy vọng

ngân lên

tiếng gỗ thở trầm tư trong tượng gỗ

ta là ngọn gió diệp lục của đại ngàn

ta không phải rêu tối dưới thung sâu

miệt mài và bền bỉ

tiếng mõ trong đêm

không tự nhận mình là đại ngàn

không tự ví mình là hy vọng

chỉ ngân lên

thăm thẳm dưới sao trời

Tiếng hát đều đều và chậm rãi của người

như nước chảy trong đá

như trăng soi trong đá

như máu thức trong đá

Tiếng hát mệt mỏi và tha thiết của người

đưa bàn tay lại gần một bàn tay

đưa ánh mắt lại gần một ánh mắt

đưa con người lại gần một con người

Và chúng ta cất bước trên đường thẳm

trong tiếng hát đều đều và chậm rãi

trong tiếng hát thiết tha và mệt mỏi

hướng đến những ngôi chùa trong đêm

nơi máu thức trong đá

nơi trăng soi trong đá

nơi nước chảy trong đá

Mẹ ngồi, hai vạt áo nâu

Hương ba nén thắp, khói cầu nguyện bay

Ngoài khuya tiếng vạc khô gầy

Sao dăm mảnh vỡ, gió day dứt lùa

Nghe như vọng tự ngàn xưa

Trong sương khói tiếng mõ chùa đêm đêm

Những ai trở lại thiên nhiên

Lánh đời về dưới cửa Thiền những ai

Đức tin ở một ngày mai

Những tượng đất hát, những đền đài thiêng

Đạp qua khổ nhục oán hèn

đạp qua dục vọng, cháy lên Niết Bàn

Đêm nay, ba nén hương tàn

Nước trong một chén, kinh ngàn lời ru

Mẹ tôi vạt áo nâu xưa

Tay thành kính chắp, khói mờ dương gian

VỀ KHỔ ĐAU VÀ ĐẠI BÁC

Đại bác nổ và chiến tranh ụp xuống

Những mảnh vườn hôm trước nở đầy hoa

Bên ô cửa là cánh đồng lặng ướt

Tiếng trẻ con và khói những căn nhà

Đại bác nổ và mây đen cũng nổ

Trên ngói trường tan tác gió và chim

Có người lính vừa đi qua thành phố

Thuốc trên môi và trẻ nhỏ bên mình

Đại bác nổ và tiểu liên đốn gục

Những chàng trai vui tính nhất sư đoàn

Trên môi họ nụ cười còn thoáng gặp

Cô gái nào chiều ấy đợi bên sông

Đại bác nổ cuộc chiến tranh thứ nhất

Đất chiến hào cỏ chưa kịp nhú xanh

Thì lựu đạn và lưỡi lê cường tập

Lần thứ hai cỏ lại thấm máu mình

Đại bác nổ giữa đại ngàn trận mạc

Người lính đi thăm thẳm một phương trời

Người vợ ấy đã bao năm thầm lặng

Sống vì anh nuôi đứa trẻ nên người

Đại bác nổ và pháo hoa thắng trận

Không làm cho tóc bạc những mẹ già

Xanh trở lại một thời xưa yên ấm

Tóc bạc người, Tổ quốc, đứa con xa

Họ sinh ra không phải để làm lính

Đứa con nào của mẹ cũng vậy thôi

Bởi sữa mẹ nghìn năm không giọt đắng

Và hoà bình là vú mẹ bên nôi

Sau đại bác lửa hoa cương trầm lặng

Cháy trên mồ người chiến sĩ vô danh

Rất có thể các anh là mây trắng

Nước của sông, ngọn gió sớm mai lành

Và đại bác xin cúi đầu tưởng nhớ

Những người con bất diệt đã quên mình

Vì xứ sở ngàn đời mây trắng

Vẫn ngàn đời bất diệt giữa cỏ xanh

CÁC ÔNG TIẾN SĨ Ở VĂN MIẾU

Nửa đêm. Trên gác. Khuê Văn

Thoảng. Nghe có tiếng. Thơ ngâm. Lạ thường

Giọng thơ. Đau đáu. Xót thương

Lại. Nghe có khúc. Đoạn trường. Sẻ chia

Những con rùa. Đá cõng bia

Ngàn ông tiến sĩ. Vinh quy. Chốn này

Nửa đêm. Ở. Miếu đường. Đây

Hình như. Có tiếng các thầy. Gọi nhau

Mấy ông.Tiến sĩ. Bạc đầu

Lên. Khuê Văn Các. Cùng nhau. Chuyện trò

Chuyện đất nước. Chuyện văn thơ

Chuyện hưng thịnh. Các triều vua. Xứ này

Ngàn năm. Bao cuộc. Đổi thay

Mà Văn Miếu. Vẫn. Còn đây. Lạ kỳ

Đêm nay. Vằng vặc. Đá bia

Khói hương. Đón. Các ông về. Dưới trăng

Các ông. Theo trẻ. Dung dăng

Sờ. Đầu rùa đá. Chơi. Dăm ván cờ

Sang. Nhà Thái học. Đọc thơ

Cả Quốc Tử Giám. Nằm. Mơ. Dưới trời

Nhưng. Rồi lác đác. Sương rơi

Miếu Văn. Bỗng. Vắng bóng người. Lại qua

Lặng yên. Bia đá. Trăng tà

Các ông. Đợi. Một tiếng gà. Sang canh

Đợi lâu. Mới gặp. Mộng lành

Các ông. Liền hoá thân. Thành đá bia

Công lao. Dân. Nước. Còn ghi

Ngàn năm. Bia đá. Nói gì. Mỗi đêm

TỔ QUỐC NHÌN TỪ BIỂN

Nếu Tổ quốc đang bão giông từ biển

Có một phần máu thịt ở Hoàng Sa

Ngàn năm trước con theo cha xuống biển

Mẹ lên rừng thương nhớ mãi Trường Sa

Đất Tổ quốc khi chập chờn bóng giặc

Các con nằm thao thức phía Trường Sơn

Biển Tổ quốc chưa một ngày yên ả

Biển cần lao như áo mẹ bạc sờn

Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển

Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng

Sóng lớp lớp đè lên thềm lục địa

Trong hồn người có ngọn sóng nào không

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao quần đảo

Lạc Long cha nay chưa thấy trở về

Lời cha dặn phải giữ từng thước đất

Máu xương này con cháu vẫn nhớ ghi

Đêm trằn trọc nỗi mưa nguồn chớp bể

Thương Lý Sơn đảo khuất giữa mây mù

Thương Cồn Cỏ gối đầu lên sóng dữ

Thương Hòn Mê bão tố phía âm u

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao thương tích

Những đau thương trận mạc đã qua rồi

Bao dáng núi còn mang hình goá phụ

Vọng phu buồn vẫn dỗ trẻ, ru nôi

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm hoạ

Đã mười lần giặc đến tự biển Đông

Những ngọn sóng hoá Bạch Đằng cảm tử

Lũ Thoát Hoan bạc tóc khiếp trống đồng

Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo

Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn

Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy

Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân

Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả

Những chàng trai ra đảo đã quên mình

Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước *

Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát

Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời

Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất

Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi

(Trại viết Văn nghệ Quân đội Hạ Long 4-2009)

----------

* Mới đây người dân huyện đảo Lý Sơn đã tìm thấy một sắc chỉ của

vua triều Nguyễn năm 1835 cử dân binh ra canh giữ đảo Hoàng Sa

GA HÀNG CỎ

DỌC ĐƯỜNG NAM BỘ

Thưa mẹ

ba mươi ba năm trước

tiễn con đi từ ga Hàng Cỏ

Mẹ về

nước mắt dọc đường Nam Bộ

đứt từng khúc tầu đêm

Ba mươi ba năm sau

ga không còn Hàng Cỏ

phố không còn Nam Bộ

con của mẹ

vẫn mãi mười tám tuổi

như chuyến tầu ngày ấy không về

Mẹ ở lại một mình

không phố

không ga

không tất cả

còn gì để nhớ

ga Hàng Cỏ dọc đường Nam Bộ

Thưa mẹ

hôm nay bàn chuyện thơ đi về đâu

trong con vẫn còn một chuyến tầu

ba mươi ba năm trước chưa trở về

phải chăng vì thế

những câu thơ bây giờ

vẫn phải lên đường

làm một cuộc ra đi

TỔ QUỐC LÀ TIẾNG MẸ

Tổ quốc là tiếng mẹ

Ru ta từ trong nôi

Qua nhọc nhằn năm tháng

Nuôi lớn ta thành người

Tổ quốc là mây trắng

Trên ngút ngàn Trường Sơn

Bao người con ngã xuống

Cho quê hương mãi còn

Tổ quốc là cây lúa

Chín vàng mùa ca dao

Như dáng người thôn nữ

Nghiêng vào mùa chiêm bao

Tổ quốc là ngọn gió

Trên đỉnh rừng Vị Xuyên

Phất lên trong máu đỏ

Bao anh hùng không tên

Tổ quốc là sóng mặn

Trên cồn cào biển Đông

Cát Hoàng Sa ghi hận

Đá Trường Sa tạc lòng

Tổ quốc là tiếng trẻ

Đánh vần trên non cao

Qua mưa ngàn, lũ quét

Mắt đỏ hoe đồng dao

Tổ quốc là câu hát

Chảy bao miền sông quê

Quan họ rồi ví dặm

Nước non xưa vọng về

Tổ quốc là tiếng mẹ

Trải bao mùa bão giông

Thắp muôn ngọn lửa ấm

Trên điệp trùng núi sông

ĐẤT NƯỚC

Chúng đã

ngủ

cả rồi

những

con hươu

bị bóng đêm

săn đuổi

chúng

đang

gác cặp sừng

lên vầng trăng

cuối tháng

rồi nằm mơ

về

một cánh rừng

không có thuốc đạn

và súng săn

Họ

đã

ngủ cả rồi

những người lính

bị chiến tranh

săn đuổi

họ nằm mơ

gặp lại bầy hươu

gác sừng

lên

người bạn vô danh

trên cánh rừng

đã chết

Chỉ còn lại

vầng trăng

và giấc ngủ

chỉ còn lại

dấu vết cuối cùng

của bầy hươu bị săn đuổi

chỉ còn lại

câu thơ thầm lặng

về những người

đã ra đi

chỉ còn lại

những gì

không còn lại

bởi

người

đau đớn nhất

sau chiến tranh

không ai khác

ngoài mẹ

của chúng ta

những đứa con

không trở về

hoà bình

dưới

mưa phùn

được đắp

bằng

cỏ non

và nước mắt

Đêm đêm

những người con

ngỡ đã đi thật xa

đang lặng lẽ

trở về

họ lẫn

vào gió

vào sương đêm

không cần an ủi

họ chẳng ồn ào

như lời ca

sôi sục

ngày ra đi

họ còn nguyên

tuổi trẻ

những người lính

chưa

tiêu phí

một xu mơ ước

chưa

tiêu hoài một đồng

thanh xuân

họ trở về

tìm lại

trang sách học trò

đêm đêm

còn thao thức

trên

cánh đồng tiếng Việt

ngàn năm

Mẹ lại thấy

chúng con về

như cánh cò

tuổi thơ lưu lạc

đã bao ngày

phải xa rời

thôn ổ yêu thương

chúng con

trở về tìm lại

giọt nước mắt

xót xa

và đắng cay của mẹ

một bên

là núi sông

ngăn cách

còn bên kia

là bóng đêm

chiến tranh

vẫn biết

đạn bom

không có mắt

vẫn biết

hận thù không thể

phân biệt nổi

đâu là hoa sen

và

đâu là bùn tối

nhưng các anh

vẫn phải ra đi

các anh

phải ra đi

lời ru

chùa Tây Phương

những La Hán mặt buồn

người thợ mộc

xứ Đoài

lấy thân xác

hom hem của mình

làm mẫu vẽ

ba mươi sáu

dẻo xường sườn

réo rắt

tấu lên

bản đàn tam thập lục

người gẩy đàn

thì

đau đớn

mà bản nhạc

viết cho đàn

lại reo vui

Mẹ

đã sống

dưới mưa phùn

ảm đạm

những ngày dài

nghèo đói

quắt quay

Mẹ thiếu sữa

sinh

đứa con thiếu tháng

Tổ quốc

xanh xao

Tổ quốc

hao gầy

Mẹ

có mặt

trong dòng người

nhẫn nại

lặng lẽ xếp hàng

từ mờ sớm

tới đêm hôm

Mẹ lần hồi

thời cơm tem

gạo phiếu

nuôi lớn

những người con

rồi

gửi tới chiến trường

Mẹ đã khóc

lúc rời ga

Hàng Cỏ

những đoàn tầu

hun hút

tuổi hai mươi

một thế hệ

hồn nhiên

không biết chết

chưa từng yêu

khi

gục ngã

cuối trời

Mẹ ở lại

với sông Hồng

tần tảo

áo phù sa

lam lũ tháng ngày

câu quan họ

cất

trong bồ thóc cũ

sông Cầu trôi

như

một tiếng thở dài…

Tàu

xuyên đêm

tiếng gió xé

bánh xe lăn

quần quật

đêm nay

họ trở lại

một thời gian lao

đường vào nam

hun hút

những chuyến tầu

máu rất đỏ

tuổi hai mươi

nằm lại

câu hát bảo:

tuổi hai mươi

những người đi trẻ mãi

câu thơ bảo:

đất nước

hình cánh võng

mẹ ru ta

và ở

hai đầu đêm

võng mắc

dọc rừng già

trăng

cũng sốt rét rừng

như ta sốt

trăng mất máu

như bạn ta

thủa trước

dọc cánh rừng na-pan

sông

Thạch Hãn

nước

mùa này

còn ấm

và các anh

trong suốt

những người

hy sinh

thời gian lao

mây

Quảng Trị

mùa này

vẫn một mầu

huệ trắng

trên Cổ Thành

như ngày

các anh

ngã xuống

những người hy sinh

thời gian lao

Và

mưa gió

Trường Sơn

mùa này

vẫn tắm gội

những người con

nằm lại

thời đất nước

gian lao

những cánh rừng

cuối thu

ngủ dưới mưa phùn

đất nước tôi

những người

nằm trong đất

chất phác như bùn

hồn nhiên như cỏ

buồn đau

không còn thở than

những ngọn sóng đất đai

lưu giữ

mọi thăng trầm

người chép sử

ngàn năm

là bùn đất

kiên trì

và nhẫn nại

máu của người

là

mực viết thời gian

NGÀY ĐẠI TƯỚNG ĐI XA

Hơn cả

Quốc tang

Khi người dân

quỳ khóc

Trước Linh xa người

Phút

Đại tướng đi xa

Chỉ khi ấy

Non sông này

mới biết

Lễ Dân tang

Nước mắt

của muôn nhà

Xin Đại tướng

cứ vui lòng

yên nghỉ

Trời quê hương

vẫn ấm áp

mây lành

Đất quê hương

chở che như tình mẹ

Biển quê hương

con cháu vẫn giữ canh

Xin Đại tướng

cứ mỗi ngày

hiển hiện

Một Điện Biên

trong Quốc sử

ngàn đời

Để quét sạch

những bạo thù xâm lược

Non sông này

ngàn thủa

vẫn sáng soi

Xin Đại tướng

một lần

và mãi mãi

Triệu người dân

nức nở

tiễn đưa người

Khi mây trắng

chỉ một lần

mây trắng

Nâng cánh bay

đưa người

về quê mẹ xa xôi

Thưa Đại tướng

lòng dân từng thấu hết

Những nỗi đau trần thế

chẳng dễ gì

Nhưng người đặt non sông

trên tất cả

Mọi tỵ hiềm

danh lợi với quyền uy

Thưa Đại tướng

Hoành Sơn nơi người chọn

Núi vươn mình

trước mặt sóng biển Đông

Và Đại tướng

người lính già vẫn thức

Suốt một thời trận mạc

với non sông

Người vẫn thức

ngay cả khi yên nghỉ

Một tượng đài bất tử

giữa lòng dân

TỔ QUỐC NƠI BIÊN THÙY

(Tưởng nhớ những chiến sĩ hy sinh ở biên giới 1979-1984)

Mùa này biên giới hoa sim

Tím quanh mộ chí im lìm các anh

Bao người lính trận vô danh

Hiến dâng đất nước tuổi xanh của mình

Lặng thinh không thể lặng thinh

Trước bao xương máu hy sinh giống nòi

Quên ư ! không lẽ quên rồi ?

Đường lên biên giới một trời hoa sim

Mầu hoa chẳng chịu lặng im

Lẫn vào sỏi đá thắp nghìn nén hương

Mùa này biên giới đầy sương

Có ai trở lại chiến trường về thăm

Vị Xuyên, Phong Thổ, Đồng Đăng

Các anh ngã xuống trẻ măng thủa nào

Các anh nằm dọc chiến hào

Từng cây số máu trên cao nguyên này

Trong tầm lựu đạn ném tay

Trong khe ngắm của những cây súng thù

Hòa An mây núi âm u

Đường lên Bản Giốc mịt mù còn nghe

Các con dưới cỏ xanh rì

Chỉ thương tóc mẹ bạc về trắng đêm

Các con như cỏ hồn nhiên

Xanh thăm thẳm mọc dọc miền bao la

Ta là con của phù sa

Cha là đất nước. Mẹ là quê hương

Còn nghe máu thấm biên cương

Mây buồn Lũng Cú. Đêm trường Nam Quan

Ta là con của Việt Nam

Theo cha xuống biển tự ngàn năm xưa

Lên rừng thờ mẹ Âu Cơ

Đem xương máu dựng cõi bờ hôm nay

CẨM THẠCH VÀ CỎ XANH

Bức tượng ấy được dựng bằng cẩm thạch

Mắt xa xôi người góa phụ buồn rầu

Giai điệu xám ngân rung trong đá lạnh

Những nốt trầm mặc tưởng nữ nhân đau

Cũng đá này, người tạc cánh chim câu

Cánh khao khát đập qua bao thế kỷ

Trên bóng đêm chiến tranh đục ngầu

Tự do trắng bay lên không tàn phế

Cũng đá ấy được tạc thành bia mộ

Nhạc khúc buồn tưởng niệm một thời qua

Những họng súng hành trình cùng bão tố

Máu của người và khói đạn chiến xa

Hỡi cẩm thạch xin đừng là bia mộ

Tuổi xuân người đâu chỉ máu và hoa

Cỏ từ đất và lưỡi lê trên đất

Những gót giầy xâm lược cắm toàn đinh

Rơi từ mắt và cháy lên từ mắt

Giọt lệ đen, ngọn lửa rực hờn

Nhưng cỏ biếc không chỉ là nước mắt

Chảy trên mình trái đất những dòng xanh

Bị nghiến nát ở dưới vòng bánh xích

Những xe tăng và đại bác tự hành

Những con người gục ngã giữa chiến tranh

Giờ cỏ đã rờn xanh trên ngực họ

Dẫu ngày xưa lưỡi lê và giày đinh

Bước khốc liệt họ xéo dày lên cỏ

Hỡi những ai đã yên nằm dưới mộ

Cỏ bốn mùa xanh một khúc ru

Hỡi những ai chưa phải nằm dưới đó

Đừng làm đau một ngọn cỏ bao giờ

SÔNG

Đã nghe

sông chảy mệt rồi

Thực hư năm tháng còn đôi bờ này

Một miền ảo ảnh sương bay

Một miền nhân ảnh

tỉnh say mù mờ

Ta mang trong ngực câu thơ

Tuần hoàn nhịp đập máu đưa về nguồn

Ta mang trong ngực cách buồm

Khát khao sông bể vẫn còn hoang mang

Mai rồi cập bến nhân gian

Người như sông - mộng vẫn còn chan chứa hoài

Sông thao thức suốt đêm dài

Thương quê

sóng cũng chảy hoài như ta

Suốt đời sông lấm phù sa

Để người thơm thảo người là cỏ cây

Biết đâu ta cũng vơi đầy

Như sông trồi sụt tháng ngày nắng mưa

Sông thao thức tự ngàn xưa

Ta như sông chảy mãi chưa gặp mình

Qua bao ghềnh thác vô tình

Chảy hoài sông nước đã thành bao la

Một mai về với biển xa

Nước sông rồi cũng mặn mà thân quen

Sông thao thức chảy còn em

Em thao thiết với một miền không mưa

Đêm nay sông đã ngủ chưa

Để ta làm sóng ta đưa sông về

CHỈ CÒN THƠ

VÀ NỖI CÔ ĐƠN CON NGƯỜI

Tặng Bế Kiến Quốc

Như được vẽ bằng khói thuốc lá

Gương mặt một người bạn

Mũi gồ lên dưới tròng kính trắng

Hai bàn tay lúc nào cũng ướt

Không có sự lựa chọn nào khác

Ngoài thuốc lá và thơ

Bạn chọn cả hai không bao giờ từ bỏ

Mười tám tuổi

Bạn nhìn đâu cũng thấy anh hùng

Họ nhiều hơn

Số người sống và người chết cộng lại

Nhưng nếu trừ đi tất cả

Bằng một phép tính giản đơn

Thế giới này chỉ còn lại cỏ

Và một điều gì đấy

Mơ hồ giống như thơ.

Ngoài năm mươi tuổi

Bạn vẫn tin yêu con người

Nhưng bắt đầu hoài nghi những đám mây không tưởng

Riêng đám mây khói thhuốc bạn mang trong ngực

Cứ mỗi ngày một âm u

Bạn mong muốn hàn gắn thế giới này

Bằng niềm tin ngây thơ

Bởi nếu không tin yêu con người

Chúng ta còn gì để mơ ước

Nhưng có nỗi đau không cách gì chữa được

Chỉ còn thơ và nỗi cô đơn con người.

Sau tất cả mọi cô đơn

Tôi tin vào điều ấy

Không phải bởi ngày qua thấy bạn trên giường bệnh

Gương mặt tái nhợt cố nở một nụ cười khó khăn

Như muốn nói: tôi không thể nghỉ ngơi

Khi bài thơ đáng viết nhất vẫn đang còn phía trước

Nhưng bạn đã từ bỏ cõi sống này vào một sớm mai.

Nơi có những nỗi đau không cách gì chữa được.

Chỉ còn thơ và nỗi cô đơn con người.

Sau tất cả mọi cô đơn.

TỰ HỎI

Mắt anh nhìn như thấy

Mây đen dọc chân trời

Cuốn anh vào lốc xoáy

Muốn vùi sâu con người

Anh đã gượng đứng dậy

Từ hố thẳm cuộc đời

Với vết thương rách nát

Câu thơ nằm trên môi

Tóc anh như quầng lửa

Thao thức bao đêm dài

Bao đêm anh thầm hỏi:

Tổ quốc này của ai?

Dẫu không ai trả lời

Chỉ niềm tin anh biết

Trong trái tim mỗi người

Tổ quốc là bất diệt

Tổ quốc không thể chết

Mưa Trường Sơn mùa này

Bao người lính thủa ấy

Lẫn vào mưa vào cây

Tổ quốc nơi biên ải

Bao người con không về

Các anh nằm giữ đất

Hồn thiêng sông núi che

Tổ quốc nơi sóng cả

Máu Hoàng Sa nghẹn lời

Còn gửi muôn uất hận

Đến Trường Sa khôn nguôi

Tổ quốc của tất cả

Những người Việt hôm nay

Mang tình yêu đất nước

Vượt muôn trùng đắng cay

TIẾNG VĨ CẦM Ở SEN ĐAI

Cả thành phố bị san bằng sau động đất

rồi sóng thần

rồi phóng xạ

những vụ nổ trong đêm

tiếng vĩ cầm cất lên

bất chấp bánh và đồ ăn trong siêu thị đã hết sạch

nước không đủ dùng

điện không đủ dùng

những mái lều tạm cư trong tuyết lạnh

Nhưng tiếng vĩ cầm

vẫn bay lên như có cánh

trên nước Nhật đau thương vào tháng năm này

trên mênh mông đổ nát hoang tàn

trên những dòng người xếp hàng chờ suất ăn miễn phí

trật tự và không hỗn loạn

tất cả bên nhau để cùng sống sót

sức chịu đựng và niềm tin của các bạn

khiến thế giới phải nghiêng mình

Tiếng vĩ cầm cất lên

trên mùa hoa anh đào

khi ba mươi đứa trẻ ở một ngôi trường nhỏ

sáu ngày sau thảm họa sóng thần

vẫn chờ mẹ cha đến đón

có tiếng vĩ cầm nào đến được với các con không ?

Trên xứ sở này

tiếng vĩ cầm từng bay lên

trước đó nửa thế kỷ

ở Hyroshima và Nagasaki

nơi hai chiếc nấm khổng lồ của bom nhiệt hạch

đã cướp đi mạng sống của hơn hai mươi vạn người trong khoảnh khắc

có tiếng vĩ cầm nào đến được với họ không ?

Nhưng các bạn đã vượt lên đau thương để tồn tại

như tiếng vĩ cầm trên màu hoa anh đào

trong thảm họa hôm nay

là một phần máu thịt của nhân loại bị tổn thương

đang gửi tới các thế kỷ mai sau

bài học lớn lao về sức sống của hy vọng

bởi màu hoa anh đào vẫn thức đêm đêm trong tuyết lạnh

sưởi ấm nỗi cô đơn và tuyệt vọng của con người

Cả nhân loại vẫn ở bên các bạn

tiếng vĩ cầm của đau thương và chia sẻ

đang thức tỉnh phần còn lại của thế giới này

khi màu hoa anh đào còn đọng máu tới hôm nay

HOÀN KIẾM HỒ

Hồ đã ngàn năm tuổi

Mà nước chưa chịu già

Đền Ngọc Sơn ngói cũ

Sóng bên đình Trấn Ba

Gươm đã trả lại thần

Từ sáu trăm năm trước

Mà rùa thiêng tới giờ

Vẫn đội mây đạp nước

Trầm ngâm một ngọn tháp

Viết gì lên trời xanh

Chữ thành mây bay hết

Bao người thơ khuyết danh

Cầu vẫn còn Thê Húc

Mỗi ban mai Kiếm Hồ

Soi mặt gương cổ kính

Gặp Thăng Long ngàn xưa

Trên Hoàng thành phát lộ

Những dấu tích đền đài

Hồn xưa trong ngọc nát

Bao vương triều tàn phai

Sau một trăm năm nữa

Ta thành cổ nhân rồi

Sau năm trăm năm nữa

Trăng trên hồ còn soi

Sau một ngàn năm nữa

Ai mượn gươm cho người ?

MỘT GÓC THIÊN ĐƯỜNG

(Tặng Nguyễn Khắc Phục)

Người văn ấy đang hạnh phúc

Tiếng trẻ bi bô

Như kẹo vãi khắp nhà

Trang viết của anh ấm mùi giấy kẹo

Ký ức anh thơm tho mùi kẹo

Và một thiên đường mở ra

Người thơ ấy đang hạnh phúc

Sau nhiều năm mê mải vật lộn với kịch trường và văn trường

Chiều nay anh thanh thản ngồi nghe vợ hát

Con sẻ nâu rưng rưng rước mây ấm về nhà

Và một thiên đường mở ra

Người bạn ấy đang hạnh phúc

Dẫu hơi thở sền sệt trong cơn đau âm ỉ

Anh cố giấu chính anh

Trong bức tranh sơn mài của hy vọng

Màu dâng lên

Và một thiên đường mở ra

Chỉ một thao thức với thiên đường vừa mở ra

Sau nhiều đau đớn tuyệt vọng

Để gặp một thiên đường khác

PHỐ PHÁI

Mùa đông chim sẻ phố bay rồi

Cây phố tần ngần phố nhớ ai?

Sương bay vào tóc sương chưa bạc

Đã trắng mây khua những dặm trời

Lá rụng mùa ơi! rụng nốt đi

Trên bàn tay vắng dấu chân khuya

Tôi nghe hơi phố không còn ấm

Mà lửa đèn đêm thức nhớ gì?

Chim sẻ mùa đông phố vắng em

Bụi mờ sương bạc gáy sách đêm

Lật từng trang nhớ không người hát

Khát khát thơ tôi cháy cháy tìm

Heo hút mưa về xao xác đêm

Long Biên cầu cũ ngủ không đèn

Kéo sông lên đắp đôi bờ phố

Thương sóng sông còn tận Phà Đen

Phố Phái quanh co lúp xúp nhà

Đầu Ô Quan Chưởng bóng cây già

Đội sương từ thủa còn thành đất

Thăng Long ngàn tuổi vẫn bên ta

Phố Phái rêu nâu váng vất còn

Tường bong gạch rạn bóng ngày buông

Hè chiều lá phố khua từng chiếc

Mấy giấc mơ xưa chẳng chịu mòn

Phố Phái tìm gì ta mải thức

Hồn trong tranh phố chẳng nguôi yên

Long đong mong thắp trong vô tận

Những sầu đã lặng nhạc đã quên

Trên bờ phố cổ cây đàn vỡ

Em mãi hoang vu những bãi bờ

Nhạc như thi, hoạ ta trần thế

Em đoá môi sương khép cánh chờ

Mai Lâm phố cũ chiều không cũ

Ta dưới trăng về chẳng gặp trăng

May còn chút lá bàng năm cũ

Nhạc ở trên cây mới vĩnh hằng

Sớm nay ngoài phố trăm dáng áo

Trăm sắc mây về dưới tán cây

Ngỡ như chim sẻ nghìn tay áo

mơ thấy xuân về rối rít bay

Còn chờ ai nữa hỡi bờ cây

Dưới mưa nụ lá mướt xanh ngày

Bâng khuâng phố cổ thềm xuân nhắc

Một giấc đông tan dưới ánh ngày

MƯA THỦY MẶC

Mưa trên sông vắng

Văng vẳng tiếng đàn cầm

Từ dưới sông vọng lên

Người con gái cầm đèn lồng đi trên sông kia

Có phải Kiều nương không?

Ta hỏi mưa, mưa cũng hỏi lại ta

Ta hỏi sông, sông cũng hỏi lại ta

Ta hỏi mình: Kiều nương- có phải nàng không?

Chiếc thuyền mưa đang phiêu bạt trong mưa

Kiều nương vừa vén mưa ngồi lên chiếc thuyền ấy

Cây đàn mưa bần bật ngón tay mưa

Điệu ru mưa trên ngực đàn phấp phỏng

Bức tranh thơ trong mưa

Nàng mới vẽ còn ướt

Mưa thủy mặc trên lụa mấy trăm năm

Những ngón tay thon dài

Những búp đàn thon dài

Những búp chân thon dài

Mưa là tiếng thở dài trên lụa

Lụa là tiếng thở dài của đêm trên sông vắng

Còn đêm là tiếng thở dài của mực nho

Mực nho, mực nho

Tiếng thở dài của nước

Không hiểu Nguyễn Du có viết truyện Kiều bằng mực nho

Mực nào chẳng là mực

Nhưng ta vẫn muốn Nguyễn Du viết truyện Kiều bằng mực ta

Có ai yêu nước mình bằng ông chủ báo Nam Phong cách đây hơn nửa thế kỷ:

“Truyện Kiều còn, tiếng ta còn; tiếng ta còn, nước ta còn”

Mưa thủy mặc và tiếng thở dài trên lụa của máu…

HỌ BỊ BẮN TRÊN CAO MƯỜI NGÀN MÉT

(Tưởng niệm 3 mẹ con chị Nguyễn Ngọc Minh và 295 nạn nhân trên máy bay MH17)

Ba gương mặt, ba nụ cười thanh thản

Ba mẹ con giờ đã ở cuối trời

Họ trong sáng như bao người vô tội

Trước bọn độc tài đưa tội ác lên ngôi

Ba gương mặt, ba niềm tin đã mất

Khi lương tri tắt lặng giữa cõi người

Ba gương mặt, ba vầng trăng đã khuất

Cùng nỗi đau không thể nói thành lời