Người phát hiện đầu tiên kẻ đạo văn liều lĩnh này là Lê Thắng, phóng viên Đài Phát thanh Truyền hình Dak Lak. Năm 2010, tình cờ phát hiện 2 truyện ngắn Bóng Kơ-nia đổ dài và Miền huyền thoại mà anh rất thích khi đọc được trên tạp chí Nâm Nung giống y chang 2 truyện ngắn của tác giả Dương Bình Nguyên, Lê Thắng gửi 2 lá thư thắc mắc và nhận được công văn trả lời của Ban Tuyên giáo Đắk Nông, còn Hội Văn học Nghệ thuật Đắk Nông thì… im lặng ! Ban Tuyên giáo xác nhận quả là 2 cặp truyện này giống hệt nhau, và đúng là truyện DBN ra đời trước, truyện ký Lê Thủy in sau. Tại sao lại thế, Ban … không biết!
Nguyễn Liên, nguyên chi hội trưởng văn học rời Hội từ 2008, về Đắk Lắk làm phóng viên thường trú cho báo Dân tộc& Phát triển, sau khi điện thoại cho Lê Thuỷ chất vấn. Thủy khẳng định “Truyện đó của em, em viết trước, chẳng biết ông Nguyên kia là ai!”. Ông Liên nghi ngờ tìm nguồn đối chứng, phát hiện ra không chỉ có 2 cặp truyện đó, mà còn có hàng loạt truyện ngắn khác Thủy đã gửi in trên Tạp chí Nâm Nung đều gần như là bản coppy truyện của các tác giả tên tuổi khác, chỉ ngụy trang vài chữ trên tít. Vì trước sau Thủy vẫn khăng khăng không chịu nhận mình đạo văn, Nguyễn Liên bèn chuyển nghi án này cho báo điện tử Hội Nhà văn. Anh đặt câu hỏi: Những ai chịu trách nhiệm trong vụ đạo văn trắng trợn này ?
Thông tin nhanh chóng truyền trên mạng. Hầu hết các tác giả có truyện bị “đạo” nghe động tới tên mình đều không khỏi nổi giận và sửng sốt, không ngờ lại có kẻ dám “đạo” nguyên cả truyện lộ liễu đến thế!
Ngày 9-4-2011, tôi trao đổi qua điện thoại với ông Khúc Ngọc Vĩnh, Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Đắk Nông, và Võ Thị Lệ Thủy, bút danh Lê Thủy, đương kim trưởng Ban biên tập tập chí Nâm Nung. Dưới đây là những cuộc thoại được chép lại từ máy ghi âm:
-1-
- Thưa ông Vĩnh, ông có biết việc nhiều truyện ngắn của các tác giả tên tuổi đã bị cóp gần như nguyên si để đăng trên Nâm Nung dưới cái tên Lê Thủy không?
- Không, tôi không biết !
- Xin lỗi, hình như ông làm Chủ tịch Hội, kiêm Tổng biên tập là “hơi trái ngành”?
- Tổ chức phân công thì phải làm, chứ tôi có bằng cấp gì đâu ! Tôi trước ở bộ đội, sau về địa phương làm công tác Đảng. Đang ở bên Đảng ủy khối các cơ quan tỉnh thì tổ chức điều qua Hội làm Chủ tịch. Sau đó đồng chí Tổng biên tập cũ phải thôi vì văn hóa mới lớp 9, Cục Xuất bản yêu cầu tôi phải chịu trách nhiệm về tạp chí, tôi đành kiêm nhiệm!
- Nếu có chứng cứ Lê Thủy dùng Nâm Nung để chiếm dụng các truyện ngắn của người khác, ông nghĩ sao?
- Chị nên cảnh giác thủ đoạn cá nhân chia rẽ, phá Hội trong việc này!
- Thưa ông, các tác giả bị Lê Thủy cóp truyện hoàn toàn có quyền kiện cô ấy theo Luật Bản quyền!
- Thế chị bảo tôi nên làm gì?
- Tốt nhất là ông nhắn cô ấy chủ động gọi cho tôi.
-2-
- Chào chị, em là Lê Thủy
- Thủy nghĩ gì khi lấy truyện người khác đăng đưới tên mình?
- Dạ không có chuyện đó đâu ạ. Người ta chơi xấu em!
- Trước mặt tôi đang có đủ các ấn phẩm để đối chứng, không có gì phải nghi ngờ về hành vi Thủy cóp gần như nguyên văn các truyện của người khác. Bạn đã vi phạm Luật Bản quyền!
- …
- Bạn có gì để nói nữa không?
- Thế chị bảo em nói gì?
- Chừng nào bạn suy nghĩ kỹ xong hãy gọi lại cho tôi!
-3-
- Chị ơi em Thủy đây. Em biết em sai rồi…hức hức…hức…
- Sao em lại hành động như thế?
- Chị ơi, bây giờ em biết làm sao đây?
- Chị nghĩ em nên biết nhận sai thật chân thành trước các tác giả và độc giả.
- Em muốn xin lỗi anh Liên, anh Dị. Vì trước đây em với mọi người vẫn bảo anh Liên, anh Dị đặt ra chuyện này để chơi em. Em có gọi cho anh Nguyên, nói về việc này nhưng con em ốm nên em không xuống được, gọi cho ảnh thì lúc nào ảnh cũng bận…Còn các tác giả khác em không nói gì cả…
- Em đã cóp bao nhiêu truyện của người khác?
- 2 truyện của anh Nguyên, một ít của anh Nghĩa, rồi chị Bích Thúy, chị Hoài Hương, chị Thanh Hương…
- Em không lường được hành động đó sẽ gây hậu quả thế nào à?
- Dạ không ạ!
- Vị trí Trưởng Ban Biên tập có hợp với Thủy không?
- Dạ cũng hợp lý và vừa sức ạ. Em đã tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Văn Đà Lạt loại khá năm 2000 ạ!
- Vậy cần quái gì lấy truyện người khác?
- Dạ, sự thật do 3 điều :Thứ nhất do em quá thích truyện của các anh chị đó nên không kìm chế được bản thân. Thứ hai do trước đây em cũng có sáng tác, đã in một tập truyện ngắn riêng năm 2004 tại NXB Kim Đồng, đã được khen như một tài năng mà lâu nay không viết được nữa nên em … Thứ ba do em cũng muốn thử xem cả nước có ai đọc Nâm Nung không, Hội Trung ương có quan tâm tới Hội địa phương không…
- Khi liều thử kiểu đó, thực sự em muốn người ta quan tâm hay không quan tâm?
- Dạ, em biết sai rồi. Em hứa từ nay em sẽ không bao giờ làm như thế nữa. Trời ơi, bây giờ em biết sống sao đây…
Hoàng Thiên Nga