ảnh minh họa (nguồn: Internet)

KHĂN MẶT TRẮNG VẮT VAI

 

          Khói súng đạn đen đặc. Bầu trời, mặt đất như sắp ệp vào nhau.

Rừng rực, hừng hực, nghẹt thở, phấn chấn.  

          Đụn khói quay tròn, tiến lên xoay xoáy.

Mờ mờ đường cong nóc hầm Đờ - cát. 

Nhạc Giải phóng Điện Biên vang rộn.

Chợt, khói thành cột, dựng đứng. Và, khói tan ra, đội lên một người. 

Đấy đấy, tôi kia kìa. Cái người khăn mặt trắng vắt vai ấy. Đang từ đồi A1 sang… lúc này là qua cầu rồi… chú ý, chuẩn bị đến hầm Đờ-cát nhé... Đâu đâu. Kia, như ông khổng lồ mà không thấy à. Chả thấy gì, toàn khói là khói… à thấy rồi, nhiều người quá, lẫn hết vào khói thế này...Lẫn là lẫn thế nào, thế cái khăn mặt trắng, vắt vai cái ông cao to kia không nhìn thấy à… Ờ ờ, có có nhưng nhoằng một cái lại hết. Tua lại đi, mọi người đã bị cuốn hút. Tua cái con khỉ, tivi chứ cát -séc đâu. Đây, người thật làm thật cho mà xem này.

Ông Soái cởi phăng áo, vớ cái khăn mặt, hắt vèo một cái lên vai. Đầu gối nhấc cao… hai vai nhâng nhâng… khuôn mặt đón gió. Ông bước như cảnh quay chậm. Nhạc Giải phóng Điện Biên càng lúc càng vang vang, rầm rập từ tivi. Những đôi mắt no nê, mở to… gần gần, xa xa.

Ông Trà như vô thức, bắn một điếu thuốc lào, tiếng rít như súng liên thanh. Khói khói khói, trắng trắng trắng… lờ lững, rập rềnh. Một lúc thì cái làn mỏng mảnh ấy tan trên đầu mọi người, quẩn xuống mất hút. Cái chiếc khăn mặt trắng trên vai ông Soái như đang bốc khói.

Tivi đã chuyển sang bản tin tài chính. Mọi người như máy hết điện nhưng còn quán tính, vẫn ơ ơ rung rung. Im lặng. Ông Soái đứng đơ giữa nhà, dễ đến hơn phút như tượng. Ông Trà nói to - ông Soái, lại uống nước đi.

Ông Soái lần ra ghế, đưa chén trà lên môi, đặt xuống. … Thằng Tiến, thằng Minh, chúng nó về đông lắm Trà ạ. Cứ chạy đằng trước tao ý, trắng trắng, thoăn thoắt thoăn thoắt… Thôi, làm điếu cho tỉnh táo đi, nhìn mặt ông ghê lắm, ông Trà đưa điếu sang. Ông Soái ngồi xổm, đầu gối đến cằm, hai vai quá tai, mắt hõm vào, hoăm hoắm.

Xuất xứ “Khăn mặt trắng vắt vai” là như thế. Nhưng lạ, mấy hôm sau thì cả xóm Minh Khai ồn ào chuyện ông Soái “vào tivi giải phóng Điện Biên”. Chỗ nào có tivi mở là chỗ đấy bàn luận. Rôm rả, trầm trồ, tự hào, cảm phục… rất thích.

- Cái dáng cao cao, xương xẩu thì đúng là ông Soái rồi.

- Nhưng mà sao lại đen thế?

- Toàn súng với đạn. Năm mươi sáu ngày đêm/ khoét núi ngủ hầm/ mưa dầm cơm vắt…⁽¹⁾ còn đen hơn bùn ao, củ súng ấy chứ lị.

- Ừ, thì bà đi dân công lên đó, biết chiến trường khốc liệt… Nhưng mà tôi hỏi tất cả mọi người ở đây nhá… làm sao giữa khói lửa mịt mù lại có cái khăn mặt trắng thế? Tôi cứ  thấy… ỡm ờ… làm sao.

Chuyện tắc. Không ai giả nhời được. Tivi chớp một cái, chuyển sang chương trình khuyến nông. Lại đợi, 15 phút nữa là có thôi. Thì chuyện, dây cà dây muống…

Chuyện cái ngày xưa, 12 thương binh đánh Điện Biên Phủ về làng làm con nuôi 12 gia đình. Ông Soái về nhà ông Mít. Ông Mít nấu rượu lậu bị dân quân xã bắt, Soái bỏ đi buôn bè, lên Điện Biên, rồi về, rồi già… ra cái khăn mặt trắng vắt vai.

Chuyện vèo một cái như thế không được, chậm chậm, kĩ kĩ đi…

Soái cưới vợ sau cùng, rất đột ngột nhưng vui nhất. Hôm ấy cả xóm Minh Khai đều tắt bếp. Lính Điện Biên nổi bật. Các chàng trai áo trấn thủ, mũ lưới, sao vàng bên những cô vợ chửa khềnh khàng. Anh Trà làm chủ hôn, điều khiển văn nghệ. Giải phóng Điện Biên, Hò kéo pháo, Đường lên Tây Bắc, Ing lả ơi… mãi không hết. Cỗ lo hẻo quá, hóa ra ổn. Tiếng hát nhiều, rượu vừa độ. Vui ngân mãi.

Mâm dọn đi rồi, bàn nước chỉ còn mấy người chuyện vãn. …Thế là mừng cho cánh lính Điện Biên. Từ nay con chim có tổ hết rồi. Phục ông Mít thật đấy. Con nuôi mà hơn cả con đẻ. Tôi cũng phục nhưng vừa vừa thôi…Vừa vừa là thế nào? Sát đất đi chứ…Ừ thì sát đất nhưng mọi người cứ thử nghĩ đi…

Câu chuyện đang ngoặt đi hướng khác thì Soái đến. Cánh lính bảo luôn, mang vợ ra đây, chuyện với chúng tao một lúc. Nó còn đang rửa bát, thôi kệ. Nói thế nhưng Soái vẫn gọi, Tỵ ơi Tỵ ơi ra đây ngay. Tỵ ra, cả bọn tròn mắt như nhìn lần đầu. Tỵ ngồi xuống, anh nào cũng lập tức uống nước. Cái khăn mỏ quạ còn ánh nhựa nâu, cái áo bà ba diềm bâu trắng chả nước non gì với khuôn mặt gân gân khô khốc, cái mũi tẹt dí, cái môi như vều như sưng, nước da đen cháy... Nhà em ở dưới Lải à, sao bọn anh không biết nhỉ? Vâng, nhà em ở trên đồi bạch đàn. Thế nào mà anh Soái lại tìm được em nhỉ, em tốt số thật đấy. Không, anh Soái không tìm, ông Mít nói gả cho thằng Soái với bố em. Em mới biết anh Soái từ phiên chợ trước. Chồng thương binh, vợ gái đồi về xóm soi biết có nuôi nổi nhau không - có người lắc đầu, thở dài... 

 

Sau tuần trăng mật ở cái nong dưới bếp thì Soái ra ở riêng. Cái ăn, vợ chồng được mang theo một tải thóc. Nhưng cái ở thì… một ngôi nhà mới tinh bên bờ sông. Cột tre, vì kèo, đòn tay hóp, rui nứa, vách nứa, mái gianh...  (toàn bộ vật liệu lẽ ra là nhà của Xoan, em cô). Trước khi “phạt mộc” ông Mít nói, gì thì cũng phải ưu tiên con trai. Bà Mít có bậm bục, lủng bủng; Xoan thì xị mặt ra, mãi sau mới nói một câu, con chẳng tiếc gì nhưng… ghét mặt cái con cá mắm ấy. Ông Mít quát luôn, tao không muốn để cái loa trong nhà. Bà Mít bỏ xuống bếp. Ông Mít chạy theo nói, đang sắp hết “nước hai”, để tôi, bà động vào là hỏng đấy. 

Đương mùa lũ, sông nhiều củi, bến nhà Soái thành điểm tụ họp của những người vớt củi đêm.

Chập tối, Soái đã treo cái đèn bão lên cành xoan. Dưới gốc xoan có ấm trà nóng, điếu cày thuốc lào, đóm nứa ngâm.

Tầm nửa tiếng, thuyền về bến. Tiếng vứt củi lịch kịch, tiếng kể sung sướng, tiếng xuýt xoa tiếc rẻ vì để tuột mất cây gỗ… Rồi trà đấy, thuốc đấy làm chén, làm điếu cho tỉnh táo. Lúc khoan khoái quá thì chuyện với vào - Soái ôi, buông vợ ra đây làm chén nước đã. Anh Soái này, có con am am ⁽²⁾, tóc xõa đen xì đang ngồi với em, nó bảo yêu anh Soái cơ… Như Nguyễn Văn Soái là nhất, vợ sẵn, nhà sẵn, tối tối rượu say bò cưỡi…

Những câu nói vào bụi tre, dòng sông. Trong nhà tối đặc, theo gió đêm có tiếng cọt kẹt, không biết có phải bụi tre cựa mình hay không...

Mặc kệ, bên ngoài cứ tán, cho đêm đỡ buồn, cho sông đỡ rợn.

Nhưng đêm nay thì Soái ra, lúc gà gáy sang canh hai.

- Mọi người uống nước đi.

- Chúng tôi uống no rồi.

- Sao không đi vớt củi… mê vợ quá à?

- Gà không, lợn không. Mỗi hai thằng người đun đáng bao nhiêu.

- Có mà lí sự lười ý.

- Ừ, thì tôi lười nhưng tự nhiên chán, cả làng này chăm mà vẫn đói… Có khi phải tìm việc khác thôi. Soái thở dài.

Cả đám tức quá, xịt răng nghĩ câu đốp lại. Chợt lúc ấy, phía Lang Sa, sấm ùng ùng nổi lên, cơn giông ập đến. Mưa liền ngay. Đám vớt củi nháo nhào xuống thuyền, xuôi dòng về nhà.

 

Đêm hôm sau, dân quân ập đến nhà ông Mít. Không còn chối cãi vào đâu được nữa, nồi rượu đang sôi, vòi đang tong tong, lại còn một chum dễ đến trăm lít giấu tít bụi chuối góc vườn.

- Nể ông nuôi thương binh chúng tôi chỉ xin mấy tang vật này.

Thằng cháu họ nói và giơ thẳng chậu nước lên, dội xuống bếp. Khói nóng, bụi than sộc lên mắt. Ông Mít òa khóc, nhìn bỗng đổ lênh láng ra nhà; xoong nồi, ba ba, vòi, chai… đang trong cái sọt khênh đi. Ông há mồm nhìn, rồi tự nhiên rống lên, Soái ơi, Soái ơi…

 

Sáng hôm sau, chiếc thuyền đầu tiên xuống bến báo tin buồn cho Tỵ. Tỵ vào gọi chồng thì giường không, xuống bếp, ra vườn cũng không. Lúc quay vào thì Tỵ chợt thấy bức vách có dòng chữ bằng than - tôi phải đi xa, ở nhà tự lo liệu, nếu thấy chửa thì đừng tham gánh phân. Tỵ vuốt tay xuống bụng, nước mắt cứ thế trào ra.

*

 

 Soái lên ngọn sông với cánh phường bè. Chuyện này mình Soái quyết. Cái đêm đầu tiên ra nhà mới, sau khi vợ chồng làm cái ân ái gọi là chào mừng, Soái vơ vẩn ra bến. Đang ngồi chồm hỗm nhìn dòng nước lóa lóa thì thấy cái bè bắt neo. Người dưới bè lên, ướt như chuột lụt. Em hết thuốc, hết chè từ chiều, sợ đêm nay ngủ gật, thấy chỗ này có ngọn đèn… Được, thoải mái, ngồi đấy đợi nhé. Soái về nhà, một loáng mang ra, một cái bị con, một cái rá còn ba củ khoai. Soái nhìn anh ta hút, uống, ăn lâu quá thì sốt ruột hỏi:

- Thế bè này xuôi về đâu?

- Em về Thái Bình.

- Thái Bình chắc lúa tốt lắm nhỉ?

- Chỉ được cái tiếng thôi. Bất đắc dĩ vì cái dạ dày bố mẹ vợ con, em mới phải đem mạng mình nhem nhem hà bá thuồng luồng thế này.

- … Cho anh đi theo được không?

Nói xong Soái mới biết mình lỡ lời. Nhưng anh kia đã reo lên:

- Ôi tốt quá, em đang cần người, anh đi với em…người ven sông chắc chắn là thạo sông nước.

- Không, anh không phải là người đây, nhưng bơi lội, thuyền bè cũng tạm.

Soái kể thật thân thế. Anh kia mừng rỡ - càng hay, bè em mà được anh thì như có lá bùa hộ mệnh rồi.

*

Soái đi, một tháng, hai tháng… nửa năm, không tin tức.

Bụng Tỵ đã to như cái trống, việc hợp tác xã cũng chỉ nhổ mạ, cấy, gặt ngày lấy 7, 8 điểm. Dạo này Tỵ không trèo lên được cây xoan nữa, cái đèn bão vẫn trên đó, lắc lư như cái tổ không có chim.

Ông Mít đã kệch hẳn nấu rượu từ đận ấy. Mùa nước bắt đầu thấy ông vớt củi đêm. Thuyền ông không ở dòng chính, cứ một mạch tít sang gần bờ bên kia. Ấy thế mà toàn củi chũa, bằng bắp chân bắp tay, thau tháu, ánh nước. Ba đêm, đống củi vợt lên bến to như quả núi thì ông nghỉ. Cả ngày một mình ông vác, gánh lên vườn nhà con dâu. Tỵ thấy bố chồng vất vả, vừa mon men lại thì bị quát, đành lấy cái chổi quét lá tre lá nhãn.

Đến tối mò thì xong, ba cầu gọn gẽ, đậy điệm yên tâm. Ông Mít gọi Tỵ ra bảo, nấu ăn hàng ngày một cầu này nhé, còn hai cầu này lúc nào đẻ sẵn đấy mà sưởi, sấy tã lót… Mẹ mày tính lúc đẻ là rét đấy. Tỵ rơm rớm nước mắt bảo, giá anh Soái ở nhà thì bố không phải khổ. Ông Mít lắc đầu, tại nó… mà cũng tại cả bố.

Đêm ấy, Tỵ không ngủ được. Lũ đã hết đợt, không còn ai vớt củi. Tỵ ngồi vơ vẩn, đăm đắm vào phía xa đen đặc. Anh Soái ơi, anh bỏ đi mà chẳng bảo đi đâu. Anh Soái ơi, chúng mình có con rồi, chắc là con trai đấy, em thấy nó đạp mạnh lắm. Anh Soái ơi, anh về đi, không con gọi bố là anh nóng tai đấy. Tỵ chắp tay, lạy lạy lạy... Đêm vẫn đặc quánh, tiếng bồi băng, “tang giếng” ngoài dòng ùm ùm, oẳm oẳm như như am am gặp người tháo chạy.

- Chị ơi, cho em hỏi anh Soái…

Tỵ giật mình tưởng ma. Không, một người ướt lướt thướt đang cầm cái sào đứng trước mặt. Anh ở chỗ anh Soái về à? Tỵ không suy nghĩ, hỏi luôn. Không, anh Soái đi với bọn anh nhưng lại đi… không biết đi đâu. Kệ cho Tỵ nắm áo, cào cấu, hết mệt thì anh phường bè kể.

…Thật không hiểu anh Soái là người gì. Lần ấy, bọn anh xuôi hơn trăm cây dổi. Đã dặn trước, cả năn nỉ phân tích với Soái là gặp kiểm lâm thì như thế, như thế...Nhưng đến trạm thì hỏng bét. Kiểm lâm hỏi, nghe nói trong bè có anh là thương binh Điện Biên Phủ phải không? Tay kiểm lâm quần áo lính, mặt mũi dễ gần, giọng nói lại có vẻ ủng hộ. Tôi ẩy tay sang Soái, nói khẽ, cứ thế anh nhé, anh bảo đúng, rồi chìa thẻ ra…

 - Bè này không có ai là thương binh hết. Không có ai là lính Điện Biên Phủ hết…

Chết rồi, Soái nói xong rồi, hết đường thoát rồi. Chúng tôi lên bờ, ký vào biên bản. Độ hơn tiếng anh em chán đời, vạ vật trên bãi cỏ thì một kiểm lâm đi ra:

- Mời các đồng… chí… buôn… bè…. vào ăn cơm. 

Chúng tôi lưỡng lự, không dám, vì thân phận tội phạm, vì hai tiếng buôn bè vừa đai ra, giễu nhại. Một lúc, không ai vào, anh mặc bộ quần áo lính lúc nãy ra tươi cười, thôi việc gì ra việc ấy, chúng tôi vì nhiệm vụ không thể khác được… Gặp bữa sông nước như thế này, xin mời các anh.

Kiểm lâm ngồi sẵn, phường bè vào, tròn hai mâm. Tôi giật mình không thấy Soái. Ra ngoài tìm, gọi mãi không thấy…

Sau vụ ấy, chúng tôi không dám liều nữa. Xé lẻ mà đi, hai ba người một bè, mỗi chuyến mươi cây gỗ “tàu ngầm” dưới nứa bương. 

Bây giờ tôi cũng chẳng biết là anh Soái đi đâu. Chuyến này nước êm, tôi lên nhà, có khi anh Soái đã về. Tỵ xụt xịt khóc. Anh bè đưa cái ba lô, còn cái này của anh Soái bỏ lại, gửi chị. Tỵ ôm ba lô, thọc tay vào thấy lạnh ngắt. Bình tông, cái lược, con dao.

Ới anh Soái ơi, anh Soái ơi, anh ở đâu về với mẹ con em…. Tỵ vật vã khóc váng cả bến sông. Cả xóm tỉnh giấc chạy ra, thấy mỗi người đàn bà quay tròn. Dòng sông lóa lóa, nhập nhằng như đánh nhau ngoài xa.

 

Tỵ sinh con trai tại nhà. Bà Mít, cô Xoan đỡ đẻ trong buồng, ông Mít ngồi ngoài dỏng tai nghe. Có tiếng oe oe, ông Mít chạy vào, bị xua ra.

May không giống mẹ - tiếng Xoan. Rồi nữa… cái mũi cao, trán rộng, mắt sáng rõ là Soái con rồi - tiếng bà Mít.

Ông Mít nhắm mắt, gật gật đầu, phải thế chứ.

 

*

 

Hai năm sau Soái về. Đen cháy.

Soái không về nhà mình ngay mà vào nhà Trà.

Trà đang đan dành dưới búi tre. Có một cái đò dọc ngược dòng. Trên mũi, cao hẳn lên một người cởi trần, áo vắt một vai, khăn mặt bộ đội vắt một vai. Trà bắt xong bốn góc, chợt ngẩng mặt lên, lập tức kêu toáng - Soái! Đúng thằng Soái rồi. Và…; Trà ơi… phóc một cái, Soái lên bờ, ngay trước mặt. Hà hà hà, tưởng tao chết mục xương rồi à. Soái giang tay, ưỡn ngực; đánh D1, A1 không chết, chết làm quái gì mấy cái trò ma toi.

Trà bỏ cái dành đan dở, kéo Soái về nhà. Tao phải trốn chúng nó về, bí mật bất ngờ… mỗi cái thằng Soái và cái khăn mặt, xung phong… xung phong...

Tiếng Soái oang oang dọc vườn chuối, vườn xoan. Loáng một cái, mấy nhà xung quanh biết; Soái, Trà bị già trẻ gái trai quây kín. Ghế hết, người đứng, người ngồi giường, ngồi bậu cửa…

- Thế anh đi đâu mà bỏ vợ con, bỏ bố mẹ, xóm làng.

- Dạ… con đi buôn bè.

- Anh nói thế, đi bè thì phải qua sông. Vợ trẻ hơ hớ trên bờ… có mà nửa đêm cũng nhảy ùm xuống.

Khà khà khà. Thôi con nói thật. Con trốn đi bè, trốn bè lên Điện Biên, rồi lại trốn Điện Biên về đây.

Lên Điện Biên, mày không đùa đấy chứ? Trà đứng lên, lắc vai Soái. Soái hát to - Giải phóng Điện Biên/ Bộ đội ta vẫn không quên chiến trường/ Giữa mùa hoa nở miền Tây Bắc tưng bừng reo…Đoàn binh Việt Nam pay/ Lao hừ hứa hướn…⁽³⁾ Vòng người rộng ra, Soái ở giữa, như cái xoáy nước, tất cả xoay xoay theo lời hát. Cái khăn mặt màu cỏ như bay cùng đôi vai vạm vỡ…

Tiếng hát, cuộc vui chẳng biết lúc nào dừng nếu cụ Thinh không hỏi - Thế anh Soái chưa về nhà à?

Tất cả ớ ra. Soái như bị ngộ gió, mặt mũi im tinh.

Đoàn người lại rầm rập theo lối bờ sông. Soái dẫn đầu, gần đến nhà, mấy đứa trẻ ẵm em lếch thếch chạy lên trước báo tin.

Tỵ đứng nép vào con, mắt đỏ hoe. Soái ào tới, bế bổng thằng cu lên, quay tròn, thơm má chụt chụt, thổi rốn phịt phịt. Ông Mít rẽ đám đông, kéo bà Mít vào; hai người ôm vừa hết một vòng bố con Soái. Tỵ bị ở vòng ngoài, nước mắt đầm đìa, đang nấc lên thì cái vòng ông bà bố con tiến đến, nhập vào.

Bà Dương hàng xóm xách sang con gà trống, bảo, may quá nó hay lêu lổng vẫn úp sập từ hôm qua, bà biếu anh Soái, mừng chị Tỵ.

Hai chị đón gà, xuống bếp cắt tiết. Mấy chị khác vội lấy dao cắt đài chuối khô trước sân... Cứ như nhà có đám.

Mãi, đến chiều tắt mặt giời, khách mới vãn vãn. Bà Mít bảo, thôi tranh thủ ăn cơm, tối còn nhiều khách nữa.

Mâm cơm dọn dưới bếp, chị hàng xóm lên giục, cơm xong rồi mấy lần. Đến khi bà Mít phải bảo vợ chồng Soái, khách khứa để bố mẹ tiếp, xuống mà ăn đi mới được.

Tỵ gắp cho thằng cu cái còng, Soái miếng tiết xong, thì chợt nhớ chưa có rượu. Tỵ đứng lên, Soái nắm tay lại, Tỵ hỏi, thế không uống rượu à. Soái nắm tay Tỵ, lắc đầu, cai rồi. Tỵ để yên tay mình trong tay Soái, râm ran, khó thở... Một lúc thì Tỵ nói, nghèn nghẹn như đầy lưỡi… đồ phét lác, có mà cai đội. Soái ôm vợ, nói như gió mát, thật mà… tại rượu bố Mít mới cưới em cho anh, tại rượu anh mới phải bỏ đi… Tỵ nhớ lại, những điều dân làng xì xào, bây giờ thì chồng nói rõ.

Buổi tối, nhà Soái Tỵ sáng trưng. Đèn trong nhà, chục cái Hoa Kỳ; đầu hồi, trước sân bốn cái đèn bão; cả cái trên cành xoan ai cũng đã thắp từ lúc nào. Tiếng cười nói, tiếng điếu cày roét roét rung cả vách. Cánh lính Điện Biên ngồi hai bàn với Soái. Soái kể đi kể lại không biết bao nhiêu lần… Tóm tắt lại là - … Soái lên Điện Biên, có mỗi cái khăn mặt, cái thẻ thương binh. Lính Điện Biên ở lại Điện Biên rất đông, nông trường gần như trăm phần trăm công nhân lính. Soái đến, cánh trên đấy mừng hú. Soái chơi hai hôm thì chính thức thành công nhân. Vui lắm, nhổ lạc, hái cà phê, lao động, sinh hoạt theo hiệu lệnh kẻng, chả khác mấy thời lính.

Làm sao lại ở trên đấy được những hai năm nhỉ? Mày trả lời đi, tại sao biệt tích. Trà ngắt lời Soái. Mấy anh bạn cũng nhao nhao - đúng đấy, khó hiểu, ma mãnh rủ rê làm sao!

… Thì cái nấu rượu đấy… thì cái lấy vợ đấy… Soái cười cười nói nói.

Ha ha ha… Ruỳnh ruỳnh ruỳnh…. Tiếng cười, tiếng đập bàn của cánh lính hút ánh mắt về. Hàng xóm, người không hiểu ra làm sao; người nói dựa, bộ đội với nhau lúc nào cũng bốc thế đấy.

Căn nguyên bỏ làng của Soái đã vỡ ra. Soái lại đang oang oang tiếp… tao sang hầm Đờ-cát giữa trưa nắng gió Lào. Tao vừa bước chân lên cầu sắt, cơn lốc ở đâu ập đến, như muốn bốc người lên giời. Tao đã tưởng mình biến thành đám mây trắng trên kia liền véo đùi một cái. Vẫn không hạ, càng lên cao càng khó thở, chuyến này chắc chết rồi… Lúc ấy tự nhiên tao gọi Minh ơi, Tiến ơi… lập tức người dễ chịu hẳn. Tao gọi tiếp hai chục đứa đại đội mình, thấy thăng bằng luôn. Nhưng đến đoạn rẽ sang hầm Đờ-cát thì chân như đeo cối đá, tao lại gọi tên từng đứa, không được, người mình cứ xoay tròn như con trâu bị lãm quanh cái cọc. Mà hầm Đờ-cát ngay kia; đen xì, cong cong như trêu ngươi. Có khi bọn nó không muốn cho mình đến chỗ ấy cũng nên. Tao vò đầu bứt tóc, bốc mồ hôi đầy mắt. Tao lấy cái khăn mặt, lau xong, vắt lên vai thì chao ôi… nhẹ tênh thênh thênh…

- Đúng rồi, chúng nó phải có chỗ đậu chứ.

- Có khi chúng nó đi theo để bảo vệ mày đấy.

- Thấy anh em tiến về phía địch thì dứt khoát phải yểm trợ, nguyên tắc chiến trường mà…

… Anh Soái kể chuyện ma à? Không làm gì có ma nhưng tôi thề có con sông trước nhà… chuyện thật đấy. Đúng rồi ở đâu thì không tin, chứ ở Điện Biên Phủ thì dứt khoát là thật.

Tự lúc nào, các bàn tụ lại bàn Soái, cánh lính. Vòng trong vòng ngoài. Há mồm, nín thở.    

 

Soái trình bày kế hoạch đưa vợ con lên Điện Biên Phủ định cư nhưng ông Mít trước sau như một, dứt khoát không đồng ý. Soái nghĩ là mình nói bộp đột ngột, bố sợ nơi rừng thiêng nước độc, xa cùng xa kịt… bèn nhẹ nhàng. Soái bảo trên đấy mát lắm, chả bao giờ phải cất chăn bông, mùa đông cũng không bao giờ mưa phùn gió bấc, rét cứ êm êm. Đồng Mường Thanh, lúa phân gio đơn giản mà tốt ù ù, nhãn xoài vụ nào cũng sai trĩu cành… Ông Mít có vẻ bị cuốn hút, mấy lần hỏi thật hay là mày bốc lên đấy. Được dịp, Soái quay lại chủ đề, con nghĩ là đất đâu cũng đất nhà giời, vợ chồng con lên đấy sẽ khá giả... Ông Mít tỉnh ngay lập tức, không được, nếu anh khăng khăng đi thì hết luôn bố con. Rồi ông khóc… hay là anh nghĩ tôi là bố nuôi, không máu mủ ruột rà. Tôi chỉ có mình anh với cái Xoan, cái Xoan là phận gái, lại nhỡ nhàng. Còn anh, bố hiểu lính trận có điều thiêng liêng vẫy gọi… Nhưng 11 thương binh cùng đợt với anh, ai cũng lấy Động Lâm làm quê hương của mình rồi. Quê hương có bố mẹ, anh em, làng xóm… có nghĩa trang liệt sỹ.

Im lặng… Khó khăn lắm Soái mới cất nhời tiếp được - vâng, con nghe lời bố, bố là bố của con. Nhưng con chỉ xin với bố một điều, dịp nào đó cả nhà mình sẽ lên Điện Biên, thăm nơi con đã chiến đấu, bạn bè con còn nằm lại…

Soái gục mặt xuống bàn, đôi vai rung lên thổn thức. Ông Mít đứng lên, đi vòng quanh chả biết làm gì cho nên cho phải.

 

*

 

 

Việc lên Điện Biên với Soái cứ mãi xa tít. Năm sau thằng cu thứ hai ra đời. Tiếp theo hai lần ba năm đôi, vợ chồng thêm bốn cô con gái. Ngôi nhà tre chật ních tiếng khóc quấy, đòi ăn, mũi dãi, xoong nồi, dành, sọt, liềm, hái…

Anh Soái, chị Tỵ thoắt thành ông Soái, bà Tỵ. Điện Biên với Soái chỉ còn mờ mờ. Rất lâu, mới có những buổi mưa dầm đến nhà ông Trà chuyện phiếm và dịp 22 tháng 12, hội cựu chiến binh gặp mặt dưới ủy ban xã. Thế không đi Điện Biên nữa à? Một lần ông Trà nhắc lại (cũng là mình muốn), Soái cười như mếu, muốn đi nhưng đếch có tiền.

Dựng vợ gả chồng cho sáu đứa con xong thì Soái đích thị là một ông già - Tóc trắng, miệng móm, mặt mũi nhăn nheo (may lưng không còng).

Cuối năm 2013, sáu đứa con quyết tâm, hợp lực xây ngôi nhà cấp 4 cho bố mẹ. Cuối năm đó điện lưới về xã. Lập tức thằng cả lên ngay thị xã rước hẳn cái tivi màu 21 in về.

Có tivi ông Soái lại hay đi chơi. Thời sự, ca nhạc, quốc phòng, nông nghiệp nông thôn… đủ thể loại, vùng miền, toàn chương trình hay; thế mà ông chả chịu ngồi xem. Có, ông thích xem, nhưng từ dạo ra giêng… hướng tới kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ.

“Giải phóng Điện Biên” trùm khắp các chương trình. Điện Biên Phủ… Điện Biên Phủ… Điện Biên Phủ… từ sáng đến khuya làm cả xóm rộn rã. Ông Soái xem đi xem lại cảnh khói lửa, quân ta ào ạt qua cầu sắt, cờ đỏ sao vàng tung bay trên nóc hầm Đờ-cát. Đúng rồi! Đúng quá! Ông kệ tivi đấy bước đi như trong mơ.

Đấy đấy, tôi kia kìa. Cái người khăn mặt trắng vắt vai ấy. Đang từ đồi A1 sang… lúc này là qua cầu rồi… chú ý, chuẩn bị đến hầm Đờ-cát đấy...

Ông vào những nhà đang mở tivi, giảng giải, chỉ trỏ. Ông ra ngoài đường hát vang. Cái dáng cởi trần lêu đêu, khăn mặt trắng vắt vai đang chầm chậm trong khói lửa Điện Biên Phủ.

Ông Soái như người khác, khỏe khoắn vui tươi hẳn lên, thanh niên hẳn lên. Cứ như thế, tận sang tháng 6/ 2014 thì ông mất. Lúc tắt thở, miệng còn he hé nụ cười nhưng đôi mắt… vẫn mở to, long lanh, náo nức. Anh trai cả vuốt mãi mà mắt bố không nhắm. Bà Tỵ bảo lấy rượu bóp. Ông Trà nghe sợ quá, quát luôn - đưa ngay cái khăn mặt trắng đây?

Ông Trà ra, cầm cái khăn, tự nhiên lưng còng xuống như bê bao thóc. Cái khăn vừa chạm mặt thì ông Soái từ từ khép hàng mi. Nụ cười vẫn nguyên.

Tiếng khóc nổi lên. Nắng sớm, gió ngoài sông òa vào, quẩn quẩn rập rờn lay lay ngọn khói hương.

Soái ơi, tao thấy chúng nó về rồi, mày đi với chúng nó nhé - ông Trà nấc lên. Những mái đầu bạc trắng, cúi lặng xuống cái khăn, tất cả cùng bạc trắng.

________________

 ⁽¹⁾ Thơ Tố Hữu.

 ⁽²⁾ Con gần như ma, hay tóc tai xõa xượi ngồi ở bờ sông, dân ven sông hay lấy nó để dọa người yếu bóng vía.  

^(3): Đoàn quân Việt Nam đi/ Chung lòng cứu quốc (Quốc ca - Tiếng Thái)

 

 

 

KHÚC NÀY SÔNG CẠN

 

 

 

 

 

Thế này mà cũng gọi là sông à! Hoen hoen choèn choèn.

Sông gì mà xấu thế! Nhưng nhức tưng tức. 

Anh lắc đầu, tóc mái xòa xuống tận mũi. Tôi quay mặt đi, không muốn nhìn cái cảm xúc thái quá từ hang tối. Có thể tôi sẽ hét lên như một con điên, lao vào cào cấu rách nát kẻ điên hơn mình. Tích tắc, máu dồn lên đỉnh đầu, đôi mắt là cái cửa đầu tiên chực vọt đi những con dao. Vèo một cái, tôi đang quả tên lửa phóng vào mục tiêu; sau chớp mắt sẽ là… em điên thật rồi, này xem cái mặt đi, nữ sát thủ bản Pánh. Rồi lôi, rồi kéo có thể cả đấm điểm nhịp tiếng chửi tục.

Không, tôi có vèo một cái nhưng điểm rơi lại là bờ sông.

Trên vở đất, đầu mũi nắng gió. Nắng lòe nhòe gặp vật cản. Gió du không nổi cái cây rễ mười ngón bấm chặt. Quẩn quẩn quanh quanh tròn tròn méo méo. À à phà phà eo éo.

Mùa xuân đấy, gió Lào đấy. Tôi đã kể bao nhiêu lần rồi, anh nghe chưa hiểu, thì kể lại. Và… trực quan. Căn phòng trọ 7 mét vuông, nóng chui vào trong quạt, quạt há mồm hà hà phóng ra những hòn than từ ruột già, ruột non, dạ dày, tim phổi… 22 bông hồng ngày sinh nhật kiên cường tươi đến lúc cũng cúi mặt chắp tay lạy. Chàng sinh viên giương ngực nhập nhồ xương, nàng sinh viên tóc mai bết lại, thỉnh thoảng lại liếm môi như thiếu muối… Nóng quá, anh sẽ ăn thịt em, tí nữa là em sẽ chín. Zêzêzê… anh hiểu được gió Lào rồi. Thế thì quê em cũng toàn bê-tông à. Trời ơi, anh điên à, dốt không để phần người khác à. Anh vụt đứng dậy, tay vòng sang vai, mười ngón đang rung rung nhứ nhứ. Một cái tát đã lên nòng. Tôi không bận tâm, chầm chậm rút từng bông hồng héo quắt ra khỏi lọ. Một đứa chết, một đứa bỏng 90 %, một đứa chỉ hét lên một câu là bùng cháy… Này, quay mặt lại đây. Tôi nhìn anh, bàn tay đang từ từ hạ xuống, những ngón tay nhạt dần, rồi trắng bệch ra. Thật không thể chịu nổi, anh nói và dậm chân, rồi nằm xuống đứng lên, người xoay người xoáy tâng tâng như cái đồ chơi bị đứt dây cót. Tôi đã đưa hết những bông hoa ra tờ báo, chúng nằm dài như những thi hài sau vụ hỏa hoạn đợi người thân đến nhận dạng. Anh vẫn đang cơn rứt da rứt thịt. Tôi nhìn anh chằng chằng, rồi cười, nói - đấy anh thuộc bài rồi nhé. Quê em có hoa, có dòng sông, có tất cả. Nhìn thấy có đẹp có xấu; không nhìn thấy thì lửa cháy, đun nấu sục sôi, khó diễn tả. Ghê quá, sao anh lại yêu em nhỉ! Em không biết. Thế cái gì biết? … Cái này biết. Cái hôn có lẽ phải hàng trăm độ vì có một lúc mà hai đứa như trong lò xông hơi.      

 

Tôi cứ đứng, hướng mặt xuôi theo dòng sông. Nước hình như không chảy. Nắng, đất đỏ, đá, túi nilon, bao xác rắn… bên dưới hùa theo nắng gió bùng lên áp mọi ánh nhìn. Tôi chả phải trốn đi đâu, dãy núi xanh mát nhưng xa quá, bãi ngô gần mới chỉ lơ thơ.

Lan ơi về đi!

Tiếng anh lọt thỏm trong tiếng máy hút cát. Tôi nghe thấy nhưng chưa đủ sức nặng. Như tượng, như gió, như nắng bờ sông.

Về, về đi em!

Sao em kì thế, chả ra làm sao cả. Đang ở rừng ban, hàng cây xanh mát, thì lại dẫn ra đây. Khô khốc, thông thốc. Không nói gì à, tại cái môi này ăn keo 502 à… Ơ, người ta đánh dậm kìa, sao cái dậm lại hình tam giác bé tí nhỉ. Ngốc quá, phải gọi là co sa chứ… Đây nhé, ba cạnh cạnh nào cũng làm đáy được nhé, đặt xuống, lùa vào, nhấc lên, cá này tôm này, nhảy nhót tưng tưng này. Thế thì chả là cái dậm à, sao phải bé thế làm gì, hay là… không có tiền. Trời ơi, không chịu nổi nữa rồi… bé để con tôm trong hốc đá phải ra. Công nhận quê em cũng khôn ra phết nhỉ. Tôi cười, sung sướng nhìn cái mặt đần đần yêu yêu. Giận nhau lúc nãy, quên mất, thôi không quay lại nữa.

Hai đứa về bản. Anh một tay lái xe, một tay vòng sau vuốt má tôi, giọng làm lành, hôm nào anh với em đi đánh dậm nhé. Dậm dậm cái gì, đã bảo co sa, bỏ tay ra, khéo chúng nó đâm cho kìa.

Đường liên xã, xe vèo vèo, gió ăn theo tốc độ. Những đứa choai choai, vừa lên đời thanh niên, không đội mũ bảo hiểm, chắc để quảng cáo quả đầu xanh đỏ. Những gái bản, bay bay tưởng vù một cái mất cả người lẫn váy. Cô nào cô ấy mũ bảo hiểm, lêu đêu ật ưỡng. Này, con gái trên này đầu bị làm sao ý nhỉ - anh lại vòng tay, vỗ vỗ vào đùi tôi. Ngốc quá, cho nốt lần này thôi nhé… đấy là đụn tóc tằng cảu ⁽¹⁾, mũ vào, cao thêm. À, anh nhớ rồi… khi nào em tằng cảu chắc buồn cười lắm nhỉ. Đừng có mà mơ. Tôi áp má vào lưng anh, hai tay ôm riết bụng anh. Xe trôi trôi, gió đưa nôi.

 

- Hai đứa đi chơi có vui không?

- Suýt đánh nhau bố ạ. Tôi trả lời luôn bố, mặc anh ơ mắt.

- Cái con này, về Hà Nội học mới có hai năm mà hết hơi bản rồi à.

Tôi kể Nậm U. Dòng sông cạn, nhiều túi nilon, máy hút cát, gió bụi nóng bức. Bố bảo, ngày xưa nó đẹp lắm đấy, cũng mùa này nước trong xanh, đôi bờ lau sậy, cây cơi trùm bóng, ba ba thỉnh thoảng nổi lên, cao cao cái đầu ngó nghiêng, bìm bịp từng đôi tìm nhau rúc rích.

- Đâu cũng hay còn ngày xưa nhỉ. Miền núi sắp tiến kịp miền xuôi rồi…

Anh nói thủng thẳng. Tôi thấy tức nhưng bố vẫn nguyên mạch cũ. Ngày xưa thuyền buôn Thái Lan lên tận đây, ngược dòng Mê Kông, mấy con sông nữa… nào muối, nào vải, nào bát. Nhộn nhịp trên bến dưới thuyền, kẻ bán người mua lao xao, chả khác gì thủ đô. Thế mà nhoằng một cái trời lấy mất dòng sông.

- Người chứ bố. Cái gì bố cũng bảo trời. Thế trời cho con về Hà Nội học đại học à…

- Ừ thì không trời - bố miễn cưỡng theo lời tôi. 

- Nhưng học xong chả biết có làm con vịt trời, bay cao không hay lại con trâu đen dưới ruộng. Mẹ thở dài.

Tôi đánh mắt sang anh, quay về bố mẹ nhìn nhìn, ý bảo, thế cái người này tự nhiên theo gái lên nhà sàn à.

 

Buổi tối nhà tổ chức uống rượu. Anh lăng xăng chụp ảnh hai dãy mâm lá chuối trải dài. Tôi đang cùng mấy đứa chuyển các đĩa thức ăn từ thớt ra thì anh lại kéo tay. Này, sao em không mặc váy, áo cóm như chúng nó. Sợ anh chê… tôi nói vậy nhưng lẩn luôn vào tấm ri-đô. Một loáng ra… cha cha đẹp quá, không kìm được, anh ôm tôi một cái. Mấy ông bà già chỉ tay, cười trơ lợi.

Nhớ lần sinh nhật, tôi gái Thái từ chân đến đỉnh đầu; khăn piêu, áo cóm, váy xa tanh, thắt lưng xanh, xà tích bạc. Mấy anh bạn anh trầm trồ, xinh thế xinh thế. Anh có vẻ tự hào. Suốt buổi tiệc, anh bên tôi trong ánh mắt ánh đèn máy ảnh liên tục. Nhưng sang tuần sau thì anh đến, vẻ mặt lầm lì buồn buồn, tôi hỏi làm sao. Anh lắc đầu không nói. Hỏi nữa thì anh thở dài, chẳng biết chúng mình có lấy nhau không nhỉ. Tôi giật mình, định nói anh điên à, nhưng kìm lại được… anh đừng nghĩ linh tinh. Tôi nói nhẹ như vậy nhưng vẫn sợ, mình yêu anh nhưng chưa cho anh hết. Mấy trưa ở phòng trọ, sau nụ hôn, sau vuốt ve là đôi mắt dại lửa. Tôi thấy dòng Nậm U trăng trắng ngang trời, dập dồn nhịp tim vó ngựa… Em đẹp lắm, cho anh nhé. Có cái gì đấy bừng lên, đẩy tôi lên đón nhận. Cao cao cao, bay bay bay. Tôi sẽ như thế, theo đôi cánh sung sướng đến đỉnh trời… thì có tiếng gõ cửa. Minh ơi, tiền trọ tháng 3 tháng 4 nộp đi. Vâng ạ, mai cháu nộp ạ. Tiền đã cắt xoẹt, kéo chúng tôi rời nhau ra.

Khách đâu mà đông thế, mâm 6 thành 7, 8, 9, người người, bát bát, chén chén sít vào nhau… Bố đứng lên nói (bên dưới vẫn lao xao) - Hôm nay con gái về thăm bố mẹ, đưa bạn trai về thăm nhà, gia đình tổ chức bữa cơm mời uống rượu cho vui một nhà ra cả bản. Cảm ơn mọi người đã đến, chúc sức khỏe nớ. Bố cúi người, giơ chén… chén chén chén từ bên dưới, các hướng đứng lên, hướng về. Những tiếng chạm lách cách, cùng au hảnh, hảo chưn ⁽²⁾ lô xô, ồn ào.

Ô con rể đẹp trai quá, người khỏe quá. Thế này thì đám cưới mau đi thôi. Nó miền xuôi thì bắt ở rể thôi, không thì nó lấy sung sướng rồi đi mất đấy….

Tôi cùng anh đi chúc rượu các mâm. Đến mâm nào, cũng tất cả đứng lên, xong một chén bắt tay, xong hai chén bắt tay… cứ thế ực-bắt tay-ực. Còn ba mâm nữa mới hết thì anh kéo tay tôi, khẽ nói, anh say rồi. Tôi nhìn anh ngoẹo cổ, mồ hôi ròng ròng, mặt tái mét cũng thương nhưng bảo - cố thêm tí nữa, chỉ cần chạm chén nhấp môi thôi. 

Anh không thể đi đâu được nữa, tôi cũng không thể bỏ anh. Hai đứa ngồi mâm lũ bạn tôi. Anh uống hết cốc nước búp dong xong thì nói, bạn em toàn xinh nhưng sao tằng cảu hết thế này. Tất cả chúng nó cười, không đi học nữa thì lấy chồng chứ làm gì. Tôi chỉ vào cái Hoa bụng chửa to, nó cũng học Đại học Văn hóa đấy, hai năm ra trường không xin được việc thì làm văn hóa chồng. Anh không nói gì, lấy chai rót hết lượt các chén. Tôi sợ anh say, ghé tai, đừng, chỗ này thoải mái.

… Có lẽ đã quá nửa đêm. Tôi loáng thoáng thấy những tiếng chào, tiếng dặn người này đưa người kia về cẩn thận, tiếng ván sàn, cầu thang rung rung… Tôi hốt hoảng vùng dậy dọn mâm bát, thì tay anh đang ôm mình. Sợ quá, tôi dứt tay anh ra.

Tôi dọn dẹp xong, vào đệm, anh vẫn ngáy khò khò. Tôi lay, gọi, anh lên giường khách, không ngủ đây được đâu, bố mẹ biết thì chết. Anh ngồi dậy, một lúc thì tỉnh. Điện ngoài đã tắt, trăng bắt đầu lên, mờ mờ hai đứa. Anh bảo, không ngủ lại được đâu, lúc nãy là say, bây giờ cứ tỉnh, chỉ thèm tắm thôi. Tôi cũng ngứa ngáy khó chịu suốt từ chiều đến giờ.

Chúng tôi ra dòng Nậm U. Không gian vắng lặng, trăng càng sáng; rờ rỡ, từng hòn cuội ánh lên dưới làn nước trong vắt. Tiếng dế ri ri tưởng đang trên mái tóc, tiếng con gì cứ cờ-rúc, cờ-rúc từng chặp từ cánh rừng đen sẫm phía trước.

- Đây là suối hay là sông? Anh vốc nước thả xuống đùi tôi, lành lạnh làm tôi co chân lại.

- Là sông. Vừa lúc trưa mà nhanh quên thế.

- Sao cứ gọi là sông nhỉ. Là suối, phải suối mới đúng. Anh đi gần nghìn cây số lên đây chả nhẽ vẫn chưa hết sông à.

- Thì cho anh suối. Nhưng dù sao thì quê em mọi sông suối đều mang họ Nậm ⁽³⁾.

Tôi định nói, Nậm U khúc này mềm mượt, vì phù sa lúa ngô xanh mát đôi bờ, dân bản hiền hòa…; còn Nậm U khúc trên khổ quá, người nồi lẩu tạp nham,  chơi nhiều làm ít nên sông phải mọc gai đá… nhưng thấy mặt anh cứ xì xì nên bảo, khi trăng lên thì chỗ nào cũng đẹp.

- Thế… hai đứa mình đẹp nhất đêm nay nhé. Anh bắt sang ngay.

Chúng tôi tắm nhau. Bằng chân tay da thịt, bằng mắt, bằng hơi thở. Sông đêm như trẻ con không hiểu ra làm sao, cũng hê hê, xoay xoáy ào ào về.  

Chúng tôi ngã xuống rồi. Đau đau, nhói lạnh, rồi mát, rồi nóng.

Chúng tôi tan thành nước rồi. Anh uống tôi, tôi uống anh.

Như lũ ống về thật rồi. Dòng dòng riết riết, trên dưới dọc ngang tíu tít.

Dòng nước giờ cũng thấm mệt. Một tia đỏ uể oải, luẩn quẩn không chịu trôi, hình như muốn bảo đêm mở mắt ra nhìn cho kĩ. Sung sướng, ngỡ ngàng… Lo lắng bồn chồn, nghẹt thở…

Anh dìu tôi dưới trăng. Trăng nghiêng nghiêng, dài ra, ngắn lại, méo xệch. Mãi rồi cũng về đến bản, lạ thay mấy con chó những nhà bên đường giờ không sủa như lúc đi.

Anh bế tôi, nhón gót nhẹ như con mèo, lên cầu thang, vào sàn, rẽ tấm ri-đô, đặt tôi xuống đệm. Anh thơm lên đôi mắt giả nhắm tịt và thì thầm câu gì không rõ.

Anh ngoài giường khách, tôi trong đệm. Tiếng thở, tiếng ho của bố mẹ, tiếng  ú ớ nói mê của đứa em… sắc ngọt, lèm lẹm, cười cợt làm sao.

 

Bốn ngày sau hai đứa tôi chỉ ở bản. Anh đã biết làm món chéo ⁽⁴⁾, cả nhà khen ngon. Anh chặt tre, quăng chài, trèo me, lấy lá vả… Tôi đón anh, bằng khăn mặt thấm thấm mồ hôi, ánh mắt yêu thương đằm thắm. Anh ngoan như đứa trẻ, hít hà tôi. Tôi biết, trong những ô cửa sổ nhà sàn, lùm cây xoài, dây nhót kia đang có những ánh mắt dõi theo, thèm muốn, ghen tị… Tôi sung sướng, mặc kệ; hai năm nữa thôi, ra trường, chúng tôi sẽ làm đám cưới, rồi hai đứa con, da trắng mũi cao, như tôi như anh.

Tôi đã quen lại việc không ngủ trưa. 12 giờ hơn, tôi vơ vẩn đi thì gặp đám ăn chua. Me nhót khế, sung chuối xanh giữa nhóm con gái ngoài sàn nhà cái Hoa.

- Còn thích me hay có ô mai trai… quên rồi.

- Quên làm sao được.

Tôi lấy quả me, kẹp miếng sung, chấm dằn xuống bát muối ớt khẳng định. Chua, chát, cay; như là nước mắt… bắt đầu từ đâu rất xa. Rưng rưng, nóng nóng, xót xót… khó tả.

- Mày sắp làm luận văn tốt nghiệp rồi đấy nhỉ?

- Chưa, hai năm nữa. Mà mày hỏi để làm gì... Mấy ngày nữa thì đẻ.

- Độ tuần nữa thôi. “Nậm U dòng sông văn hóa” sẽ tắt thở. Hết gối đầu lại kê đít, rồi nay mai nước đái con nữa...

Cái Hoa vào nhà ra, quay ra. Tập luận văn giấy A4 dày cộp, bìa đỏ, nhăn nheo, hoen ố.

- Đây mày cầm lấy cho tao đỡ sợ. 

Tôi lật lật xem. Mấy đứa dừng ăn me, ngơ ngơ không hiểu sao cái giấy dày nặng kia lại ở trong nhà này.

Hoa hỏi tôi, người yêu lên chơi đã ý kiến gì với bố mẹ chưa. Ý kiến gì, thật sự là tôi không hiểu. Thì xin phép hai bác cho cháu tìm hiểu em Minh… rồi bố mẹ cháu lên dạm hỏi, đại loại thưa chuyện để hai đứa thành vợ chồng.

Sao hôm nay ăn me không thấy ngon nhỉ! Tôi lảng câu trả lời, Lan cũng không dồn tiếp. Nó ì ạch đứng lên, đấm lưng mấy cái, đi như bơi trên sàn, hệt cô Phanh, chị Lả, những người chửa… tôi đã gặp. Tôi nhìn theo, lo lo sờ sợ vô hình...

 

Tôi về nhà, anh đang nằm xem tivi, anh hỏi đặt vé xe chưa, tôi gọi điện một lúc rồi bảo, hai giường số 1, số 2 rồi, ok nhé. Xe trên này có bao giờ hủy chuyến không nhỉ? Anh làm sao vậy, nói thế là gở đấy.

Buổi chiều chúng tôi đi chào anh em, họ hàng, các nhà trong bản. Tôi định cả buổi nhưng chưa đầy một tiếng đã hết. Tại bác Xiên cứ ấn vào tay tôi đôi gối, cái khăn piêu; bác bảo, con gái học cao không làm được thì bác cho, để về nhà chồng. Tại dì Xôm dặn đi dặn lại, nhớ học xong, làm đám cưới rồi thì mới chửa đẻ nhé…Tôi thấy vui vui, khi anh cứ mím môi, trả lời gióng một.

Còn nhà ông Châng nữa, lần em đi lấy củi về gặp lũ, ông đã cứu em… em hay kể ý. Tôi đập lưng anh… không ngờ sự va chạm truyền lên tay ga. Xe rú lên, rén rèn vụt vụt át tiếng tôi la hét.

Khực một cái, xe phanh kít, tôi ệp vào anh theo quán tính.

Anh như tượng ngồi xoạc hai chân chống đất. Tôi rê người tụt sau, nhảy phóc xuống. Xe và anh đổ kềnh.  

Nậm U, đất đá, nắng chói, gió nóng. Sao lại là mày lúc này, khúc này? Sao lại là tao đứng đây? Tạm biệt hay vĩnh biệt…

Chỉ ba tiếng nữa thôi, xe ca sẽ đi. Như sông, trôi trôi trôi.

Tôi sẽ xuôi, con đường bao nhiêu đèo dốc, nhưng cuối cùng phải là bản quê xanh mát.

(Nguồn: Tạp chí NV&TP)

^{_______________________________}

⁽¹⁾ Kiếu búi tóc đỉnh đầu của phụ nữ Thái đã có chồng. 

⁽²⁾ Uống hết (Tiếng Thái)

⁽³⁾ Nước, tiếng mở đầu từ ghép sông, suối

⁽⁴⁾ Món chấm của người Thái.