Chế Lan Viên: Đêm mơ nước, ngày thấy hình của nước/ Cây cỏ trong chiêm bao xanh sắc biếc quê nhà/ Ăn một miếng ngon cũng đắng lòng vì Tổ quốc/ Chẳng yên lòng khi ngắm một nhành hoa (…) Ngày mai dân ta sẽ sống sao đây/ Sông Hồng chảy về đâu? Và lịch sử?/ Bao giờ dải Trường Sơn bừng giấc ngủ/ Cánh tay thần Phù Đổng sẽ vươn mây?

   

Hoàng Trần Cương với “Đất nện”
Cập nhật: 16:37:00 4/1/2011

Nhà thơ Hoàng Trần Cương
VanVn.Net - Giờ đây, chúng ta có thể yên tâm gọi Hoàng Trần Cương là nhà thơ của những trường ca. Sau “Trầm tích” nhận Giải thưởng Hội Nhà văn và làm nên tên tuổi mình, Cương có “Đỉnh vua”, có “U minh”, có “Long mạch” và giờ đây là “Đất nện” – gây cảm giác Cương vừa đào sâu hơn “Trầm tích” vừa cơi nới không gian cho mỹ cảm nhưng vẫn giữ được giọng điệu và thi pháp vỗ mạnh, vỗ tứ tung ngũ hoành vào cảm giác, vào ký ức người đọc khiến nó đau đớn và bùng nổ cảm xúc. Khúc “Cặn muối” trích từ “Đất nện” sau đây đi từ tuổi trẻ của thế hệ mình, từng lớn lên khi “Giặc dã râm ran vọc cõi bờ/ Gào lên một tiếng/ Rạn không gian” cho đến tuổi lên lão, khi chúng ta đã “Học hoàng hôn/ Cách trốn khỏi lo buồn” và “Học thời gian/ Cách bàn giao đêm ngày bình thản”. Gần như đây là lúc kết toán cả cuộc đời, biết cái gì là cặn muối còn lại, cái gì là hư vô: “Ngày đi/ Đêm đi/ Chúng mình đi/ Nước mắt/ Chắt muối cặn/ Nuôi núi sông.”...

CẶN MUỐI
(Trích Đất nện)



1.

Cứ như là rủ nhau

Lũ chúng mình

Kẻ trước người sau

Láu háu ùa ra giữa thế kỷ hai mươi bi tráng

Không họ hàng

Đụng nòi chung giống

Khác phố lạ làng

Quàng cùng cảnh ngộ

Da tức tưởi vàng

Tóc lủi thủi đen

Nói, để dành hơi

Cười, rành che miệng

Tối đến

Kéo trăng làm đèn

Ngày lên

Vay trời mưa nắng

Chiều đông

Áo cơm đi vắng

Bầy cổ tích chen nhau mò vào bếp mót khoai

Gặp nồi niêu liêu xiêu cảm lạnh

Chuối xanh mẹ bòn

Mít còm con hái

Mộng mơ quay lơ ngã mẻ thềm

Ngấp nghé đầu làng cầu vồng chợt đến

Ngoài sông nước riết róng xanh

Ban mai rước ngày vào xóm

Trăng tán trăng quầng nắng mưa thấp thỏm

Ráng lụi vào đom đóm

Xanh om đêm ngày

Lập loè trời rẽ heo may

Đất nẻ mùa nam thanh nữ tú

Trai tơ đỏ tai

Gái mầm rần má

Mạ già ruộng ngấu cẩu mùa lên

Văng vẳng suốt đêm

Cô gái lái đò ngang mê mải thả rông những câu hò khuya khoắt

2.

Ngày mở mắt

Có mưa nguồn chớp bể

Chớp bể mau tắt

Mưa nguồn chóng tạnh

Áo xống phong phanh

Nóng lạnh đầy đường

Có đứa chua như chanh

Thời gian vắt cạn

Đứa ngửa mặt cười

Nuốt ánh sao rơi

Đứa vừa sinh ra

Mặt mũi đã được trời đánh dấu

Đứa ngáy khò khò

Đứa đái vọt cần câu

Đứa bỗng tuột vào trò đen đỏ

Đứa một mình mồ côi.

Thôn nấu rượu

Xóm thổi xôi

Vỏ bưởi xông lựng nhà

Than hồng cười nứt chậu

Bản hợp ca của lứa sau mùa trước

Rì rào xáo tháng năm

Xanh thầm cánh sẻ

Xanh thầm nỗi mong ngầm của mẹ

Gió đảo mùa

Trăng tròn tháng

Trẻ lên ba

Lũ chúng mình nếp thơm tẻ đậm

Ngậm đòng đòng trơn lông đỏ da

Sưởi nắng tinh sương

Tẩm hương đồng nội

Lội suối ngược rừng

Ngủ ngồi ăn đứng

Sấp ngửa bão giông

Kiếm tìm vốn liếng

Tậu bình yên

Rào dậu đất trời

Mùa khai giảng ríu ran đến lớp

Lớ ngớ màn đồng ca

Con gái con trai mòn hơi khản tiếng

Bổng trầm lấm láp ngân nga

Chợt đẫm sân trường mưa xối xả

Gió lau nhăn nhó sạch làu

Núm rốn mẩu rau

Náu vào đất mẹ

Thành tên quê hương

Thành nẻo đường về

Nhú mọc những mạch nguồn

Xanh úa dọc thời gian

Làng cũ phố xưa thất thường mưa nắng

Riêng rạ rơm vẫn thơm thảo thật thà.

3.

Thời đất nước đảo chao nghiêng ngả

Giặc dã râm ran vọc cõi bờ

Gói tình riêng

Khuôn mình thành hàng dọc

Đạn bom ngóc hai đầu

Nhọn như đòn xóc

Chúng mình đi

Ngược chiều tiếng khóc

Lăn lóc cùng đất nước bi hùng

Hốt sạch đời sinh viên

Nhúng tuột vào giông bão

Tuổi thanh niên

Đánh đáo chật chiến hào

Cuối trận tìm nhau

Tuốt trần mắt chắp tên ghép mặt

Lượm lặt bóng hình đồng đội

Vớt vát sức vóc mình

May mắn đạn thù chưa xuyên táo

Đáy mắt quạnh xanh

Nhớ mẹ

Quờ tay nắn quanh đầu

Cúi mặt xuống

Lắp hi vọng

Tọng đầy cơ số đạn

Gào lên một tiếng

Rạn không gian

Mang thế núi san vùi hang động

Nương hình sông nới rộng cánh buồm

Những năm tháng

Long đong bồi lở

Trở về khấp khểnh trong thơ

Bập bềnh ghềnh thác

Gió tha đi ngơ ngác lạc đường

Trong nóng lạnh tin yêu còn nguyên khối

Nước mắt ơi nước mắt

Từng trong vắt rồi

Sao tự dưng còn rưng rưng lọc sạn

Đêm mơ màng

Theo trăng lang thang

Thảng thốt thấy đường quê loả trắng

Ngỡ súng giặc mở toang rãnh đạn

Nấp trong trắng

Giăng bẫy đợi khắp làng

Giữa bình yên chợt ứ tràn ám ảnh

Sao cỏ cây bỗng hoá lá nguỵ trang

Đường cái quan toan quay lại lối mòn

Mập mờ lơ đãng

Nấn ná bóng ngày sang

Nắng căng tràn mặt đất

Lúa ngủ gật vàng ươm mương máng

Bỗng lạnh lưng thấp thỏm bất an

Hình như trong màu ráng đỏ

Có manh nha mồi lửa đốt nhà

Năm tháng vèo qua

Đêm ngày vụt đến

Có bếp mới nhen

Có sóng vọng về

Có thành phố ken thành nong kén

Có mái chùa uốn cong nén hương

Và đâu đó

Nửa xanh nửa héo

Bóng tàn tro lấp ló ngó nghiêng.

Chúng mình lớn lên

Đói no bện màu quê kiểng

Nắng to trời co mặt

Bữa cơm hắt ra tiếng cười thằng em út vụt chó gãy đũa

hả hê ngồi mút lại mẩu xương

Lửng bụng rồi ôm cún con oà khóc

Cứ thế tự dưng thành người lớn

Kỷ niệm tấp vào bóng nắng

Trả nỗi buồn cho trăng

Gạn thương nhớ đơm vào mưa gió

Mưa gió ngót thành mùa

Sao hờn tủi chớm nứt mầm hé nụ?

Quá khứ mù xa

Lụ khụ lết vào trưa vắng

Trong tiếng cu gù có điều chi đeo đẳng

Chín nục rồi

Những mùa chua lứa ngọt

Hay là chim hót gọi cơn mưa

Rót trong lành xuống bản làng thưa lạnh

Rải bùa mê đỏng đảnh đón mùa về

5.

Học tre xanh

Cách dựng thành xây luỹ

Học suối sông

Cách tìm nước giữ nguồn

Học hoàng hôn

Cách trốn khỏi lo buồn

Học chân trời

Cách nuôi nấng những giấc mơ

Học tổ tiên

Cách chườm mát cơn đau tụ máu

Học thời gian

Cách bàn giao đêm ngày bình thản

Học đàn chim

Cách dàn hàng ngang trở lại đại ngàn

Học đá

Cách lặng im

Học mẹ cha

Cách gói gém niềm tin

Học cách cắt móng tay không

phạm vào da thịt

Và học biển

Sau cuồng điên

Yên ắng

Sót lại xa khơi

Một chấm

Buồn ...

Không sớm

Và không muộn

Trời trong soi đất phẳng

Nắng đổ gọi mưa tuôn

Ngày đi

Đêm đi

Chúng mình đi

Nước mắt

Chắt muối cặn

Nuôi núi sông

Dậy thì ...

Hà Nội 30.07.2010

VanVN.Net

1
2
3
4
5
6
7
Tin mới