Con đường về nhà

I

 

Trước nhà tôi có cái ao

Đêm đêm

Phát ra tiếng ya uôm ya oam

Tiếng ếch nhái nghiến răng kèn kẹt

Làm mặt ao rùng mình

 

Cái ao ông nội đào

Moi ra từ bụng đá

Chỗ thì phình ra

Chỗ thót lại

Méo mó như vốn có

 

Sau lưng nhà quả đồi tròn

Cây đã mọc thành rừng 

Xung quanh tuyền cỏ guột

Trong đấy có vài tổ ong đất

Và mẹ con nhà dúi

Thỉnh thoảng đôi chồn hương lén qua làm đực cái

 

Hôm nào rỗi việc

Dưới ánh trăng vằng vặc 

Cha tôi ngồi trên sàn phơi thóc

Tay lần lần trang sách

Mắt thầm thì gọi mo

 

Tiếng cha tôi rơi rơi ngân nga trong thinh không

Thinh không mênh mông mang hơi cha tôi đi xa

Vách nhà chợp chờn

Bóng cha vụt hiện

 

Con ơi

Sống ở trên đời

Sinh ra một mặt người bằng mười mặt của

Có người là có của

Của không bao giờ thành người

Chỉ có người mới làm thành của

 

Con ơi hãy nhớ

Nắm tay vào là không

Xòe tay ra là có

 

Nắm tay vào là nụ

Xòe tay ra thành hoa

 

Dừng một lúc

Cha tôi mo tiếp

 

Con ơi

Cứ thẳng đường theo mẹ chữ con đi

Chẳng bao giờ phải lo nắng nôi đói rét

Rồi một mai

Ai ai cũng trở về làm hạt bụi

Những hạt bụi lại tìm thấy nhau

Quấn chặt lấy nhau

Làm ấm đất cho người

 

Con ơi

Ngày nối ngày kéo dài

Mưa vẫn mưa không đều

Và nắng vẫn không hề khắp

Bởi vậy

Sống nghĩa là cho

 

Trước mặt con

Đầy ụ mâm cơm

Hãy tin rằng còn có người ăn xin

Đang chầu chực ngoài đường

Bởi vậy

Sống cũng là chia sẻ

Phải không con.

 

II

 

Bây giờ

Trước nhà tôi

Cái ao hình như ai vừa lấp

Sau lưng nhà

Quả đồi hình như đang dần dần thấp

Thấp thoáng người qua làng

Vừa đi vừa thù thì tự chuyện

 

Nghe lời cha

Tôi đã cho

Nhà cửa

Ruộng vườn

Của cải...

 

Giờ tôi mong nhận lại

Đó là

Bài hát chăn trâu cho con trai tôi

Đó là

Bài hát ru nọong ơi nòn cho con gái tôi

Đó là

Bài hát bên khung cửi dệt cho các cháu chắt chút chít tôi

Đó là....

 

Dẫu quê tôi mặt buồn tả tơi

Buồn tím tái trời đất

Nếu không còn nỗi buồn

Câu lượn đã về trời

Và tình người đóng băng

 

Những ngày tôi đang sống

Đành mang tiếng bỏ làng

Mượn áo quần người ta

Mượn khí trời để thở

Cả đôi chân đi về

Hình như cũng... mượn

 

III

 

Trước nhà tôi hôm nay là cánh đồng

Lúa ngô màu uể oải

Còn cái ao

Tôi bới tìm

Cả ngày

Không thấy

 

Quả đồi sau lưng nhà

Người ta đốt rừng làm rẫy

 

Trời ơi

Ngổn ngang trong tôi

Trên đường về nhà.

 

IV

 

Tôi quỳ trước bàn thờ

Ngắm nhìn sắc mặt cha

Cha cười sao như khóc

 

Ngắm nhìn gương mặt mẹ

Hai hàm răng đen nhức

Nghiêm nghị mà như cười

 

Tôi ngước nhìn bà tôi

Bà vẫn đẹp như hồi còn sống

Phảng phất mùi trầu cay

Hình như bà vừa nói

 

V

 

Nhìn xuống mái nhà tôi

Rêu nâu trùm lông nhím 

Có đôi chim vít chẹt

Nó rỉa lông cho nhau

Rồi con nọ mài con kia

Làm phòn phèn bông hoa lúc lắc

Thế là

Đồng loạt chiều nghi ngút

Mọc lên ơi ới người gọi người

 

Tôi thấy dưới gầm sàn

Vẫn khai mùi nước giải

Nằm bên trên đống củi

Con mái mơ đang ấp 

Nó nghiêng đầu và lim him đôi mắt

 

Vườn nhà nhiều cây con

Sao không đánh thành hàng

Chị tôi bảo

Cho nó được tự nhiên

Như hồi cha mình còn.