VanVN.Net – Nguyễn Thị Hoa Xuân – cựu sinh viên khoa Sáng tác – Lí luận – Phê bình (ĐH Văn hóa Hà Nội). Tác giả (sinh năm 1982) bắt đầu viết khi không còn quá trẻ để thành một “hiện tượng”, không cố tình lạ lẫm về đề tài để khiêu khích sự tò mò. Nhưng không vì thế mà có thể đọc những sáng tác của chị một cách dễ dãi. Truyện ngắn Hoa Xuân luôn khiến người đọc phải chậm lại, cùng lắng nghe, cùng tưởng tượng, cùng lý giải. Và cuối cùng là sự đồng cảm với người viết…
Nguyễn Thị Hoa Xuân
Tụng, ca
Thằng Hề chèo bắt đầu ló mặt ra sân khấu. Cái sân khấu mà nó thuộc nằm lòng cách xây dựng như thế nào cho ra một sân khấu. Nghĩa là bề rộng, bề dài, cách bố trí cánh gà, sân khấu lớn, sân khấu nhỏ. Cái mặt đỏ choen choét của nó mở há hốc miệng với hai cái răng thò ra quá cỡ. Cái quạt phe phẩy của kẻ nghèo nhưng mang tính sỹ diện, khinh đời của những kẻ bất đắc chí, tươi vui. Thằng Hề cứ mải mê hát lượn như thế giữa sân khấu, cười nói vô tư như đụng chỗ không người. Thằng Hề hát rằng, “bớ đàn ông, đàn bà, bớ người già người trẻ. Hôm ni tui kể chuyện này. Có con ông phú mê thằng thầy nghèo làm thơ…ơ, ơ, ơ”.
Nàng Hoa đẹp lắm, cả làng không ai đẹp bằng nàng. Có kẻ còn mạnh mồm. Có khi phải tính đến mức hàng tổng, hàng huyện. Người dân quê chất phác, ít khi đi xa, nhìn thấy cái gì là muốn kết luận ngay như kiểu chắc chắn của nhà quê. Củ khoai bằng hai củ sắn…Nàng Hoa là đẹp nhất trong mắt họ. Mặc dù, có người chỉ biết tiếng nàng chứ chưa chắc chi đã được nhìn mặt nàng. Họ cứ truyền tai nhau như một hiệu ứng truyền thông hiện đại, đặc biệt. Mặc thế nào thì thế, nàng Hoa phải là mặt hoa da phấn, da trắng như vôi bột chưa tôi, khuôn mặt chuẩn, cái yếm đỏ chói rực rỡ, cái váy đũi đen mượt. Ngực nàng tỏa ra mùi hương còn giọng nói của nàng có thể khiến cả chim muông phải dừng lại. Ở nàng, sức sống thanh xuân rờ rỡ, sắc vóc yêu kiều, đoan trang hiền dịu. Cứ như thế, nàng là niềm tự hào của làng, nàng là nỗi say đắm của bao chàng trai chưa gặp mặt. Và nàng, cũng là những thêu dệt của vô vàn câu chuyện.
Nàng Hoa chọn một ngày trăng sáng nhất trong năm để mang chiếc yếm lụa đỏ ra thêu. Nàng muốn thêu tay, nàng muốn tự tay nàng tiếp xúc được với cái hơi mát lạnh, cái nhỏ bé và trơn tuột của kim khâu, đâm nó vào sâu trong sợi vải, xé sợi vải mà biến thành những hình thù chim muông, hoa cỏ. Nhưng nàng, nàng lại không thích thêu gì lên áo ngoài những búp sen chum chúp nụ. Và trên cái yếm lụa đỏ, nhất định phải là bông sen trắng, bằng nguyên sợi chỉ trắng chép nối lại. Vuông vải đỏ, hình búp sen trắng, nở chum chúp tròn xoe xoe khiêm nhường dưới vạt yếm hoặc ngạo nghễ, e ấp ở giữa ngực. Nàng thêu từng cánh một, từng cánh sen một ấp ôm vào nhau, quấn quýt lẫn nhau kéo theo một vệt dài cuống hoa, cũng bằng màu trắng chọc thẳng xuống. Xong một cánh hoa, nàng lại áp mặt vào, cười khúc khích và nằm khít khát lên nó.
Hán chăm đọc sách lắm. Hắn lúc nào cũng chăm chăm vào mấy quyển sách dày đặc chữ. Mà chữ chi, cả làng cũng chả mấy ai biết được. Chỉ biết đời tổ tông nhà hắn, năm nào cũng có kẻ chăm đọc sách như hắn. Nhưng mộ tổ tông nhà hắn, thiếu cái lộc phát. Chưa năm nào thấy có kẻ vinh quy bái tổ trở về. Thì nếu trở về cả làng đã biết. Họ sẽ kể cho nhau nghe suốt đời này sang đời khác. Mà nếu không thì cái bia của làng cũng đã ghi, tổng, huyện cũng đã ghi. Người làng cười khẩy. Thà cứ chăm...con lợn còn hơn. Nhưng họ cũng thông cảm. Ăn vào máu rồi, không thay đổi được. Thằng Hán là từ đời ông cha hắn truyền lại cái máu ấy. Thôi cứ kệ nó, đói thì khắc biết rời quyển sách ra mà mò cua bắt ốc. Mà cũng thật, đói hắn tự biết mò mẫm lấy cái ăn. Mẹ hắn thì nghĩ đơn giản. Coi như hắn không có thì giờ nữa mà bù khú những trò nghịch ngợm của mấy gã trai trẻ ở quê. Mà sách vở nhà hắn thì đầy. Không hiểu sao, cháy nhà, đói kém, mối mọt mà hòm sách nhà hắn vẫn còn đầy. Mẹ hắn nghĩ, có lẽ bà còn sống lâu nên cái hòm mới có chỗ đựng sách cho hắn. Thằng con vô hại, mẹ hắn chặc lưỡi. Giá mà có tiền, cưới được cho hắn con vợ thì có lẽ hắn sẽ không siêng đọc sách đến quên ăn quên ngủ, gày còm như thế nữa. Hoặc hắn đã mở mặt mở mày, biết cười biết nói như bao trai trẻ. Hoặc hắn vô tư đến các đám hát, lê la thuốc lào, nước chè với mấy cái chiếu trải ở đình. Hoặc hắn gõ kẹp kẹp đôi guốc mộc để mọc rêu mà léo nhéo với mấy ả mặc váy lụa, chân đất đi qua dẽo lại trước đình. Chẳng biết trong đó có những chữ chi mà thằng con bà, không được như những đứa mười tám đôi mươi, chẳng thiết tha gì đời nữa. Cứ như thế, liệu thằng Hán sẽ ra sao nhỉ? Bà lo lo nhìn về phía cuối hòm.
Nàng Hoa áp mãi cái bông sen trắng muốt lên mặt, nghe da thịt có cảm giác ngưa ngứa, mát mát những sợi chỉ cọ sát. Hơi thở của nàng làm ướt cả những sợi chỉ dày lên với cánh hoa. Nàng sẽ mặc cái yếm đỏ thắm này, trong ngày cưới của nàng, trong đêm đầu tiên trở thành đàn bà của nàng. Màu đỏ chói của vải lụa có in hình bông sen trắng nõn, nụ sen còn um úp chúm chím. Đó chẳng phải là nàng sao? Đó chẳng phải là tất cả những gì nàng giữ gìn, trân trọng. Cho một đời trở thành đàn bà. Cho ngày thực sự trọng đại của nàng. Cho người đàn ông, vẫn chưa ra hình thù nhưng luôn trong tâm trí của nàng. Người đàn ông đó là ai, chàng trai nào, nàng còn chưa kịp hình dung ra. Anh ta sẽ như thế nào, anh ta có yêu nàng không, có si mê nàng không? Anh ta sẽ thấy nàng trong đêm đầu tiên của hai người với vuông vải chéo trước ngực, đỏ thẫm và bông sen trắng muốt.
Hán thơ thẩn ở triền sông, nước sông mùa hè trong văn vắt, xanh thẳm tận đáy. Cái triền sông này, như cái eo của một ả đàn bà, thắt lại ở giữa rồi trườn phình ra. Hán nghĩ thầm, cũng giống như một cái nơ mềm mại nữa. Bờ sông trưa mùa hè yên ả, thẳm hơi mát từ nước, từ gió bốc thẳng lên triền đê. Lá cây chao liệng đùa bỡn, thẳng căng trên mặt nước. Hán nằm vắt vẻo trên một thân cây sung đầy quả chín. Bầu trời chỉ hé lộ chút ít mảng mây trắng như một nụ cười dễ chịu giữa trưa hè. Hắn ra bờ sông đọc sách tránh mấy tiếng lạch cạnh khung cửi của mẹ hắn. Và đoạn cuối bờ sông này, là thế giới riêng của hắn, một cái gì đó bất khả xâm phạm mở ra trong hắn những mối liên hệ của trí não, của những điều đã được sách thánh hiền răn dạy với một thế giới yên tĩnh của nước, của cây cối hiền hòa thơ mộng đang sinh sôi.
Có tiếng người trườn xuống nước, vỡ òa nước lao ra. Hán nhổm hẳn người dậy. Trước mặt hắn, cái yếm đỏ trễ tràng chảy ròng ròng những sợi nước trắng tinh thấm xuống nụ búp sen, kéo dài vệt nước đến tận chân cuống hoa. Một người đàn bà tắm giữa trưa, dứt khoát, mạnh mẽ nhưng mềm mại. Có phải một cô gái không nhỉ? Hán không biết nữa. Làn da trắng như nước, ửng hồng trong nước. Tóc đen nhánh ướt nhoèn nhoẹt ở đuôi. Miệng nàng ngậm trong nước. Nước đánh phồng vải váy xập xờn, xõa ra những vùng sóng nhỏ nhỏ ở bốn bên. Tựa như nàng không tắm mà chỉ để nước ùa vào mình, lăn tròn vào da thịt, quấn riết lấy thịt da. Và cái yếm màu đỏ, nụ sen màu trắng bị nước kéo căng muốn bật ra ngoài. Nàng cúi mình mất biến trong nước trong phút chốc rồi trồi lên, dữ dội há rộng miệng ngợp cái khí trời, lòng sông. Sông nước nổ lộp độp những giọt nước nhỏ rơi xuống miệng nàng rồi òa vỡ ra mênh mông trong trẻo. Yếm đỏ chói, bật nổi giữa nước xanh mát. Nụ hoa sen tẽ ra từng cánh võng xuống giữa ngực. Hán bất động trên thân cây. Hình ảnh trước mắt hắn không thật một chút nào. Có lẽ là giấc mơ của những đứa trẻ trong làng thảng thốt khi bị mẹ chúng dọa. Hoặc có thể là những điều người già trong làng vẫn muốn kể vào mỗi buổi trưa rỗi rãi. Về con thần sông, Hà Bá. Hoặc một cô gái nào đó oan uổng trải mình dưới sông muốn được nhập vào hồn khác để siêu thoát, để hiện hình…Hán không biết nữa. Có lẽ giờ hắn đã tựa như khúc cây này, đứng im để mà động đậy.
Chùm sung già đỏ ối, mục ruỗng lả tả rơi xuống giữa dòng. Cô gái giật mình, bỏ rơi bàn tay giữa ngực trần. Tít trên cành cây, hắn luống cuống thừa thãi. Hai ánh mắt dồn về nhau. Nước mải miết chạy, cành lá vẫn đung đưa chao đảo. Trên cây, những chùm sung tiếp tục đổi màu vỏ ưng ửng. Đầu nguồn, cá quẫy đuôi tìm nhau. Nước từ lòng cát chảy ồ ạt rồi hòa vào thân cát nhẵn thín réo gọi. Cô gái ngụp mình lặn sâu xuống nước, trước khi biến mất hoàn toàn Hán vẫn kịp trông thấy một nửa bên ngực trễ nãi, trắng nõn nà dưới nước. Mặt nước không một gợn bọt. Hán dò dẫm mò xuống bờ sông. Có lẽ đúng là một cơn mê. Có lẽ mình mới nhìn thấy con gái thủy thần chăng? Hay một hình ảnh muốn nhập vào hồn ai đó để giải thoát? Hán vẫn chưa hết bàng hoàng. Nhưng rõ ràng đất bờ đê vẫn ướt. Cô gái đã làm tung tóe nước suốt một dọc đất dài. Đó chắc chắn phải là một cô gái. Nàng ấy đã đùa nghịch cùng nước. Nàng ấy đã thấy mình. Hán chắc chắn như thế. Giờ chỉ còn mỗi một việc là phải tìm cho ra nàng.
Nàng Hoa nhấc gót khỏi khuê phòng. Ánh trăng nao nao. Yếm đỏ, búp sen trắng vẫn cầm trong tay. Vào những đêm trăng, không hiểu sao nàng rất muốn đem vạt yếm ra ngắm. Trăng nhạt nhạt màu đỏ thành khối nhưng nổi bần bật những cánh sen trắng mỏng. Nàng nhớ bến sông trưa. Nàng rùng mình nghĩ đến hình ảnh người đàn ông nửa ngồi nửa đứng nhìn nàng tắm. Chùm sung chín nẫu rơi. Nàng tưởng như mình được giải thoát. Cơ thể nàng đã không còn của nàng nữa. Cái yếm màu đỏ chói đã tìm được một đôi mắt khác trân trọng hơn nàng, giữ gìn hơn nàng, mong muốn hơn nàng, chờ đợi hơn nàng…Búp sen trong lòng nàng hé mở dần từng cánh mỏng một, bóc chuốt nõn nà. Là chàng trai nàng nhìn thấy ở bờ sông. Là chàng ấy thôi. Nhưng phải bằng một cách nào đó. Nhà họ nghèo quá. Nàng đã biết như vậy. Cha mẹ nàng không bao giờ đồng ý.
Mẹ Hán không hiểu thằng con mình mắc phải triệu chứng gì. Lúc nó trầm tư, lúc thì vui tươi rồi đột nhiên lại bỗng trở nên u sầu, héo úa. Không biết cái thứ bệnh chi đã ngấm vào người nó. Lòng người mẹ già nghèo chỉ cầu mong tà ma đừng ám ảnh nhà bà, vận số đừng hỏi thăm. Nhưng người mẹ già hình như cũng đoán được, thằng con bà chắc đang lấn cấn chuyện gì đó. Lòng thằng con như bị kiến bò bứt rứt, khó chịu. Bà nhìn thằng con thở dài. Thằng con bà không dễ thoát được. Quanh nó có một nỗi niềm bà chưa từng thấy nhưng bằng linh cảm người mẹ bà lờ mờ cảm nhận được con trai bà có “dấu hiệu bất thường”, có lẽ nó đang yêu. Bà mừng đến chảy nước mắt. Nó lại sẽ “bình thường” như nhiều trẻ trai khác.
Thằng con bà ốm nheo ốm nhóc. Nó không lê người khỏi giường. Nó xấu hổ, nó bẽ bàng. Nhưng nó không thể bỏ cuộc. Mâu thuẫn lớn nhất đời nó có lẽ là như vậy. Nhưng phải làm gì thì cái nhà nheo nhóc, cơ màu bần hàn nhắc nhở hắn quá nhiều. Ôi nàng Hoa, sách thánh hiền không dạy làm sao để được lòng con gái. Sách thánh hiền cũng không dạy làm sao để giữ được lòng nàng chờ đợi hắn thi cử trở về. Hắn biết làm gì được đây khi sách thì để trên cành cây sung mà mắt còn mãi kiếm tìm dưới nước. Hắn có thể chờ đợi nàng không khi hàng ngày có bao trai trẻ cùng chờ đợi nàng? Mà phú ông thì đã cười khẩy, thoát ra khỏi những mơ mộng hão huyền của hắn. Chỉ còn lại mỗi mình nàng Hoa. Nhưng hắn, bản thân hắn, hắn cũng xấu hổ với nàng. Có lỗi với nàng. Hắn hèn mọn quá, nhỏ bé quá. Và nàng xứng đáng với một chỗ tốt hơn. Cái yếm đỏ thắm, búp sen trắng muốt, hắn có thể trân trọng, ghi nhớ. Nhưng hắn không thể tuyệt đối giữ gìn. Hắn sợ, một ngày hắn chạm trong tay những thứ đó, hắn sẽ không biết để vào đâu. Và sợi chỉ trắng, màu đỏ vải hắn sẽ làm xước sát, mất mát. Miệng hắn chụm lại vệt máu tươi.
Nàng Hoa.
Nàng Hoa xé toạc cái yếm đỏ, dằng dứ nó trong lòng bàn tay lạnh ngắt. Nàng không khóc được nữa. Nàng chẳng còn một giọt nước nước mắt nào. Nàng cảm giác nước mắt mình không chảy ra được. Nó khô tự đời nào. Những ngón tay mỏng manh, nhỏ bé bất lực trước sợi vải. Màu đỏ vẫn lồ lộ, bông hoa sen trắng muốt thách thức, run rẩy. Nàng Hoa ngước lên nhìn trời. Cả một bầu trời toàn màu đỏ. Nàng Hoa nhìn xuống đất, đất bát ngát một màu trắng. Tâm tư của nàng chói gắt, giá băng. Nàng biết làm gì đây, nàng sẽ làm gì đây? Hán bị tống cổ khỏi làng. Lòng chàng uất ức. Ánh mắt chàng đầy trách giận, xót xa, thương nhớ. Chàng rời bỏ làng như một tội đồ, một tên tội phạm, một kẻ bị tổn thương đến tận cùng lòng tự trọng. Vì nàng, vì tình yêu. Vì cha mẹ nàng không thể nào chấp nhận nổi tình yêu của một kẻ nghèo mạt hạng, suốt ngày thơ thẩn với sách vở nhưng không mang lại lợi danh nào. Họ cười chê trên đống sách của chàng. Họ mỉa mai, giễu cợt và cuối cùng bày mưu hãm hại chàng, khiến chàng tàn tạ. Nhưng tất cả, đó là lỗi ở nàng. Trong một buổi trưa hè sóng sánh nước sông. Và tình yêu thì cứ mặc nhiên như vốn có. Nàng nhìn lại cái yếm màu đỏ. Yếm đỏ vẫn rực rỡ giữa đêm tối. Nụ hoa sen vô duyên nằm o ép, nhỏ bé giữa những lần vải. Gió mùa hè thổi tung yếm đỏ khỏi tay nàng. Cái yếm chạy dài, lăn lóc khắp vườn, vướng vào mấy cành hoa gai nhọn. Nàng vồ lấy yếm, người đè lên bụi hoa để gỡ yếm ra. Bóng đêm đen đặc. Gió xáo xào khu vườn, bứt lìa từng cành lá. Yếm đỏ rơi tọt xuống thân cây. Mặt nàng Hoa ngập trong bụi cây đầy gai. Yếm đỏ co tròn trong đám cành gai. Tay nàng Hoa luống cuống, đờ dại. Bóng đêm càng làm mất phương hướng. Nàng Hoa vội vã. Yếm đỏ rách toạc. Từng cánh sen mỏng trắng tinh lả tả rũ rượi rời khỏi nụ hoa. Nàng Hoa áp mặt vào yếm đỏ. Nụ hoa sen trắng lấm tấm những giọt màu đỏ, cánh hoa loang lổ đỏ.
Ngày mai là đám cưới của nàng Hoa. Cha mẹ nàng đã ấn định như thế. Vết thương trên mặt nàng do gai cào cũng đã liền lại chỉ để lại một chút sẹo nhỏ chờ bong da. Trai làng tiếc ngẩn ngơ. Có ối kẻ bần thần đi lại gần cổng nhà nàng như bị rồ. Nhưng không một ai dám liều lĩnh. Hán đã là một bài học đau xót đến tàn nhẫn. Chỉ tội nàng Hoa, chỉ tội những kẻ ham mê tình yêu. Chỉ tội tuổi trẻ.
Nàng Hoa nhảy bùm xuống nước, lùa nước vào tận bên trong của nàng. Nàng muốn rửa ráy, thật sạch làn da, xác thịt của nàng. Nàng muốn nước hò reo, vang dội, chảy ầm ào vào bên trong của nàng. Lưỡi nàng cảm thấy vị ngọt ngào của nước sông. Da thịt nàng mát mẻ đến tận cùng của nước mùa hè. Cơ thể nàng được sông nước ôm ấp, ru vỗ, dập dềnh. Quanh nàng. Những đám lá mùa hè rơi dày đặc mặt sông giống như một tấm thảm khổng lồ nhiều màu sắc. Nàng nằm trên đó, chìm trong đó, ấm áp, khoan khoái, dễ chịu. Sông nước không chảy nữa, cá không bơi nữa, hoa lá không rung nữa. Bến sông ngừng lại, lặng im xem nàng Hoa tắm, ngửi cái hương thơm từ ngực nàng, nhận lấy cái nhựa sống tràn trề nàng tãi ra trong nước sông. Sự mềm mại, ẩm ướt của nàng tưới tắm, ấm áp khắp lòng sông. Da thịt nàng, cơ thể của nàng trong nắng trưa trắng trẻo, tinh khiết. Nước ầm ập vào nàng, những xác lá rung lên dữ dội rồi từ từ, dịu dàng hòa xuống, tan theo nước, nổi trên nước. Chùm sung chín nẫu đỏ ửng quả rơi lộp bộp vỡ toang mặt nước. Gốc sung, cành sung đồng loạt những quả sung đổi dần vỏ ưng ửng rơi theo. Nàng Hoa ngước lên nhìn cây sung trên bến sông. Cây sung nhìn lại nàng. Một mùa quả chín rơi. Nàng Hoa thả cả hai tay ra khỏi khuôn ngực, trễ tràng yếm đỏ, nụ sen trắng nhô người lên rồi biến mất trong nước. Xác lá túa ra khắp bốn mặt sông. Lũ cá bến sông trên thả bạn tình tìm kiếm nhao nhác.
Mấy ngày sau, người ta nhìn thấy phía dưới hạ nguồn xác một cô gái rất trẻ. Lạ thay cả thân hình hãy còn nguyên vẹn. Và cái yếm cô gái mặc, chưa từng thấy, thật lộng lẫy. Nguyên vẹn, chắc chắn một cái yếm đỏ thêu nụ sen trắng mặc cẩn thận giữa một dáng vóc yêu kiều. Trong chiều hè mát mẻ, búp sen trắng bị rách ngang mấy chỗ cuồn cuộn lên cùng gió.
Bóng mây bay ngang mặt trời
Má chào Cún rồi má quay người lại. Cún cũng không để ý lắm, có lẽ Cún hay dễ dãi với mọi người nên thường không bắt gặp được họ trong những giây phút trọng đại. Cái kiểu như bài giảng trên lớp mà cô gọi là “nội tâm”. Thì việc đó cũng khó mà, cứ đâu phải muốn là có thể làm được, hơn nữa nó lại thuộc về bản chất. Thế nên Cún không thể “phân tích được má”. Mà chỉ có má mới “phân tích được Cún”. Không chỉ có mình Cún, đối với Ba cũng vậy, chỉ có mình má mới phân tích được. Còn ba con Cún, bên cạnh má chẳng phải làm gì, chẳng cần phân tích, chứng minh cái gì cả…Cứ có má ở bên cạnh là được…
Ba Cún có hai việc cơ bản trong ngày, ngồi trong nhà với má con Cún và đứng ngoài vườn với lũ chim kiểng. Khi ngồi ở trong nhà, ba hầu như không nói gì. Chỉ làm mỗi việc nhe răng ra rồi cười tít. Cười như Cún, khác mỗi hai gò má không phồng ra như nó mà bóp lại, sâu hoăm, đen thăm thẳm. Cún thì trắng tinh, phập phồng, núng nính. Nhưng khi ở ngoài vườn, ba luôn miệng với lũ chiêm kiểng. Bọn chiêm kiểng thấy ba Cún ra thì nháo nhào cả lên, xáo xác cả vườn. Con mổ mổ liên tục cái mỏ vào chỗ thức ăn đã trống không, con nhảy nhót loạn xị chào chủ, con lại gào to lên khủng khiếp đòi chủ hỏi thăm. Cứ như thế, ba Cún mải miết trong vườn chim, nói liên thanh để át đi lũ chim, chăm sóc chúng. Cứ như những người bạn lâu ngày mừng rỡ, quấn quýt, vòi vĩnh, ỡm ờ nhau…Cún cũng theo chân ba ra hàng ngày, nhưng đối với lũ chim hình như Cún chỉ mới lấy được lòng một số ít. Số còn lại có vẻ vẫn dửng dưng lắm. Hay tại tay Cún chưa cao để với hết được mọi lồng chim chằng chịt trong vườn…
Ba Cún mắt sáng rừng rực mỗi khi nhìn thấy má ra vườn khệ nệ bê mâm cơm đặt ngay dưới đáy lồng hai con vẹt sặc sỡ. Ba cười toe toe khi con vẹt cái quắc cổ qua con vẹt đực ăn cơm, ăn cơm. Giọng nó cứ ngọng ngọng, ngơ ngơ như cái kiểu nửa miền Tây đặc sệt, nửa Sài Gòn của má. Nghe nó nhè nhẹ nhưng không chuẩn lắm âm sắc. Con đực hú hít thét lại, cơm cơm. Và ba cún lùa một chặp vào miệng, ngon lành. Xong đâu đó thì mới chỉ vào từng tô từng tô thức ăn trong mâm như giới thiệu với lũ chim cơm má nấu ngon lắm. Chừng ấy cũng khiến hai con vẹt nhảy loạn xạ và gào gào gọi tên các món ăn. Bữa nào má bê mâm cơm, hai con vẹt cũng nhắc lại từng ấy thứ nhưng hầu như chúng không nhớ hết nổi tên của các món ăn vì mỗi ngày má nấu mỗi khác. Duy chỉ có cơm cơm là chúng không quên. Và cả cái cách mắt ba rực sáng nhìn má đi lại ngoài vườn chúng cũng đòi học theo. Cứ thấy má là hai con vẹt khua lồng đứng tách riêng nhau, đối chọi nhúm lông đỏ rung rung nhìn nhau chằm chằm. Ba lệch người về phía má dòm dòm vào tận lòng mắt. Má tủm tỉm cố tình khoe một bên lúm đồng tiền tụt vào bên trong. Vườn đầy tiếng chim kêu.
Má hay giật mình bởi bất cứ tiếng động nào trong vườn cũng có thể bởi vườn nhà Cún rộng quá. Trồng đầy những mít, thanh long, xoài, ổi, bưởi. Mùa nào thức nấy quanh năm kẽo kẹt. Cây trái nhiều không ăn hết rụng vỡ òa xuống đất. Mục nát rồi ngọt thơm vào đất. Nhưng má không quen, mười mấy năm sống giữa vườn má vẫn bị giật mình bởi tiếng hoa quả vỡ rụng, tiếng chim gọi nhau. Ba biết má hay giật mình nên ít khi cho má ra vườn. Có lần má bê mâm cơm ra giữa vườn thì trái mít rơi. Má rơi cả mâm cơm xuống đất, nồi cá kho tèm lem, nhão nhề dưới đất. Ba chạy vội ôm riết lấy má, má khóc tức tưởi trong tay ba như một đứa trẻ. Bọn chim cảnh, cây cối trong vườn ngơ ngác. Ba cương quyết dọn bàn ăn vào trong nhà. Má nhứt nhứt cự lại, giữ nguyên cái bàn ở giữa vườn. Ba khề khề vỗ vỗ vai má.
Cún thích nhảy nhót trong vườn, chui vào những lùm cây quả xuê lá nhất. Nó trèo như một con thạch sùng bám tường vào thân cây. Nó bò hết cành này đến cành khác, ngửi ngửi vào mấy cái quả đang chín nầu nẫu. Thỉnh thoảng một đám cành xìa ran gay trước mặt nó, Cún lấy tay phạt ngang như kiểu đang tát một đứa khác rồi cười tủm tỉm, úp mặt vào ngay đám lá. Ba má có tìm hoài mỏi mắt cũng chảng biết nó đang trên cây nào ngoài vườn. Nhưng lũ chim thì láu cá hơn, cứ mỗi lần Cún nấp vào đâu đó gần chỗ chúng là bọn chim nhảy nhót, khoa khoang miệng lưỡi rầm rộ. Lũ chim luôn luôn coi trọng ba hơn nó, tìm mọi cách nịnh hot, chỉ điểm nó với ba. Má đứng dưới luôn miệng cẩn thận, cẩn thận con. Chưa kịp hết câu thì cái lưng dài ngoẵng của nó đã chạm đất. Má nó không dám phết vào mông nó nhưng ba thì dang tay đèn đẹt vào vai nó, gọi sao không thưa, thằng quỷ sứ. Nó lấp liếm, tại chim kêu to con không nghe được chớ bộ. Nó lũn cũn đi giữa hai người lớn và trên đầu là lũ chim, cây quả.
Cún không hiểu sao má nó hay giật mình đến thế. Cứ bước chân ra khỏi lòng nhà là bất cứ cái gì đều làm má nó run rẩy. Có khi chiếc lá chạm vào vai rơi xuống cũng làm má nó thổn thức. Mà má nó cố gắng giữ lắm, cố quen với tiếng động trong vườn nhưng không được. Cún bảo với ba, ba cho má đi ra ngoài đường nhiều đi, xem tiếng động ngoài đường có làm má giật mình không. Tiếng động ngoài đường còn to hơn tiếng hoa quả, chim kêu trong vườn đó ba. Ba nó cười cười không nói gì. Nó cũng không thắc mắc thêm. Chỉ là nó thấy má nó ít khi đi ra ngoài thôi, hầu như không đi thì đúng hơn. Cá tôm người ta bưng vào tận nhà bán, hoa quả đã có sẵn nên má nó chẳng phải chợ búa gì hết. Thiếu cái gì ba nó tự đèo nó vào tận thị trấn mua. Lâu lâu ba nó lại đèo nó đi một bận. Ba bảo, đi cho Cún nhìn thiên hạ, nhìn đời. Nó nói, ngày nào con cũng được đi học rồi mà, cũng nhìn đầy “thiên hạ ở trường”. Ba cho má đi đi. Má chỉ nhìn vườn, nhìn chim thôi. Ba nó cắm cúi chọn đồ. Nó không dám làm mếch lòng ba nó nữa. Vì nhỡ đâu ba đổi ý luôn thì nó không được xuống thị trấn nữa. Nó cũng không được ngồi trên cái xế nổ mà vi vu kể chuyện dóc với mấy đứa trong xóm. Má là người lớn, chắc má phải đi nhiều hơn nó rồi, mấy cái đó chắc má cũng nhìn hết rồi. Nó có nhìn hơn một chút thì cũng là về kể cho má nghe. Rồi mai mốt, ba đổi ý nó lại không đi nữa. Để má đi.
Ba mua cho Cún một cây súng nhựa có đạn, bóp cò vẫn rít reo réo từng hạt đạn nhựa đủ màu. Nếu hạt nhựa đụng phải vật cản cũng gây tiếng nổ nho nhỏ “như đúng rồi”. Cún ao ước từ lâu, mơ mộng từ lâu đến cây súng này. Ba bán đôi chim ở cuối vườn lủng lẳng trên cây mít mua được cho nó cây súng cùng mấy món đồ lặt vặt cho má. Cún cũng cân nhắc ghê lắm lắm, mua cây súng này mà cứ nghịch ngợm bắn trong nhà thể nào má cũng giật mình. Rồi mà mang ra bắn ở giữa vườn nữa. Má không hài lòng đâu. Nhưng Cún cũng không cầm lòng được. Nó ghi trong đầu, chỉ chơi súng ở ngoài xóm, cất hộp đạn khi ở trong nhà. Nó nói ngay với ba như thế. Ba tin nó làm được. Nó leo tót lên yên xe chờ ba trả tiền.
Cún không dám khoe má nó cây súng. Nó giấu tiệt trên đầu giường, dưới đống chăn. Nó đi học rồi mải chơi cũng quên mất món đồ có giá trị. Nó lò dò về tới cửa, má nó vuốt ve thân súng, cầm cái hộp nhựa có đạn màu xanh đỏ tháo lắp đạn như thật rồi nhằm bắn. Cún giật mình. Nó không dám tưởng má nó làm như vậy. Má nó gọi Cún vào khẽ vuốt ve má nó, cúi xuống hít hít mớ tóc khét cháy chua mồ hôi của nó. Cún quên ngay hình ảnh vừa rồi. Có lẽ mặt trời mới vừa ló ra khỏi đám mây và chói chang vào mắt nó. Ngay lập tức đám mây khác lại lướt qua và sự mát mẻ, dễ chịu đang nằm ngay trên lưng nó, đầu nó, má nó. Cún không nghĩ ngợi, thắc mắc gì nữa. Nó quên bẵng câu hỏi, má không sợ tiếng động nữa sao?
Má hay ngồi một mình, những lúc ba và nó bận rộn với lũ chim. Có lẽ ba không để ý lắm vì lúc ấy ba bận nói chuyện cùng lũ chim. Và lũ chúng thì lại quá ồn ào. Nhưng Cún thì không bận như ba, với cả nó hay vắt vẻo trên những cành cây nên có điều kiện quan sát. Má nó thu mình lặng lẽ vào chiếc ghế mây chìa một nửa qua cửa sổ. Lưng má nó so lại và mớ tóc thì lệch sang một phía sổ tung tung trong gió. Tự nhiên nó thấy má xa lạ. Không phải vườn tược xa lạ với má mà má nó xa lạ với tất cả nơi đây. Chim muông, cây cối, thậm chí là cả ba, cả nó. Má nó như rớt từ một nơi nào xa thăm thẳm xuống giữa cái ngôi nhà ngút ngát trong cây cối, trong tiếng huyên thuyên suốt ngày của lũ chim. Má nó lọt thỏm giữa lòng ghế mây, bàn tay run run chống lên thành ghế rồi lại gỡ xuống, tưởng như là nặng nhọc nhưng vô cùng yếu đuối, chới với. Nó không thấy má nó khóc bao giờ nhưng nó biết vai má đang rung nhè nhẹ. Nó muốn ôm bụng vào thân cây tuột xuống thật nhanh. Nhưng nó lại chẳng biết nói gì với má. Nó có thể nói với ba không, ba lại cười thôi. Nó muốn tụt xuống khỏi gốc cây, chạy lại trước mắt má mà cười như cái cách ba làm nó yên lòng. Nhưng mà má đã đi như chạy xuống bếp, rồi sẽ lại hỏi nó chạy chi vào đây vầy? Ra ngoài chơi cho mát đi con. Đừng làm vướng má…Nó chẳng biết phải nói sao nữa. Có lẽ nó hay thấy ở má nó những bóng mây đi qua mặt trời.
Một bữa chiều nó đang tít trên cành mít cao nhất vườn lá xanh nõn tìm bắt mấy con sâu cho lũ chim theo lời ba dặn hôm trưa lúc ba vào thị trấn. Chính ra thì nó đã ngủ trên cành mít được khoảng chừng hai mươi phút. Một cái lá nghịch ngợm thò vào tận lỗ mũi Cún. Người đàn ông và má nép vào một góc vườn rậm rạp, chỗ cây nhãn đang trổ cờ hoa trắng. Nó không nghe người đàn ông nói gì. Nó cũng chẳng nghe thấy má nói gì. Trong kẽ lá nó chỉ thấy một ngọn hoa nhãn rơi xuống trắng au đất. Rồi hai con vẹt đập cánh loạn xạ hét, có khách, có khách. Nó giật mình nhìn lại chỗ cái lồng vẫn treo hai con vẹt mọi khi. Dưới vườn chỉ còn lại má gọi nó khe khẽ, Cún ơi, Cún ơi. Nó không tin là có ai vừa nói chuyện với má. Cho đến khi nhìn lên cành nhãn.
Ba không hỏi Cún má nó đi đâu. Ba ngồi vào cái ghế mây má vẫn hay ngồi, lưng thu còn một nửa, đúng cái kiểu nó hay nhìn thấy má từ những ngọn cây trong vườn. Ba quên cả cho bọn chim trong vườn ăn. Cho đến khi con vẹt đực đỏ chói quàng quạc cơm, cơm ba mới nhóm bếp. Chỉ có ngọn lửa là sáng ở nhà Cún, chỉ có ngọn lửa là còn nhảy múa. Rồi nó với ba ăn cơm trong nhà, không kéo bóng điện bê cơm ra giữa vườn như mọi khi. Hai con vẹt kêu một lúc rồi không còn chờ đợi được nữa. Cún lén ba lúc đi rửa bát cho tạm vào một chút thức ăn. Nó thì thào, đừng kêu nữa, đừng kêu nữa. Nó sợ, tiếng nói của nó quá to sẽ đánh thức ba, đánh thức lũ chim. Rồi cả đám hoa quả cây cối trong vườn. Những lúc này, chúng nên dừng lại đừng nô đùa. Cún kéo lại chun quần rồi nhẹ nhàng chạm đất cũng không một tiếng động.
Ba Cún bê mâm cơm ra giữa vườn gọi Cún vào ăn. Cún còn mải xem phim hoạt hình không để ý ba. Bước ra giữa vườn ba ném mâm cơm bát chén bay qua cả chỗ mấy con vẹt đứng. Cún sợ xanh tái, líu ríu không ra lời. Ba ôm lấy nó nước mắt giàn giụa. Lần đầu tiên Cún thấy ba khóc, nức nở như một đứa bé, khô héo như một cành cây chết trong vườn. Cún áp ngực ba vào bụng nó, xoa đầu và vỗ vỗ vào lưng ba. Nó nhớ má vẫn hay làm như vậy mỗi lần nó nũng nịu, mè nheo, khóc lóc. Tự nhiên nước mắt Cún cũng chảy, rớt xuống tóc hoa râm người đàn ông lóng lánh ánh lên giữa trưa hè ấm áp.
Cún hỏi ba, ba đi tìm má chớ?. Ba Cún bảo, không tìm. Cún hỏi, không tìm sao về? Ba bảo, có tìm cũng không về. Cún hỏi, chưa tìm sao biết? Ba bảo, con lớn rồi con hiểu. Cún cự, có những chuyện trẻ con cũng có thể hiểu nếu người lớn không dấu. Ba bảo, người lớn không bao giờ dấu trẻ con, chỉ là lúc nào sẽ nói thôi. Cún chốt, sợ đến lúc ba nói thì má không bao giờ về nữa. Ba dốc hết đồ ăn cho chim trong vườn. Lứa này xong, ba sẽ bán hết chim, không để lại con nào nữa. Cún không dám cãi ngang ba.
Má về, cứ như đi đâu đó một buổi rồi đẩy cửa vào nhà, kéo cái gối ra nằm cạnh ba và Cún. Cún thức dậy bởi mùi hương của má. Vẫn cái mùi thơm nhè nhẹ của tóc, của bàn tay, của ngực, của bụng đang áp sát người Cún. Ba không nói một lời, quay lưng về phía hai conn vẹt, hắt ngược cái bóng lên đất vườn. Em muốn xin thằng Cún đi cùng, nếu không đồng ý thì anh cho em ở lại đây với thằng Cún. Bóng của ba bất động, bị cắt ngang bởi cành cây mới đâm xiên.
Người đàn ông cầm rựa phạt nham nhở những gốc cây trong vườn, tay phồng rực bật máu, ngực vồng vồng những gân xanh nổi lên lặn xuống. Người đàn ông ném cây rựa vào giữa vườn, từng đợt hoa nhãn bị phát ngang rơi như mưa trắng xuống đất. Người đàn ông chặt ngang sợi sắt nhỏ, những lồng chim rơi rụng, chim chóc giật mình, ngơ ngác chạm đất. Người đàn bà cùng đứa con nhỏ nép sát vào một góc vườn. Người đàn ông òa khóc hu hu
Người đàn ông đem bán tất cả số lồng chim trong vườn, trừ hai con vẹt, cây cối theo thời gian đâm chồi mọc ngược trở lại. Nhưng phải rất lâu nữa cây cối mới ra hoa, có quả. Hai con vẹt từ lần bị rơi từ giữa vườn xuống đất đâm ra hoảng sợ rất ít khi dám nói. Cố lắm, thỉnh thoảng theo thói quen con đực chỉ thốt cơm, cơm. Con cái đứng một đầu đối diện nhìn chằm chặp. Con đực hoảng ríu ngay cái mỏ. Người đàn bà không còn giật mình bởi tiếng động trong vườn. Đứa trẻ con không trèo cây nữa, nó nghĩ đừng để cây phải gánh thêm nó cho cây chóng lớn. Người đàn ông siêng phóng xe vù vù ra thị trấn.
Mỗi người đều quen dần đi với cách sống mới. Chỉ có con vẹt đực là không quên hẳn được, vài tuần một lần nó lại thia thía cơm, cơm.
Người bù nhìn
Tại một ngã ba
Đôi nam nữ đèo nhau trên chiếc Sh phóng vù vù. Cô gái nũng nịu dựa sát vào người chàng trai. Màu tóc của họ giống hệt nhau. Đỏ hoe hoe, chân tóc hai phân màu đen. Cô gái đi bốt da, vải bố màu vàng, áo hai lớp. Chàng trai không đội mũ bảo hiểm, có lẽ không muốn làm hỏng bộ tóc mới chải keo. Chàng trai mặc áo da, cổ lông. Loại này, mới nhìn dân tình cũng đã nghĩ chắc phải đắt. Mùi nước hoa nhẹ, không sốc thơm thơm ngã ba họ dừng lại. Ba rưỡi chiều, họ có ý tưởng về một quán ăn nào đó được định trước trong một chiều mùa đông lạnh cắt da thịt. Có lẽ sẽ là một bữa ăn nhẹ và nóng hổi. Cô gái vẫn không ngớt thì thầm vào tai chàng trai. Đèn đỏ bắt đầu từ giây chín mươi. Hơn một phút giữa thành phố. Đèn đỏ như vậy là quá lâu, mặc dù vào cái giờ đó, và ở thành phố này cũng ít người bận rộn. Nhưng vẫn cứ phải vội vã, ào ạt. Chàng trai móc điện thoại ra xem tin nhắn. Cô gái vẫn ôm chàng trai bắt đầu ngó ngang dọc phố. Có lẽ đối với cô, con đường này cũng không đến nỗi quá lạ. Nhưng bởi vì lúc nào cũng đi với chàng trai và tay chân, đầu tóc, mắt mũi đều bận. Nên cô cũng ít khi kịp nhìn xung quanh.
Vẫn trong ngã ba
Không có cái gì chuyển động với một người đứng yên cả. Hoặc là tất cả chuyển động, hoặc không. Chỉ có như thế thôi. Lão không chuyển động, thiên hạ không chuyển động, hoặc thiên hạ chuyển động hết rồi. Hoặc là lão đứng yên, hoặc là lão chuyển động, hoặc thiên hạ. Lão có nghĩ như thế không nhỉ? Lão không nghĩ gì cả đâu. Bởi vì lão không ngẩng đầu lên. Người ta chỉ suy nghĩ khi ngẩng đầu lên thôi. Lúc đó máu mới lên được não, ý nghĩ mới chạy theo máu lên đến não. Lúc đó mới có suy nghĩ. Nhưng lão cúi mặt cả mấy năm nay rồi. Vậy thì lão chắc chắn không nghĩ gì cả. Nếu biết nghĩ, lão đã không đứng đây. Hoặc là lão đứng đây mà không nghĩ. Hoặc là lão nghĩ nhiều quá nên không dám ngẩng mặt lên, thẳng đầu lên. Mặt lão đi đâu?. Lão giấu trong cái nón. Cái nón hơn hay mặt lão hơn? Mặt người phải hơn cái nón chứ? Cái nón hơn mặt người? Thế nên lão để cái nón ra trước thiên hạ. Thiên hạ lại bảo, chắc là để che nắng che mưa thôi. Ngã ba vừa gió, vừa bụi vừa lắm tàu xe qua lại, vừa đông người. Phải che nó đi chứ. Phải giơ cái nón ra trước cái mặt chứ?. Không, vì lão nghĩ cái nón hơn cái mặt những ấy thứ đấy. Nên lão cho cái nón ra trước thiên hạ. Rồi thì thiên hạ muốn nhìn lão phải qua cái nón. Nhưng làm sao mà nhìn được mặt lão khi lão xòe cái nón ra trước. Và đầu lão thì lại cúi xuống. Thế là thiên hạ đành nhìn nón lão. Nón của lão lại trông chờ vào một đống áo mưa xù xù buộc túm tụm quanh nón. Có lẽ cũng để cho nó có tuổi thọ hơn chừng nào lão chưa gục xuống.
Lão đứng nhiều thì lão phải mỏi chân. Lão cần cái gậy đỡ bên để không bị ngã. Nhưng mà chân lão, hai chân của lão không còn đứng thẳng được trên mặt đất. Chân trái cao hơn chân phải. Cũng là do cái đận ấy. Lão đã không còn được nguyên vẹn đôi chân.
Hồi ức của một người thích ghi nhớ
Lão hay giật mình mặc dù lão có thâm niên đứng giữa tiếng ồn. Tiếng ồn của động cơ thành phố, tiếng ồn của người người, tiếng ồn của gió, của va chạm…Nói chung lão thấy nó chẳng cách xa là bao nhiêu so với thời chiến tranh, thời lão còn là một anh lính. Nhưng hồi đó, có thể do lão còn trẻ, lão ít giật mình hơn bây giờ. Lão dũng cảm hơn bây giờ. Bây giờ thì lão rất dễ giật mình. Nhưng mà lão khá hơn ngày còn trẻ. Lão dễ lấy lại thăng bằng hơn. Lão rùng mình một cái và lập tức mọi thứ lại được giũ sạch đi. Lão thấy sợ nhưng lão mặc kệ cái sợ của mình. Không như hồi còn trẻ, bom đạn, đói nghèo. Lão sợ chết khiếp lên được. Lão sợ tuổi hai mươi chóng qua. Cái mối tình thoảng qua với cô hàng xóm, cái ánh mắt lén lút dài hun hút ấy không còn nhìn lại được nữa. Rồi mẹ già, rồi lão nghĩ xa hơn, một ngày không còn phải đánh nhau nữa. Chỉ có yên tâm cầm cái cuốc, dắt con trâu ra đồng. Lão sợ tất cả những thứ ấy. Giờ đây, lão có một mình, lão không thấy sợ cái gì nữa. Lão chỉ buồn. Mà hàng ngày lão đều nghĩ như thế, rồi buồn như thế. Rồi lão lại cúi đầu xuống đất, chìa cái nón ra thiên hạ.
Hồi trước, cái thời trai trẻ của lão, lão không buồn (hay buồn rất khác) mặc dù rất sợ. Lão tin là hồi đó, thế hệ của lão hầu như anh chàng nào cũng thế. Cứ lớn lên một chút là đầu quân vào bộ đội, hát ông ổng mấy bài khí thế rồi bắn nhau đùng đùng. Lo lắng mình ngày mai không biết có còn sống không nên nhiệt huyết dành cho ngày hôm nay được thế nào cứ tung ra thế ấy. Hết sức luôn. Lão lại bỗng nghĩ đến thằng cháu trẻ, thằng con chưa già của lão. Có lẽ bọn chúng cũng có cái nhiệt huyết không khác gì lão vào những ngày tháng ấy. Rồi lão lại nghĩ linh tinh. Từ ngày ra cái ngã ba này, lão dã quyết không nghĩ linh tinh nữa. Nhưng mà không phải lão lúc nào cũng bắt mình làm được như thế. Chưa kể là lão cứ vớ vớ vẩn vẩn nghĩ ngợi cái này cái khác, lo lắng cái này cái kia. Đúng là bệnh của người già thật rồi.
Đèn đỏ giây thứ tám mươi
Chàng trai vẫn nhắn tin say sưa. Màn hình điện thoại lòe nhòe giữa ánh sáng phố. Cô gái có lẽ không còn kiên nhẫn chờ chàng trai được nữa. Cô không quen không được để ý, nhưng mà chàng trai thì vẫn bận nên cô đành chịu. Chẳng lẽ lại quát nạt, tỏ ý khó chịu. Cô vẫn nghe điện thoại hàng nửa tiếng lúc có người yêu bên cạnh mà. Nhưng đó là việc của cô, còn lúc này là việc của chàng trai. Quả thật là sốt ruột khi phải chờ đợi người khác. Không thể không tức giận nho nhỏ khi mình không là số một bên cạnh người yêu. Cô gái chán nản ngó nghiêng. Cô gái giật mình. Ngay sát bên cô, cạnh đèn đỏ, cạnh ngã ba đường, một hình người đang đứng. Không biết có phải hình người nữa không? Giống hình bù nhìn thì đúng hơn. Giống như mấy con bù nhìn rơm hay đứng ở giữa đồng mà cô thỉnh thoảng thấy lúc đi lươn lướt giữa đường cao tốc hay một cánh đồng nào đó. Đầu đội nón, hai tay dang ngang, cắm ngập thân trên một cái gậy, phất phơ trước gió. Canh đồng ruộng, canh mùa màng. Ấy là cô vẫn nghe bạn bè kể như thế. Chứ cô cũng chỉ nghe kể mạ khác lúa là ở chỗ được nhổ từ một đám ruộng này, xé ra trồng vào một đám ruộng khác. Đại khái thế. Nhưng bù nhìn thì cô hay thấy, bạt ngàn giữa những đám ruộng, nổi bật giữa những đám ruộng, khô khốc trong những đám ruộng, mưa nắng, mỏi mòn, mệt mỏi giữa những đám ruộng. Suốt cả đời giơ tay ra giữa nắng mưa…Nên cô rùng mình, giữa thành phố, có một bù nhìn. Bù nhìn mặc quần áo, chân đi tất không mang dép, đầu cúi gằm. Cô nghĩ có những sự khác biệt nhỏ nhỏ.
Quan sát của cô gái giây thứ bảy chín
Cũng không cần liệt kê ra thêm nhiều những nét khác biệt của hai kiểu bù nhìn “đồng ruộng” và bù nhìn “ngã ba thành phố” cô gái đang thấy. Nhưng mà điều này thật khó tránh khỏi ở một cô gái trẻ tò mò. Điều đáng kể là sự nghi ngờ của cô. Sao lại có bù nhìn ở giữa thành phố? Người hay bù nhìn làm bằng rơm? Liệu có phải đó là một kiểu kỳ quặc gì của phố? Và bằng mắt thường liệu mình có dám chắc vào những điều mình suy đoán?. Rõ ràng bù nhìn thì không mặc nhiều quần áo như thế. (Bù nhìn này mặc một cái áo bốn túi màu xanh, kiểu các cụ ở quê hay mặc, còn bên trong thì không biết có mặc gì thêm nữa không, vì toàn bộ đầu bù nhìn cúi xuống). Và hình bù nhìn này thật sự “to” hơn bình thường. Bù nhìn này lại biết cầm một cái nón, chĩa ra đằng trước. Trong đó có một số tiền lẻ, chủ yếu là những đồng năm trăm đỏ đang nhảy múa, bay lượn trong nón. Điều này, ngay lập tức nhắc nhở cô gái, rằng có lẽ kẻ ăn xin nào đó dả dạng bù nhìn. Nhưng vẫn có thể đó là một bù nhìn thực sự. Người ta cuộn rơm nhét vào trong cho mặc quần áo. Vì không thấy một hơi thở nào thoát ra từ bù nhìn cả, có thể vì cô gái không đứng quá gần. Nhưng cái dáng điệu đó, cái bất động đó không nhúc nhích, cái cúi đầu xuống đất, cách cái nón chĩa ra trước mặt người đối diện, trông còn “quá” hơn cả một bù nhìn. Nếu mà nhìn thấy mặt lão ta, cô gái sẽ biết ngay thôi. Nhưng mà bù nhìn này cứ cúi xuống thế, nên cô gái đành chịu. Kiến thức của cô không đủ để đánh gía chính xác chuyện này. Nếu hỏi cô một ví dụ khác, mỹ phẩm, thời trang, hàng hiệu, cô có thể nói. Hỏi người yêu thì không được rồi. Anh ấy còn bận nhắn tin.
Lão già
Người ta có khốn khổ đâu, lão hay nghĩ như thế, chỉ là mình nghĩ mình thế nào thôi. Lão cũng có thời kỳ vui sướng như ai, có vợ con, chỉ tiếc là không lấy được cô hàng xóm, nếu lấy được cái cô hàng xóm thẹn thùng ấy có thể đời lão thay đổi được chút ít. Lão lấy một bà tầm tầm tuổi khi lão trở về sau những trận đánh. Và chân lão thì bị tật, bị bỏ lại ở một mảnh đất hoang sát một cái đồi một phần xương thịt. Nhưng lão tuyệt đối không hối hận mà còn tự hào. Nhiều người cùng tự hào. Nên họ vun vào cho lão với cái cô tầm tầm tuổi ấy. Cuộc sống cũng ổn, những mơ ước, niềm vui cũng thu hẹp lại gần nhưng rõ ràng hơn, ổn định hơn. Cho đến ngày bà vợ tầm tầm tuổi của lão chết. Và lão lại bị mồi chài ra chính khỏi nhà mình. Bởi thằng con trai. Chính ra thì tại lão, tại lão dại dột, tại lão cả tin. Mà không trách lão được. Kể cả bây giờ lão cũng không trách mình. Lão tin con lão chứ ai? Chả ai không tin con cái cả. Nhưng thằng con lão lại tin vợ nó. Rồi thì lão cứ trở thành thừa dần thừa dần trong nhà. Cho đến khi không cần vợ chồng thằng con nói ra, lão đã tự thu xếp một chỗ ở riêng. Rồi lão chán cái thành phố có con trai, có những gương mặt quen thuộc. Lão tìm đến một thành phố khác, với một bên chân tập tễnh. Và lão không muốn là lão nữa. lão muốn thành một bù nhìn. Cũng có thể lão nghĩ đôi khi là do miếng ăn. Nhưng đôi khi lão nghĩ mình thanh thản. Chẳng còn gì níu kéo lão được nữa, giữa cuộc đời. Lão cũng thấy mình không cần phải mong muốn thêm gì nữa. Lão chỉ chờ một cơn gió ở một ngã ba chiều nào đó. Lão sẽ không cần chống một tay vào một cái nạng đỡ nữa. Lão vẫn sẽ đứng im như vậy, và có người đỡ lão xuống.
Giây thứ năm mươi của đèn đỏ
Cô gái vẫn nhìn chằm chằm vào bù nhìn bên cạnh. Cô muốn bảo chàng trai xích xe lại gần hơn để cô khẳng định, đó có phải là người hay một sự sáng tạo nào của phố. Có kẻ nào đó, lười nhác nhưng sĩ diện bày đặt làm hình bù nhìn giữa ngã ba xin tiền khách qua đường. Nhưng mà chàng trai lại đang nhắn tin. Và không thể bắt người yêu rì rì máy tiến lùi để lại gần “cái bù nhìn” kia được. Mà “cái bù nhìn” kia thì tuyệt đối lại không gây được một chút tò mò, chú ý nào cho chàng trai. Chính thì nếu không vì người yêu quá bận nhắn tin, cô cũng đâu có thời gian để nhìn những thứ xung quanh. Mà hình như, không hiểu sao, hình như cô gái quay đầu ra hai bên, không một ai để ý đến “cái bù nhìn” đó cả. Những hàng xe nối tiếp nhau ở ngã ba, nếu không phải là những đôi trai trẻ như cô thì đều chằm chằm nhìn vào đèn đỏ trước mắt. Đó là mục tiêu của họ. Và tránh làm sao để bánh xe không đụng nhau, để mở khóa xe, đề máy xe đã là những bận rộn hàng đầu. Chưa kể chẳng ai thích đứng tại cái ngã ba hút gió này để ngửi mùi xăng xe của nhau. Nên hầu như cô gái có thể khẳng đinh, sẽ có quá ít người có thể giải đáp cho cô về “cái bù nhìn” kia. Và người ta cũng chẳng quan tâm đến “nó’ lăm lắm. Mặc dù đó là hình ảnh nổi bần bật giữa phố. Nếu không thì số tiền trong cái nón rách kia chắc hẳn không phải là vài ba đồng bạc năm trăm màu hồng. Hoặc cũng có thể “cái bù nhìn” đập được vào ai đó nhưng không đủ sức níu kéo những ngón tay chịu rời tất tay ấm áp để móc vào sau ví.
Lão già
Lão cảm giác mỏi chân ghê gớm. Có lẽ tại mấy ngày nay trời lạnh kinh khủng. Chưa năm nào trong suốt cái đận dài dằng dặc của lão, trời lại lạnh dữ dội như mùa đông năm nay. Vết thương cũ bị cái lạnh chém phạt nhiều hơn. Nhưng lão vẫn muốn đứng nguyên tư thế tại ngã ba. Lão vẫn muốn lết ra ngã ba mỗi ngày. Vì lão trông chờ vào những ngày giá rét, lão nghĩ sẽ có cơ khấm khá hơn. Người ta có thể sẽ rộng rãi hơn lắm chứ, cho một lão già khốn khổ đứng giữa gió? Cho một bù nhìn đứng trong giá lạnh. Nhưng mà lão, trong cái đầu lúc nào cũng cúi xuống của cổ, lão phấp phỏng niềm tin. Có cái gì sẽ thay đổi đời lão trong nay mai, trong mùa đông lạnh giá này? Lão mong chờ xa xôi một hình ảnh quen thuộc nào đó. Lão tin rằng sẽ có một cơn gió nào đi qua đời lão trong mùa đông năm nay. Lão kiên nhẫn đợi.
Đèn đỏ giây thứ năm
Đoàn xe người vẫn kiên nhẫn đứng dằng dặc. Tiếng còi xe thỉnh thoảng bim bim. Đôi lúc cô gái giật mình vì tiếng còi xe, hục hoặc trong bụng, đã đang chờ đèn đỏ còn bấm còi. Vô duyên. Rồi quay ngay sang “cái bù nhìn” xem có “chuyển động” gì không. Tuyệt nhiên vẫn như lúc trước cô nhìn, không một giây thay đổi. Cô gái bắt đầu nghi ngờ lại chính mình. Chắc chắn đó phải là một “con bù nhìn”. Không thể là người được. Màn hình điện thoại vẫn sáng lấp lánh, nhắc nhở cô gái người yêu cô vẫn mải mê trang tin nhắn. Chỉ còn mấy giây nữa, phải theo dõi thật kỹ mới được. Khẳng định chắc chắn để cho đỡ “nhục” với buổi chiều nay. Có lẽ là phải “thực mục sở thị” mới được. Cô gái trượt xuống khỏi yên xe cao ngất, ấm áp.
Đèn đỏ 00
Ngã ba ầm ĩ tiếng còi xe, náo loạn tiếng còi xe giục giã. Chàng trai một chân chống xuống đất giữ xe tự nhiên thấy hẫng vì cô gái tuột xuống. Chàng trai quay lại quát. Điên à, đi đấu đấy. Cô gái hoảng hốt. Một rừng xe phía sau bóp còi. Cô gái băng qua hai mũi xe trèo tót lên lớp da bọc yên vẫn còn nóng. Tiếng rú ga, rừng xe chuyển động. Cách hai đầu mũi xe, “cái bù nhìn” thảng thốt giật mình. Tiếng quát kia quen đến nỗi không thể nhầm lẫn. Và bù nhìn tin đến mức trái tim tự nhiên thắt lại, tung ra vỡ vụn. Xưa như những ngày xưa hay kể của người già. Bù nhìn có một thằng cháu nội, đẹp trai và ngoan hiền. Suốt ngày đòi ngủ với ông mặc dù bố mẹ nó lôi đi tuồn tuột nói rằng. Để một mình ông nằm cho dễ ngủ, đừng có quấy. Rồi thì mẹ nó thì thào, ông bẩn lắm, mày không thấy à? Nhưng hễ bố mẹ nó đi khỏi nhà là thằng bé lại sồng sộc lại với ông. Lão nhớ chứ, cái thằng cháu nội, lão đã không chào nó mà cứ thế bỏ đi. Lão cần quyết định cuộc đời lão ở cái tuổi yên phận. Nhưng mà lão vẫn nhớ thằng cháu lão. Lão giật mình. Nón của lão rơi xuống đất. Những đồng năm trăm hồng hồng rơi vãi cuốn vào vành bánh xe của rừng xe rú ga. Bù nhìn loạng choạng giữa phố đông. Bù nhìn ngã xuống. Bù nhìn mơ màng. Mình đã chờ được giữa phố đông cái thời khắc của mình. Bù nhìn thấy ở phố cái khuôn mặt của người đàn bà tầm tầm tuổi. Giữa rừng xe đang chạy.
Cô gái không kịp ngoái đầu lại ngã ba bởi chàng trai đã send được tin nhắn trước khi đèn đỏ về 00. Con Sh này quả thật xứng đáng vị trí nhà vô địch tốc độ, vít ga nhanh khủng khiếp. Cô gái vẫn thắc mắc, không biết người hay bù nhìn ở ngã ba nhỉ? Bỗng cô gái trẻ nhíu mày. Mà cũng chẳng quan trọng gì? Tại sao mình không lại gần thả vào nón của “cái bù nhìn” ấy mấy đồng bạc lẻ nhỉ? Chắc chắn khi đối diện mình sẽ phát hiện ra vấn đề.
Cô gái hơi tiêng tiếc.
VanVN.Net – Nguyễn Thị Hoa Xuân – cựu sinh viên khoa Sáng tác – Lí luận – Phê bình (ĐH Văn hóa Hà Nội). Tác giả (sinh năm 1982) bắt đầu viết khi không còn quá trẻ để thành một “hiện tượng”, không cố tình lạ lẫm về đề tài để khiêu khích sự tò mò. Nhưng không vì thế mà có thể đọc những sáng tác của chị một cách dễ dãi. Truyện ngắn Hoa Xuân luôn khiến người đọc phải chậm lại, cùng lắng nghe, cùng tưởng tượng, cùng lý giải. Và cuối cùng là sự đồng cảm với người viết…
Nguyễn Thị Hoa Xuân
Tụng, ca
Thằng Hề chèo bắt đầu ló mặt ra sân khấu. Cái sân khấu mà nó thuộc nằm lòng cách xây dựng như thế nào cho ra một sân khấu. Nghĩa là bề rộng, bề dài, cách bố trí cánh gà, sân khấu lớn, sân khấu nhỏ. Cái mặt đỏ choen choét của nó mở há hốc miệng với hai cái răng thò ra quá cỡ. Cái quạt phe phẩy của kẻ nghèo nhưng mang tính sỹ diện, khinh đời của những kẻ bất đắc chí, tươi vui. Thằng Hề cứ mải mê hát lượn như thế giữa sân khấu, cười nói vô tư như đụng chỗ không người. Thằng Hề hát rằng, “bớ đàn ông, đàn bà, bớ người già người trẻ. Hôm ni tui kể chuyện này. Có con ông phú mê thằng thầy nghèo làm thơ…ơ, ơ, ơ”.
Nàng Hoa đẹp lắm, cả làng không ai đẹp bằng nàng. Có kẻ còn mạnh mồm. Có khi phải tính đến mức hàng tổng, hàng huyện. Người dân quê chất phác, ít khi đi xa, nhìn thấy cái gì là muốn kết luận ngay như kiểu chắc chắn của nhà quê. Củ khoai bằng hai củ sắn…Nàng Hoa là đẹp nhất trong mắt họ. Mặc dù, có người chỉ biết tiếng nàng chứ chưa chắc chi đã được nhìn mặt nàng. Họ cứ truyền tai nhau như một hiệu ứng truyền thông hiện đại, đặc biệt. Mặc thế nào thì thế, nàng Hoa phải là mặt hoa da phấn, da trắng như vôi bột chưa tôi, khuôn mặt chuẩn, cái yếm đỏ chói rực rỡ, cái váy đũi đen mượt. Ngực nàng tỏa ra mùi hương còn giọng nói của nàng có thể khiến cả chim muông phải dừng lại. Ở nàng, sức sống thanh xuân rờ rỡ, sắc vóc yêu kiều, đoan trang hiền dịu. Cứ như thế, nàng là niềm tự hào của làng, nàng là nỗi say đắm của bao chàng trai chưa gặp mặt. Và nàng, cũng là những thêu dệt của vô vàn câu chuyện.
Nàng Hoa chọn một ngày trăng sáng nhất trong năm để mang chiếc yếm lụa đỏ ra thêu. Nàng muốn thêu tay, nàng muốn tự tay nàng tiếp xúc được với cái hơi mát lạnh, cái nhỏ bé và trơn tuột của kim khâu, đâm nó vào sâu trong sợi vải, xé sợi vải mà biến thành những hình thù chim muông, hoa cỏ. Nhưng nàng, nàng lại không thích thêu gì lên áo ngoài những búp sen chum chúp nụ. Và trên cái yếm lụa đỏ, nhất định phải là bông sen trắng, bằng nguyên sợi chỉ trắng chép nối lại. Vuông vải đỏ, hình búp sen trắng, nở chum chúp tròn xoe xoe khiêm nhường dưới vạt yếm hoặc ngạo nghễ, e ấp ở giữa ngực. Nàng thêu từng cánh một, từng cánh sen một ấp ôm vào nhau, quấn quýt lẫn nhau kéo theo một vệt dài cuống hoa, cũng bằng màu trắng chọc thẳng xuống. Xong một cánh hoa, nàng lại áp mặt vào, cười khúc khích và nằm khít khát lên nó.
Hán chăm đọc sách lắm. Hắn lúc nào cũng chăm chăm vào mấy quyển sách dày đặc chữ. Mà chữ chi, cả làng cũng chả mấy ai biết được. Chỉ biết đời tổ tông nhà hắn, năm nào cũng có kẻ chăm đọc sách như hắn. Nhưng mộ tổ tông nhà hắn, thiếu cái lộc phát. Chưa năm nào thấy có kẻ vinh quy bái tổ trở về. Thì nếu trở về cả làng đã biết. Họ sẽ kể cho nhau nghe suốt đời này sang đời khác. Mà nếu không thì cái bia của làng cũng đã ghi, tổng, huyện cũng đã ghi. Người làng cười khẩy. Thà cứ chăm...con lợn còn hơn. Nhưng họ cũng thông cảm. Ăn vào máu rồi, không thay đổi được. Thằng Hán là từ đời ông cha hắn truyền lại cái máu ấy. Thôi cứ kệ nó, đói thì khắc biết rời quyển sách ra mà mò cua bắt ốc. Mà cũng thật, đói hắn tự biết mò mẫm lấy cái ăn. Mẹ hắn thì nghĩ đơn giản. Coi như hắn không có thì giờ nữa mà bù khú những trò nghịch ngợm của mấy gã trai trẻ ở quê. Mà sách vở nhà hắn thì đầy. Không hiểu sao, cháy nhà, đói kém, mối mọt mà hòm sách nhà hắn vẫn còn đầy. Mẹ hắn nghĩ, có lẽ bà còn sống lâu nên cái hòm mới có chỗ đựng sách cho hắn. Thằng con vô hại, mẹ hắn chặc lưỡi. Giá mà có tiền, cưới được cho hắn con vợ thì có lẽ hắn sẽ không siêng đọc sách đến quên ăn quên ngủ, gày còm như thế nữa. Hoặc hắn đã mở mặt mở mày, biết cười biết nói như bao trai trẻ. Hoặc hắn vô tư đến các đám hát, lê la thuốc lào, nước chè với mấy cái chiếu trải ở đình. Hoặc hắn gõ kẹp kẹp đôi guốc mộc để mọc rêu mà léo nhéo với mấy ả mặc váy lụa, chân đất đi qua dẽo lại trước đình. Chẳng biết trong đó có những chữ chi mà thằng con bà, không được như những đứa mười tám đôi mươi, chẳng thiết tha gì đời nữa. Cứ như thế, liệu thằng Hán sẽ ra sao nhỉ? Bà lo lo nhìn về phía cuối hòm.
Nàng Hoa áp mãi cái bông sen trắng muốt lên mặt, nghe da thịt có cảm giác ngưa ngứa, mát mát những sợi chỉ cọ sát. Hơi thở của nàng làm ướt cả những sợi chỉ dày lên với cánh hoa. Nàng sẽ mặc cái yếm đỏ thắm này, trong ngày cưới của nàng, trong đêm đầu tiên trở thành đàn bà của nàng. Màu đỏ chói của vải lụa có in hình bông sen trắng nõn, nụ sen còn um úp chúm chím. Đó chẳng phải là nàng sao? Đó chẳng phải là tất cả những gì nàng giữ gìn, trân trọng. Cho một đời trở thành đàn bà. Cho ngày thực sự trọng đại của nàng. Cho người đàn ông, vẫn chưa ra hình thù nhưng luôn trong tâm trí của nàng. Người đàn ông đó là ai, chàng trai nào, nàng còn chưa kịp hình dung ra. Anh ta sẽ như thế nào, anh ta có yêu nàng không, có si mê nàng không? Anh ta sẽ thấy nàng trong đêm đầu tiên của hai người với vuông vải chéo trước ngực, đỏ thẫm và bông sen trắng muốt.
Hán thơ thẩn ở triền sông, nước sông mùa hè trong văn vắt, xanh thẳm tận đáy. Cái triền sông này, như cái eo của một ả đàn bà, thắt lại ở giữa rồi trườn phình ra. Hán nghĩ thầm, cũng giống như một cái nơ mềm mại nữa. Bờ sông trưa mùa hè yên ả, thẳm hơi mát từ nước, từ gió bốc thẳng lên triền đê. Lá cây chao liệng đùa bỡn, thẳng căng trên mặt nước. Hán nằm vắt vẻo trên một thân cây sung đầy quả chín. Bầu trời chỉ hé lộ chút ít mảng mây trắng như một nụ cười dễ chịu giữa trưa hè. Hắn ra bờ sông đọc sách tránh mấy tiếng lạch cạnh khung cửi của mẹ hắn. Và đoạn cuối bờ sông này, là thế giới riêng của hắn, một cái gì đó bất khả xâm phạm mở ra trong hắn những mối liên hệ của trí não, của những điều đã được sách thánh hiền răn dạy với một thế giới yên tĩnh của nước, của cây cối hiền hòa thơ mộng đang sinh sôi.
Có tiếng người trườn xuống nước, vỡ òa nước lao ra. Hán nhổm hẳn người dậy. Trước mặt hắn, cái yếm đỏ trễ tràng chảy ròng ròng những sợi nước trắng tinh thấm xuống nụ búp sen, kéo dài vệt nước đến tận chân cuống hoa. Một người đàn bà tắm giữa trưa, dứt khoát, mạnh mẽ nhưng mềm mại. Có phải một cô gái không nhỉ? Hán không biết nữa. Làn da trắng như nước, ửng hồng trong nước. Tóc đen nhánh ướt nhoèn nhoẹt ở đuôi. Miệng nàng ngậm trong nước. Nước đánh phồng vải váy xập xờn, xõa ra những vùng sóng nhỏ nhỏ ở bốn bên. Tựa như nàng không tắm mà chỉ để nước ùa vào mình, lăn tròn vào da thịt, quấn riết lấy thịt da. Và cái yếm màu đỏ, nụ sen màu trắng bị nước kéo căng muốn bật ra ngoài. Nàng cúi mình mất biến trong nước trong phút chốc rồi trồi lên, dữ dội há rộng miệng ngợp cái khí trời, lòng sông. Sông nước nổ lộp độp những giọt nước nhỏ rơi xuống miệng nàng rồi òa vỡ ra mênh mông trong trẻo. Yếm đỏ chói, bật nổi giữa nước xanh mát. Nụ hoa sen tẽ ra từng cánh võng xuống giữa ngực. Hán bất động trên thân cây. Hình ảnh trước mắt hắn không thật một chút nào. Có lẽ là giấc mơ của những đứa trẻ trong làng thảng thốt khi bị mẹ chúng dọa. Hoặc có thể là những điều người già trong làng vẫn muốn kể vào mỗi buổi trưa rỗi rãi. Về con thần sông, Hà Bá. Hoặc một cô gái nào đó oan uổng trải mình dưới sông muốn được nhập vào hồn khác để siêu thoát, để hiện hình…Hán không biết nữa. Có lẽ giờ hắn đã tựa như khúc cây này, đứng im để mà động đậy.
Chùm sung già đỏ ối, mục ruỗng lả tả rơi xuống giữa dòng. Cô gái giật mình, bỏ rơi bàn tay giữa ngực trần. Tít trên cành cây, hắn luống cuống thừa thãi. Hai ánh mắt dồn về nhau. Nước mải miết chạy, cành lá vẫn đung đưa chao đảo. Trên cây, những chùm sung tiếp tục đổi màu vỏ ưng ửng. Đầu nguồn, cá quẫy đuôi tìm nhau. Nước từ lòng cát chảy ồ ạt rồi hòa vào thân cát nhẵn thín réo gọi. Cô gái ngụp mình lặn sâu xuống nước, trước khi biến mất hoàn toàn Hán vẫn kịp trông thấy một nửa bên ngực trễ nãi, trắng nõn nà dưới nước. Mặt nước không một gợn bọt. Hán dò dẫm mò xuống bờ sông. Có lẽ đúng là một cơn mê. Có lẽ mình mới nhìn thấy con gái thủy thần chăng? Hay một hình ảnh muốn nhập vào hồn ai đó để giải thoát? Hán vẫn chưa hết bàng hoàng. Nhưng rõ ràng đất bờ đê vẫn ướt. Cô gái đã làm tung tóe nước suốt một dọc đất dài. Đó chắc chắn phải là một cô gái. Nàng ấy đã đùa nghịch cùng nước. Nàng ấy đã thấy mình. Hán chắc chắn như thế. Giờ chỉ còn mỗi một việc là phải tìm cho ra nàng.
Nàng Hoa nhấc gót khỏi khuê phòng. Ánh trăng nao nao. Yếm đỏ, búp sen trắng vẫn cầm trong tay. Vào những đêm trăng, không hiểu sao nàng rất muốn đem vạt yếm ra ngắm. Trăng nhạt nhạt màu đỏ thành khối nhưng nổi bần bật những cánh sen trắng mỏng. Nàng nhớ bến sông trưa. Nàng rùng mình nghĩ đến hình ảnh người đàn ông nửa ngồi nửa đứng nhìn nàng tắm. Chùm sung chín nẫu rơi. Nàng tưởng như mình được giải thoát. Cơ thể nàng đã không còn của nàng nữa. Cái yếm màu đỏ chói đã tìm được một đôi mắt khác trân trọng hơn nàng, giữ gìn hơn nàng, mong muốn hơn nàng, chờ đợi hơn nàng…Búp sen trong lòng nàng hé mở dần từng cánh mỏng một, bóc chuốt nõn nà. Là chàng trai nàng nhìn thấy ở bờ sông. Là chàng ấy thôi. Nhưng phải bằng một cách nào đó. Nhà họ nghèo quá. Nàng đã biết như vậy. Cha mẹ nàng không bao giờ đồng ý.
Mẹ Hán không hiểu thằng con mình mắc phải triệu chứng gì. Lúc nó trầm tư, lúc thì vui tươi rồi đột nhiên lại bỗng trở nên u sầu, héo úa. Không biết cái thứ bệnh chi đã ngấm vào người nó. Lòng người mẹ già nghèo chỉ cầu mong tà ma đừng ám ảnh nhà bà, vận số đừng hỏi thăm. Nhưng người mẹ già hình như cũng đoán được, thằng con bà chắc đang lấn cấn chuyện gì đó. Lòng thằng con như bị kiến bò bứt rứt, khó chịu. Bà nhìn thằng con thở dài. Thằng con bà không dễ thoát được. Quanh nó có một nỗi niềm bà chưa từng thấy nhưng bằng linh cảm người mẹ bà lờ mờ cảm nhận được con trai bà có “dấu hiệu bất thường”, có lẽ nó đang yêu. Bà mừng đến chảy nước mắt. Nó lại sẽ “bình thường” như nhiều trẻ trai khác.
Thằng con bà ốm nheo ốm nhóc. Nó không lê người khỏi giường. Nó xấu hổ, nó bẽ bàng. Nhưng nó không thể bỏ cuộc. Mâu thuẫn lớn nhất đời nó có lẽ là như vậy. Nhưng phải làm gì thì cái nhà nheo nhóc, cơ màu bần hàn nhắc nhở hắn quá nhiều. Ôi nàng Hoa, sách thánh hiền không dạy làm sao để được lòng con gái. Sách thánh hiền cũng không dạy làm sao để giữ được lòng nàng chờ đợi hắn thi cử trở về. Hắn biết làm gì được đây khi sách thì để trên cành cây sung mà mắt còn mãi kiếm tìm dưới nước. Hắn có thể chờ đợi nàng không khi hàng ngày có bao trai trẻ cùng chờ đợi nàng? Mà phú ông thì đã cười khẩy, thoát ra khỏi những mơ mộng hão huyền của hắn. Chỉ còn lại mỗi mình nàng Hoa. Nhưng hắn, bản thân hắn, hắn cũng xấu hổ với nàng. Có lỗi với nàng. Hắn hèn mọn quá, nhỏ bé quá. Và nàng xứng đáng với một chỗ tốt hơn. Cái yếm đỏ thắm, búp sen trắng muốt, hắn có thể trân trọng, ghi nhớ. Nhưng hắn không thể tuyệt đối giữ gìn. Hắn sợ, một ngày hắn chạm trong tay những thứ đó, hắn sẽ không biết để vào đâu. Và sợi chỉ trắng, màu đỏ vải hắn sẽ làm xước sát, mất mát. Miệng hắn chụm lại vệt máu tươi.
Nàng Hoa.
Nàng Hoa xé toạc cái yếm đỏ, dằng dứ nó trong lòng bàn tay lạnh ngắt. Nàng không khóc được nữa. Nàng chẳng còn một giọt nước nước mắt nào. Nàng cảm giác nước mắt mình không chảy ra được. Nó khô tự đời nào. Những ngón tay mỏng manh, nhỏ bé bất lực trước sợi vải. Màu đỏ vẫn lồ lộ, bông hoa sen trắng muốt thách thức, run rẩy. Nàng Hoa ngước lên nhìn trời. Cả một bầu trời toàn màu đỏ. Nàng Hoa nhìn xuống đất, đất bát ngát một màu trắng. Tâm tư của nàng chói gắt, giá băng. Nàng biết làm gì đây, nàng sẽ làm gì đây? Hán bị tống cổ khỏi làng. Lòng chàng uất ức. Ánh mắt chàng đầy trách giận, xót xa, thương nhớ. Chàng rời bỏ làng như một tội đồ, một tên tội phạm, một kẻ bị tổn thương đến tận cùng lòng tự trọng. Vì nàng, vì tình yêu. Vì cha mẹ nàng không thể nào chấp nhận nổi tình yêu của một kẻ nghèo mạt hạng, suốt ngày thơ thẩn với sách vở nhưng không mang lại lợi danh nào. Họ cười chê trên đống sách của chàng. Họ mỉa mai, giễu cợt và cuối cùng bày mưu hãm hại chàng, khiến chàng tàn tạ. Nhưng tất cả, đó là lỗi ở nàng. Trong một buổi trưa hè sóng sánh nước sông. Và tình yêu thì cứ mặc nhiên như vốn có. Nàng nhìn lại cái yếm màu đỏ. Yếm đỏ vẫn rực rỡ giữa đêm tối. Nụ hoa sen vô duyên nằm o ép, nhỏ bé giữa những lần vải. Gió mùa hè thổi tung yếm đỏ khỏi tay nàng. Cái yếm chạy dài, lăn lóc khắp vườn, vướng vào mấy cành hoa gai nhọn. Nàng vồ lấy yếm, người đè lên bụi hoa để gỡ yếm ra. Bóng đêm đen đặc. Gió xáo xào khu vườn, bứt lìa từng cành lá. Yếm đỏ rơi tọt xuống thân cây. Mặt nàng Hoa ngập trong bụi cây đầy gai. Yếm đỏ co tròn trong đám cành gai. Tay nàng Hoa luống cuống, đờ dại. Bóng đêm càng làm mất phương hướng. Nàng Hoa vội vã. Yếm đỏ rách toạc. Từng cánh sen mỏng trắng tinh lả tả rũ rượi rời khỏi nụ hoa. Nàng Hoa áp mặt vào yếm đỏ. Nụ hoa sen trắng lấm tấm những giọt màu đỏ, cánh hoa loang lổ đỏ.
Ngày mai là đám cưới của nàng Hoa. Cha mẹ nàng đã ấn định như thế. Vết thương trên mặt nàng do gai cào cũng đã liền lại chỉ để lại một chút sẹo nhỏ chờ bong da. Trai làng tiếc ngẩn ngơ. Có ối kẻ bần thần đi lại gần cổng nhà nàng như bị rồ. Nhưng không một ai dám liều lĩnh. Hán đã là một bài học đau xót đến tàn nhẫn. Chỉ tội nàng Hoa, chỉ tội những kẻ ham mê tình yêu. Chỉ tội tuổi trẻ.
Nàng Hoa nhảy bùm xuống nước, lùa nước vào tận bên trong của nàng. Nàng muốn rửa ráy, thật sạch làn da, xác thịt của nàng. Nàng muốn nước hò reo, vang dội, chảy ầm ào vào bên trong của nàng. Lưỡi nàng cảm thấy vị ngọt ngào của nước sông. Da thịt nàng mát mẻ đến tận cùng của nước mùa hè. Cơ thể nàng được sông nước ôm ấp, ru vỗ, dập dềnh. Quanh nàng. Những đám lá mùa hè rơi dày đặc mặt sông giống như một tấm thảm khổng lồ nhiều màu sắc. Nàng nằm trên đó, chìm trong đó, ấm áp, khoan khoái, dễ chịu. Sông nước không chảy nữa, cá không bơi nữa, hoa lá không rung nữa. Bến sông ngừng lại, lặng im xem nàng Hoa tắm, ngửi cái hương thơm từ ngực nàng, nhận lấy cái nhựa sống tràn trề nàng tãi ra trong nước sông. Sự mềm mại, ẩm ướt của nàng tưới tắm, ấm áp khắp lòng sông. Da thịt nàng, cơ thể của nàng trong nắng trưa trắng trẻo, tinh khiết. Nước ầm ập vào nàng, những xác lá rung lên dữ dội rồi từ từ, dịu dàng hòa xuống, tan theo nước, nổi trên nước. Chùm sung chín nẫu đỏ ửng quả rơi lộp bộp vỡ toang mặt nước. Gốc sung, cành sung đồng loạt những quả sung đổi dần vỏ ưng ửng rơi theo. Nàng Hoa ngước lên nhìn cây sung trên bến sông. Cây sung nhìn lại nàng. Một mùa quả chín rơi. Nàng Hoa thả cả hai tay ra khỏi khuôn ngực, trễ tràng yếm đỏ, nụ sen trắng nhô người lên rồi biến mất trong nước. Xác lá túa ra khắp bốn mặt sông. Lũ cá bến sông trên thả bạn tình tìm kiếm nhao nhác.
Mấy ngày sau, người ta nhìn thấy phía dưới hạ nguồn xác một cô gái rất trẻ. Lạ thay cả thân hình hãy còn nguyên vẹn. Và cái yếm cô gái mặc, chưa từng thấy, thật lộng lẫy. Nguyên vẹn, chắc chắn một cái yếm đỏ thêu nụ sen trắng mặc cẩn thận giữa một dáng vóc yêu kiều. Trong chiều hè mát mẻ, búp sen trắng bị rách ngang mấy chỗ cuồn cuộn lên cùng gió.
Bóng mây bay ngang mặt trời
Má chào Cún rồi má quay người lại. Cún cũng không để ý lắm, có lẽ Cún hay dễ dãi với mọi người nên thường không bắt gặp được họ trong những giây phút trọng đại. Cái kiểu như bài giảng trên lớp mà cô gọi là “nội tâm”. Thì việc đó cũng khó mà, cứ đâu phải muốn là có thể làm được, hơn nữa nó lại thuộc về bản chất. Thế nên Cún không thể “phân tích được má”. Mà chỉ có má mới “phân tích được Cún”. Không chỉ có mình Cún, đối với Ba cũng vậy, chỉ có mình má mới phân tích được. Còn ba con Cún, bên cạnh má chẳng phải làm gì, chẳng cần phân tích, chứng minh cái gì cả…Cứ có má ở bên cạnh là được…
Ba Cún có hai việc cơ bản trong ngày, ngồi trong nhà với má con Cún và đứng ngoài vườn với lũ chim kiểng. Khi ngồi ở trong nhà, ba hầu như không nói gì. Chỉ làm mỗi việc nhe răng ra rồi cười tít. Cười như Cún, khác mỗi hai gò má không phồng ra như nó mà bóp lại, sâu hoăm, đen thăm thẳm. Cún thì trắng tinh, phập phồng, núng nính. Nhưng khi ở ngoài vườn, ba luôn miệng với lũ chiêm kiểng. Bọn chiêm kiểng thấy ba Cún ra thì nháo nhào cả lên, xáo xác cả vườn. Con mổ mổ liên tục cái mỏ vào chỗ thức ăn đã trống không, con nhảy nhót loạn xị chào chủ, con lại gào to lên khủng khiếp đòi chủ hỏi thăm. Cứ như thế, ba Cún mải miết trong vườn chim, nói liên thanh để át đi lũ chim, chăm sóc chúng. Cứ như những người bạn lâu ngày mừng rỡ, quấn quýt, vòi vĩnh, ỡm ờ nhau…Cún cũng theo chân ba ra hàng ngày, nhưng đối với lũ chim hình như Cún chỉ mới lấy được lòng một số ít. Số còn lại có vẻ vẫn dửng dưng lắm. Hay tại tay Cún chưa cao để với hết được mọi lồng chim chằng chịt trong vườn…
Ba Cún mắt sáng rừng rực mỗi khi nhìn thấy má ra vườn khệ nệ bê mâm cơm đặt ngay dưới đáy lồng hai con vẹt sặc sỡ. Ba cười toe toe khi con vẹt cái quắc cổ qua con vẹt đực ăn cơm, ăn cơm. Giọng nó cứ ngọng ngọng, ngơ ngơ như cái kiểu nửa miền Tây đặc sệt, nửa Sài Gòn của má. Nghe nó nhè nhẹ nhưng không chuẩn lắm âm sắc. Con đực hú hít thét lại, cơm cơm. Và ba cún lùa một chặp vào miệng, ngon lành. Xong đâu đó thì mới chỉ vào từng tô từng tô thức ăn trong mâm như giới thiệu với lũ chim cơm má nấu ngon lắm. Chừng ấy cũng khiến hai con vẹt nhảy loạn xạ và gào gào gọi tên các món ăn. Bữa nào má bê mâm cơm, hai con vẹt cũng nhắc lại từng ấy thứ nhưng hầu như chúng không nhớ hết nổi tên của các món ăn vì mỗi ngày má nấu mỗi khác. Duy chỉ có cơm cơm là chúng không quên. Và cả cái cách mắt ba rực sáng nhìn má đi lại ngoài vườn chúng cũng đòi học theo. Cứ thấy má là hai con vẹt khua lồng đứng tách riêng nhau, đối chọi nhúm lông đỏ rung rung nhìn nhau chằm chằm. Ba lệch người về phía má dòm dòm vào tận lòng mắt. Má tủm tỉm cố tình khoe một bên lúm đồng tiền tụt vào bên trong. Vườn đầy tiếng chim kêu.
Má hay giật mình bởi bất cứ tiếng động nào trong vườn cũng có thể bởi vườn nhà Cún rộng quá. Trồng đầy những mít, thanh long, xoài, ổi, bưởi. Mùa nào thức nấy quanh năm kẽo kẹt. Cây trái nhiều không ăn hết rụng vỡ òa xuống đất. Mục nát rồi ngọt thơm vào đất. Nhưng má không quen, mười mấy năm sống giữa vườn má vẫn bị giật mình bởi tiếng hoa quả vỡ rụng, tiếng chim gọi nhau. Ba biết má hay giật mình nên ít khi cho má ra vườn. Có lần má bê mâm cơm ra giữa vườn thì trái mít rơi. Má rơi cả mâm cơm xuống đất, nồi cá kho tèm lem, nhão nhề dưới đất. Ba chạy vội ôm riết lấy má, má khóc tức tưởi trong tay ba như một đứa trẻ. Bọn chim cảnh, cây cối trong vườn ngơ ngác. Ba cương quyết dọn bàn ăn vào trong nhà. Má nhứt nhứt cự lại, giữ nguyên cái bàn ở giữa vườn. Ba khề khề vỗ vỗ vai má.
Cún thích nhảy nhót trong vườn, chui vào những lùm cây quả xuê lá nhất. Nó trèo như một con thạch sùng bám tường vào thân cây. Nó bò hết cành này đến cành khác, ngửi ngửi vào mấy cái quả đang chín nầu nẫu. Thỉnh thoảng một đám cành xìa ran gay trước mặt nó, Cún lấy tay phạt ngang như kiểu đang tát một đứa khác rồi cười tủm tỉm, úp mặt vào ngay đám lá. Ba má có tìm hoài mỏi mắt cũng chảng biết nó đang trên cây nào ngoài vườn. Nhưng lũ chim thì láu cá hơn, cứ mỗi lần Cún nấp vào đâu đó gần chỗ chúng là bọn chim nhảy nhót, khoa khoang miệng lưỡi rầm rộ. Lũ chim luôn luôn coi trọng ba hơn nó, tìm mọi cách nịnh hot, chỉ điểm nó với ba. Má đứng dưới luôn miệng cẩn thận, cẩn thận con. Chưa kịp hết câu thì cái lưng dài ngoẵng của nó đã chạm đất. Má nó không dám phết vào mông nó nhưng ba thì dang tay đèn đẹt vào vai nó, gọi sao không thưa, thằng quỷ sứ. Nó lấp liếm, tại chim kêu to con không nghe được chớ bộ. Nó lũn cũn đi giữa hai người lớn và trên đầu là lũ chim, cây quả.
Cún không hiểu sao má nó hay giật mình đến thế. Cứ bước chân ra khỏi lòng nhà là bất cứ cái gì đều làm má nó run rẩy. Có khi chiếc lá chạm vào vai rơi xuống cũng làm má nó thổn thức. Mà má nó cố gắng giữ lắm, cố quen với tiếng động trong vườn nhưng không được. Cún bảo với ba, ba cho má đi ra ngoài đường nhiều đi, xem tiếng động ngoài đường có làm má giật mình không. Tiếng động ngoài đường còn to hơn tiếng hoa quả, chim kêu trong vườn đó ba. Ba nó cười cười không nói gì. Nó cũng không thắc mắc thêm. Chỉ là nó thấy má nó ít khi đi ra ngoài thôi, hầu như không đi thì đúng hơn. Cá tôm người ta bưng vào tận nhà bán, hoa quả đã có sẵn nên má nó chẳng phải chợ búa gì hết. Thiếu cái gì ba nó tự đèo nó vào tận thị trấn mua. Lâu lâu ba nó lại đèo nó đi một bận. Ba bảo, đi cho Cún nhìn thiên hạ, nhìn đời. Nó nói, ngày nào con cũng được đi học rồi mà, cũng nhìn đầy “thiên hạ ở trường”. Ba cho má đi đi. Má chỉ nhìn vườn, nhìn chim thôi. Ba nó cắm cúi chọn đồ. Nó không dám làm mếch lòng ba nó nữa. Vì nhỡ đâu ba đổi ý luôn thì nó không được xuống thị trấn nữa. Nó cũng không được ngồi trên cái xế nổ mà vi vu kể chuyện dóc với mấy đứa trong xóm. Má là người lớn, chắc má phải đi nhiều hơn nó rồi, mấy cái đó chắc má cũng nhìn hết rồi. Nó có nhìn hơn một chút thì cũng là về kể cho má nghe. Rồi mai mốt, ba đổi ý nó lại không đi nữa. Để má đi.
Ba mua cho Cún một cây súng nhựa có đạn, bóp cò vẫn rít reo réo từng hạt đạn nhựa đủ màu. Nếu hạt nhựa đụng phải vật cản cũng gây tiếng nổ nho nhỏ “như đúng rồi”. Cún ao ước từ lâu, mơ mộng từ lâu đến cây súng này. Ba bán đôi chim ở cuối vườn lủng lẳng trên cây mít mua được cho nó cây súng cùng mấy món đồ lặt vặt cho má. Cún cũng cân nhắc ghê lắm lắm, mua cây súng này mà cứ nghịch ngợm bắn trong nhà thể nào má cũng giật mình. Rồi mà mang ra bắn ở giữa vườn nữa. Má không hài lòng đâu. Nhưng Cún cũng không cầm lòng được. Nó ghi trong đầu, chỉ chơi súng ở ngoài xóm, cất hộp đạn khi ở trong nhà. Nó nói ngay với ba như thế. Ba tin nó làm được. Nó leo tót lên yên xe chờ ba trả tiền.
Cún không dám khoe má nó cây súng. Nó giấu tiệt trên đầu giường, dưới đống chăn. Nó đi học rồi mải chơi cũng quên mất món đồ có giá trị. Nó lò dò về tới cửa, má nó vuốt ve thân súng, cầm cái hộp nhựa có đạn màu xanh đỏ tháo lắp đạn như thật rồi nhằm bắn. Cún giật mình. Nó không dám tưởng má nó làm như vậy. Má nó gọi Cún vào khẽ vuốt ve má nó, cúi xuống hít hít mớ tóc khét cháy chua mồ hôi của nó. Cún quên ngay hình ảnh vừa rồi. Có lẽ mặt trời mới vừa ló ra khỏi đám mây và chói chang vào mắt nó. Ngay lập tức đám mây khác lại lướt qua và sự mát mẻ, dễ chịu đang nằm ngay trên lưng nó, đầu nó, má nó. Cún không nghĩ ngợi, thắc mắc gì nữa. Nó quên bẵng câu hỏi, má không sợ tiếng động nữa sao?
Má hay ngồi một mình, những lúc ba và nó bận rộn với lũ chim. Có lẽ ba không để ý lắm vì lúc ấy ba bận nói chuyện cùng lũ chim. Và lũ chúng thì lại quá ồn ào. Nhưng Cún thì không bận như ba, với cả nó hay vắt vẻo trên những cành cây nên có điều kiện quan sát. Má nó thu mình lặng lẽ vào chiếc ghế mây chìa một nửa qua cửa sổ. Lưng má nó so lại và mớ tóc thì lệch sang một phía sổ tung tung trong gió. Tự nhiên nó thấy má xa lạ. Không phải vườn tược xa lạ với má mà má nó xa lạ với tất cả nơi đây. Chim muông, cây cối, thậm chí là cả ba, cả nó. Má nó như rớt từ một nơi nào xa thăm thẳm xuống giữa cái ngôi nhà ngút ngát trong cây cối, trong tiếng huyên thuyên suốt ngày của lũ chim. Má nó lọt thỏm giữa lòng ghế mây, bàn tay run run chống lên thành ghế rồi lại gỡ xuống, tưởng như là nặng nhọc nhưng vô cùng yếu đuối, chới với. Nó không thấy má nó khóc bao giờ nhưng nó biết vai má đang rung nhè nhẹ. Nó muốn ôm bụng vào thân cây tuột xuống thật nhanh. Nhưng nó lại chẳng biết nói gì với má. Nó có thể nói với ba không, ba lại cười thôi. Nó muốn tụt xuống khỏi gốc cây, chạy lại trước mắt má mà cười như cái cách ba làm nó yên lòng. Nhưng mà má đã đi như chạy xuống bếp, rồi sẽ lại hỏi nó chạy chi vào đây vầy? Ra ngoài chơi cho mát đi con. Đừng làm vướng má…Nó chẳng biết phải nói sao nữa. Có lẽ nó hay thấy ở má nó những bóng mây đi qua mặt trời.
Một bữa chiều nó đang tít trên cành mít cao nhất vườn lá xanh nõn tìm bắt mấy con sâu cho lũ chim theo lời ba dặn hôm trưa lúc ba vào thị trấn. Chính ra thì nó đã ngủ trên cành mít được khoảng chừng hai mươi phút. Một cái lá nghịch ngợm thò vào tận lỗ mũi Cún. Người đàn ông và má nép vào một góc vườn rậm rạp, chỗ cây nhãn đang trổ cờ hoa trắng. Nó không nghe người đàn ông nói gì. Nó cũng chẳng nghe thấy má nói gì. Trong kẽ lá nó chỉ thấy một ngọn hoa nhãn rơi xuống trắng au đất. Rồi hai con vẹt đập cánh loạn xạ hét, có khách, có khách. Nó giật mình nhìn lại chỗ cái lồng vẫn treo hai con vẹt mọi khi. Dưới vườn chỉ còn lại má gọi nó khe khẽ, Cún ơi, Cún ơi. Nó không tin là có ai vừa nói chuyện với má. Cho đến khi nhìn lên cành nhãn.
Ba không hỏi Cún má nó đi đâu. Ba ngồi vào cái ghế mây má vẫn hay ngồi, lưng thu còn một nửa, đúng cái kiểu nó hay nhìn thấy má từ những ngọn cây trong vườn. Ba quên cả cho bọn chim trong vườn ăn. Cho đến khi con vẹt đực đỏ chói quàng quạc cơm, cơm ba mới nhóm bếp. Chỉ có ngọn lửa là sáng ở nhà Cún, chỉ có ngọn lửa là còn nhảy múa. Rồi nó với ba ăn cơm trong nhà, không kéo bóng điện bê cơm ra giữa vườn như mọi khi. Hai con vẹt kêu một lúc rồi không còn chờ đợi được nữa. Cún lén ba lúc đi rửa bát cho tạm vào một chút thức ăn. Nó thì thào, đừng kêu nữa, đừng kêu nữa. Nó sợ, tiếng nói của nó quá to sẽ đánh thức ba, đánh thức lũ chim. Rồi cả đám hoa quả cây cối trong vườn. Những lúc này, chúng nên dừng lại đừng nô đùa. Cún kéo lại chun quần rồi nhẹ nhàng chạm đất cũng không một tiếng động.
Ba Cún bê mâm cơm ra giữa vườn gọi Cún vào ăn. Cún còn mải xem phim hoạt hình không để ý ba. Bước ra giữa vườn ba ném mâm cơm bát chén bay qua cả chỗ mấy con vẹt đứng. Cún sợ xanh tái, líu ríu không ra lời. Ba ôm lấy nó nước mắt giàn giụa. Lần đầu tiên Cún thấy ba khóc, nức nở như một đứa bé, khô héo như một cành cây chết trong vườn. Cún áp ngực ba vào bụng nó, xoa đầu và vỗ vỗ vào lưng ba. Nó nhớ má vẫn hay làm như vậy mỗi lần nó nũng nịu, mè nheo, khóc lóc. Tự nhiên nước mắt Cún cũng chảy, rớt xuống tóc hoa râm người đàn ông lóng lánh ánh lên giữa trưa hè ấm áp.
Cún hỏi ba, ba đi tìm má chớ?. Ba Cún bảo, không tìm. Cún hỏi, không tìm sao về? Ba bảo, có tìm cũng không về. Cún hỏi, chưa tìm sao biết? Ba bảo, con lớn rồi con hiểu. Cún cự, có những chuyện trẻ con cũng có thể hiểu nếu người lớn không dấu. Ba bảo, người lớn không bao giờ dấu trẻ con, chỉ là lúc nào sẽ nói thôi. Cún chốt, sợ đến lúc ba nói thì má không bao giờ về nữa. Ba dốc hết đồ ăn cho chim trong vườn. Lứa này xong, ba sẽ bán hết chim, không để lại con nào nữa. Cún không dám cãi ngang ba.
Má về, cứ như đi đâu đó một buổi rồi đẩy cửa vào nhà, kéo cái gối ra nằm cạnh ba và Cún. Cún thức dậy bởi mùi hương của má. Vẫn cái mùi thơm nhè nhẹ của tóc, của bàn tay, của ngực, của bụng đang áp sát người Cún. Ba không nói một lời, quay lưng về phía hai conn vẹt, hắt ngược cái bóng lên đất vườn. Em muốn xin thằng Cún đi cùng, nếu không đồng ý thì anh cho em ở lại đây với thằng Cún. Bóng của ba bất động, bị cắt ngang bởi cành cây mới đâm xiên.
Người đàn ông cầm rựa phạt nham nhở những gốc cây trong vườn, tay phồng rực bật máu, ngực vồng vồng những gân xanh nổi lên lặn xuống. Người đàn ông ném cây rựa vào giữa vườn, từng đợt hoa nhãn bị phát ngang rơi như mưa trắng xuống đất. Người đàn ông chặt ngang sợi sắt nhỏ, những lồng chim rơi rụng, chim chóc giật mình, ngơ ngác chạm đất. Người đàn bà cùng đứa con nhỏ nép sát vào một góc vườn. Người đàn ông òa khóc hu hu
Người đàn ông đem bán tất cả số lồng chim trong vườn, trừ hai con vẹt, cây cối theo thời gian đâm chồi mọc ngược trở lại. Nhưng phải rất lâu nữa cây cối mới ra hoa, có quả. Hai con vẹt từ lần bị rơi từ giữa vườn xuống đất đâm ra hoảng sợ rất ít khi dám nói. Cố lắm, thỉnh thoảng theo thói quen con đực chỉ thốt cơm, cơm. Con cái đứng một đầu đối diện nhìn chằm chặp. Con đực hoảng ríu ngay cái mỏ. Người đàn bà không còn giật mình bởi tiếng động trong vườn. Đứa trẻ con không trèo cây nữa, nó nghĩ đừng để cây phải gánh thêm nó cho cây chóng lớn. Người đàn ông siêng phóng xe vù vù ra thị trấn.
Mỗi người đều quen dần đi với cách sống mới. Chỉ có con vẹt đực là không quên hẳn được, vài tuần một lần nó lại thia thía cơm, cơm.
Người bù nhìn
Tại một ngã ba
Đôi nam nữ đèo nhau trên chiếc Sh phóng vù vù. Cô gái nũng nịu dựa sát vào người chàng trai. Màu tóc của họ giống hệt nhau. Đỏ hoe hoe, chân tóc hai phân màu đen. Cô gái đi bốt da, vải bố màu vàng, áo hai lớp. Chàng trai không đội mũ bảo hiểm, có lẽ không muốn làm hỏng bộ tóc mới chải keo. Chàng trai mặc áo da, cổ lông. Loại này, mới nhìn dân tình cũng đã nghĩ chắc phải đắt. Mùi nước hoa nhẹ, không sốc thơm thơm ngã ba họ dừng lại. Ba rưỡi chiều, họ có ý tưởng về một quán ăn nào đó được định trước trong một chiều mùa đông lạnh cắt da thịt. Có lẽ sẽ là một bữa ăn nhẹ và nóng hổi. Cô gái vẫn không ngớt thì thầm vào tai chàng trai. Đèn đỏ bắt đầu từ giây chín mươi. Hơn một phút giữa thành phố. Đèn đỏ như vậy là quá lâu, mặc dù vào cái giờ đó, và ở thành phố này cũng ít người bận rộn. Nhưng vẫn cứ phải vội vã, ào ạt. Chàng trai móc điện thoại ra xem tin nhắn. Cô gái vẫn ôm chàng trai bắt đầu ngó ngang dọc phố. Có lẽ đối với cô, con đường này cũng không đến nỗi quá lạ. Nhưng bởi vì lúc nào cũng đi với chàng trai và tay chân, đầu tóc, mắt mũi đều bận. Nên cô cũng ít khi kịp nhìn xung quanh.
Vẫn trong ngã ba
Không có cái gì chuyển động với một người đứng yên cả. Hoặc là tất cả chuyển động, hoặc không. Chỉ có như thế thôi. Lão không chuyển động, thiên hạ không chuyển động, hoặc thiên hạ chuyển động hết rồi. Hoặc là lão đứng yên, hoặc là lão chuyển động, hoặc thiên hạ. Lão có nghĩ như thế không nhỉ? Lão không nghĩ gì cả đâu. Bởi vì lão không ngẩng đầu lên. Người ta chỉ suy nghĩ khi ngẩng đầu lên thôi. Lúc đó máu mới lên được não, ý nghĩ mới chạy theo máu lên đến não. Lúc đó mới có suy nghĩ. Nhưng lão cúi mặt cả mấy năm nay rồi. Vậy thì lão chắc chắn không nghĩ gì cả. Nếu biết nghĩ, lão đã không đứng đây. Hoặc là lão đứng đây mà không nghĩ. Hoặc là lão nghĩ nhiều quá nên không dám ngẩng mặt lên, thẳng đầu lên. Mặt lão đi đâu?. Lão giấu trong cái nón. Cái nón hơn hay mặt lão hơn? Mặt người phải hơn cái nón chứ? Cái nón hơn mặt người? Thế nên lão để cái nón ra trước thiên hạ. Thiên hạ lại bảo, chắc là để che nắng che mưa thôi. Ngã ba vừa gió, vừa bụi vừa lắm tàu xe qua lại, vừa đông người. Phải che nó đi chứ. Phải giơ cái nón ra trước cái mặt chứ?. Không, vì lão nghĩ cái nón hơn cái mặt những ấy thứ đấy. Nên lão cho cái nón ra trước thiên hạ. Rồi thì thiên hạ muốn nhìn lão phải qua cái nón. Nhưng làm sao mà nhìn được mặt lão khi lão xòe cái nón ra trước. Và đầu lão thì lại cúi xuống. Thế là thiên hạ đành nhìn nón lão. Nón của lão lại trông chờ vào một đống áo mưa xù xù buộc túm tụm quanh nón. Có lẽ cũng để cho nó có tuổi thọ hơn chừng nào lão chưa gục xuống.
Lão đứng nhiều thì lão phải mỏi chân. Lão cần cái gậy đỡ bên để không bị ngã. Nhưng mà chân lão, hai chân của lão không còn đứng thẳng được trên mặt đất. Chân trái cao hơn chân phải. Cũng là do cái đận ấy. Lão đã không còn được nguyên vẹn đôi chân.
Hồi ức của một người thích ghi nhớ
Lão hay giật mình mặc dù lão có thâm niên đứng giữa tiếng ồn. Tiếng ồn của động cơ thành phố, tiếng ồn của người người, tiếng ồn của gió, của va chạm…Nói chung lão thấy nó chẳng cách xa là bao nhiêu so với thời chiến tranh, thời lão còn là một anh lính. Nhưng hồi đó, có thể do lão còn trẻ, lão ít giật mình hơn bây giờ. Lão dũng cảm hơn bây giờ. Bây giờ thì lão rất dễ giật mình. Nhưng mà lão khá hơn ngày còn trẻ. Lão dễ lấy lại thăng bằng hơn. Lão rùng mình một cái và lập tức mọi thứ lại được giũ sạch đi. Lão thấy sợ nhưng lão mặc kệ cái sợ của mình. Không như hồi còn trẻ, bom đạn, đói nghèo. Lão sợ chết khiếp lên được. Lão sợ tuổi hai mươi chóng qua. Cái mối tình thoảng qua với cô hàng xóm, cái ánh mắt lén lút dài hun hút ấy không còn nhìn lại được nữa. Rồi mẹ già, rồi lão nghĩ xa hơn, một ngày không còn phải đánh nhau nữa. Chỉ có yên tâm cầm cái cuốc, dắt con trâu ra đồng. Lão sợ tất cả những thứ ấy. Giờ đây, lão có một mình, lão không thấy sợ cái gì nữa. Lão chỉ buồn. Mà hàng ngày lão đều nghĩ như thế, rồi buồn như thế. Rồi lão lại cúi đầu xuống đất, chìa cái nón ra thiên hạ.
Hồi trước, cái thời trai trẻ của lão, lão không buồn (hay buồn rất khác) mặc dù rất sợ. Lão tin là hồi đó, thế hệ của lão hầu như anh chàng nào cũng thế. Cứ lớn lên một chút là đầu quân vào bộ đội, hát ông ổng mấy bài khí thế rồi bắn nhau đùng đùng. Lo lắng mình ngày mai không biết có còn sống không nên nhiệt huyết dành cho ngày hôm nay được thế nào cứ tung ra thế ấy. Hết sức luôn. Lão lại bỗng nghĩ đến thằng cháu trẻ, thằng con chưa già của lão. Có lẽ bọn chúng cũng có cái nhiệt huyết không khác gì lão vào những ngày tháng ấy. Rồi lão lại nghĩ linh tinh. Từ ngày ra cái ngã ba này, lão dã quyết không nghĩ linh tinh nữa. Nhưng mà không phải lão lúc nào cũng bắt mình làm được như thế. Chưa kể là lão cứ vớ vớ vẩn vẩn nghĩ ngợi cái này cái khác, lo lắng cái này cái kia. Đúng là bệnh của người già thật rồi.
Đèn đỏ giây thứ tám mươi
Chàng trai vẫn nhắn tin say sưa. Màn hình điện thoại lòe nhòe giữa ánh sáng phố. Cô gái có lẽ không còn kiên nhẫn chờ chàng trai được nữa. Cô không quen không được để ý, nhưng mà chàng trai thì vẫn bận nên cô đành chịu. Chẳng lẽ lại quát nạt, tỏ ý khó chịu. Cô vẫn nghe điện thoại hàng nửa tiếng lúc có người yêu bên cạnh mà. Nhưng đó là việc của cô, còn lúc này là việc của chàng trai. Quả thật là sốt ruột khi phải chờ đợi người khác. Không thể không tức giận nho nhỏ khi mình không là số một bên cạnh người yêu. Cô gái chán nản ngó nghiêng. Cô gái giật mình. Ngay sát bên cô, cạnh đèn đỏ, cạnh ngã ba đường, một hình người đang đứng. Không biết có phải hình người nữa không? Giống hình bù nhìn thì đúng hơn. Giống như mấy con bù nhìn rơm hay đứng ở giữa đồng mà cô thỉnh thoảng thấy lúc đi lươn lướt giữa đường cao tốc hay một cánh đồng nào đó. Đầu đội nón, hai tay dang ngang, cắm ngập thân trên một cái gậy, phất phơ trước gió. Canh đồng ruộng, canh mùa màng. Ấy là cô vẫn nghe bạn bè kể như thế. Chứ cô cũng chỉ nghe kể mạ khác lúa là ở chỗ được nhổ từ một đám ruộng này, xé ra trồng vào một đám ruộng khác. Đại khái thế. Nhưng bù nhìn thì cô hay thấy, bạt ngàn giữa những đám ruộng, nổi bật giữa những đám ruộng, khô khốc trong những đám ruộng, mưa nắng, mỏi mòn, mệt mỏi giữa những đám ruộng. Suốt cả đời giơ tay ra giữa nắng mưa…Nên cô rùng mình, giữa thành phố, có một bù nhìn. Bù nhìn mặc quần áo, chân đi tất không mang dép, đầu cúi gằm. Cô nghĩ có những sự khác biệt nhỏ nhỏ.
Quan sát của cô gái giây thứ bảy chín
Cũng không cần liệt kê ra thêm nhiều những nét khác biệt của hai kiểu bù nhìn “đồng ruộng” và bù nhìn “ngã ba thành phố” cô gái đang thấy. Nhưng mà điều này thật khó tránh khỏi ở một cô gái trẻ tò mò. Điều đáng kể là sự nghi ngờ của cô. Sao lại có bù nhìn ở giữa thành phố? Người hay bù nhìn làm bằng rơm? Liệu có phải đó là một kiểu kỳ quặc gì của phố? Và bằng mắt thường liệu mình có dám chắc vào những điều mình suy đoán?. Rõ ràng bù nhìn thì không mặc nhiều quần áo như thế. (Bù nhìn này mặc một cái áo bốn túi màu xanh, kiểu các cụ ở quê hay mặc, còn bên trong thì không biết có mặc gì thêm nữa không, vì toàn bộ đầu bù nhìn cúi xuống). Và hình bù nhìn này thật sự “to” hơn bình thường. Bù nhìn này lại biết cầm một cái nón, chĩa ra đằng trước. Trong đó có một số tiền lẻ, chủ yếu là những đồng năm trăm đỏ đang nhảy múa, bay lượn trong nón. Điều này, ngay lập tức nhắc nhở cô gái, rằng có lẽ kẻ ăn xin nào đó dả dạng bù nhìn. Nhưng vẫn có thể đó là một bù nhìn thực sự. Người ta cuộn rơm nhét vào trong cho mặc quần áo. Vì không thấy một hơi thở nào thoát ra từ bù nhìn cả, có thể vì cô gái không đứng quá gần. Nhưng cái dáng điệu đó, cái bất động đó không nhúc nhích, cái cúi đầu xuống đất, cách cái nón chĩa ra trước mặt người đối diện, trông còn “quá” hơn cả một bù nhìn. Nếu mà nhìn thấy mặt lão ta, cô gái sẽ biết ngay thôi. Nhưng mà bù nhìn này cứ cúi xuống thế, nên cô gái đành chịu. Kiến thức của cô không đủ để đánh gía chính xác chuyện này. Nếu hỏi cô một ví dụ khác, mỹ phẩm, thời trang, hàng hiệu, cô có thể nói. Hỏi người yêu thì không được rồi. Anh ấy còn bận nhắn tin.
Lão già
Người ta có khốn khổ đâu, lão hay nghĩ như thế, chỉ là mình nghĩ mình thế nào thôi. Lão cũng có thời kỳ vui sướng như ai, có vợ con, chỉ tiếc là không lấy được cô hàng xóm, nếu lấy được cái cô hàng xóm thẹn thùng ấy có thể đời lão thay đổi được chút ít. Lão lấy một bà tầm tầm tuổi khi lão trở về sau những trận đánh. Và chân lão thì bị tật, bị bỏ lại ở một mảnh đất hoang sát một cái đồi một phần xương thịt. Nhưng lão tuyệt đối không hối hận mà còn tự hào. Nhiều người cùng tự hào. Nên họ vun vào cho lão với cái cô tầm tầm tuổi ấy. Cuộc sống cũng ổn, những mơ ước, niềm vui cũng thu hẹp lại gần nhưng rõ ràng hơn, ổn định hơn. Cho đến ngày bà vợ tầm tầm tuổi của lão chết. Và lão lại bị mồi chài ra chính khỏi nhà mình. Bởi thằng con trai. Chính ra thì tại lão, tại lão dại dột, tại lão cả tin. Mà không trách lão được. Kể cả bây giờ lão cũng không trách mình. Lão tin con lão chứ ai? Chả ai không tin con cái cả. Nhưng thằng con lão lại tin vợ nó. Rồi thì lão cứ trở thành thừa dần thừa dần trong nhà. Cho đến khi không cần vợ chồng thằng con nói ra, lão đã tự thu xếp một chỗ ở riêng. Rồi lão chán cái thành phố có con trai, có những gương mặt quen thuộc. Lão tìm đến một thành phố khác, với một bên chân tập tễnh. Và lão không muốn là lão nữa. lão muốn thành một bù nhìn. Cũng có thể lão nghĩ đôi khi là do miếng ăn. Nhưng đôi khi lão nghĩ mình thanh thản. Chẳng còn gì níu kéo lão được nữa, giữa cuộc đời. Lão cũng thấy mình không cần phải mong muốn thêm gì nữa. Lão chỉ chờ một cơn gió ở một ngã ba chiều nào đó. Lão sẽ không cần chống một tay vào một cái nạng đỡ nữa. Lão vẫn sẽ đứng im như vậy, và có người đỡ lão xuống.
Giây thứ năm mươi của đèn đỏ
Cô gái vẫn nhìn chằm chằm vào bù nhìn bên cạnh. Cô muốn bảo chàng trai xích xe lại gần hơn để cô khẳng định, đó có phải là người hay một sự sáng tạo nào của phố. Có kẻ nào đó, lười nhác nhưng sĩ diện bày đặt làm hình bù nhìn giữa ngã ba xin tiền khách qua đường. Nhưng mà chàng trai lại đang nhắn tin. Và không thể bắt người yêu rì rì máy tiến lùi để lại gần “cái bù nhìn” kia được. Mà “cái bù nhìn” kia thì tuyệt đối lại không gây được một chút tò mò, chú ý nào cho chàng trai. Chính thì nếu không vì người yêu quá bận nhắn tin, cô cũng đâu có thời gian để nhìn những thứ xung quanh. Mà hình như, không hiểu sao, hình như cô gái quay đầu ra hai bên, không một ai để ý đến “cái bù nhìn” đó cả. Những hàng xe nối tiếp nhau ở ngã ba, nếu không phải là những đôi trai trẻ như cô thì đều chằm chằm nhìn vào đèn đỏ trước mắt. Đó là mục tiêu của họ. Và tránh làm sao để bánh xe không đụng nhau, để mở khóa xe, đề máy xe đã là những bận rộn hàng đầu. Chưa kể chẳng ai thích đứng tại cái ngã ba hút gió này để ngửi mùi xăng xe của nhau. Nên hầu như cô gái có thể khẳng đinh, sẽ có quá ít người có thể giải đáp cho cô về “cái bù nhìn” kia. Và người ta cũng chẳng quan tâm đến “nó’ lăm lắm. Mặc dù đó là hình ảnh nổi bần bật giữa phố. Nếu không thì số tiền trong cái nón rách kia chắc hẳn không phải là vài ba đồng bạc năm trăm màu hồng. Hoặc cũng có thể “cái bù nhìn” đập được vào ai đó nhưng không đủ sức níu kéo những ngón tay chịu rời tất tay ấm áp để móc vào sau ví.
Lão già
Lão cảm giác mỏi chân ghê gớm. Có lẽ tại mấy ngày nay trời lạnh kinh khủng. Chưa năm nào trong suốt cái đận dài dằng dặc của lão, trời lại lạnh dữ dội như mùa đông năm nay. Vết thương cũ bị cái lạnh chém phạt nhiều hơn. Nhưng lão vẫn muốn đứng nguyên tư thế tại ngã ba. Lão vẫn muốn lết ra ngã ba mỗi ngày. Vì lão trông chờ vào những ngày giá rét, lão nghĩ sẽ có cơ khấm khá hơn. Người ta có thể sẽ rộng rãi hơn lắm chứ, cho một lão già khốn khổ đứng giữa gió? Cho một bù nhìn đứng trong giá lạnh. Nhưng mà lão, trong cái đầu lúc nào cũng cúi xuống của cổ, lão phấp phỏng niềm tin. Có cái gì sẽ thay đổi đời lão trong nay mai, trong mùa đông lạnh giá này? Lão mong chờ xa xôi một hình ảnh quen thuộc nào đó. Lão tin rằng sẽ có một cơn gió nào đi qua đời lão trong mùa đông năm nay. Lão kiên nhẫn đợi.
Đèn đỏ giây thứ năm
Đoàn xe người vẫn kiên nhẫn đứng dằng dặc. Tiếng còi xe thỉnh thoảng bim bim. Đôi lúc cô gái giật mình vì tiếng còi xe, hục hoặc trong bụng, đã đang chờ đèn đỏ còn bấm còi. Vô duyên. Rồi quay ngay sang “cái bù nhìn” xem có “chuyển động” gì không. Tuyệt nhiên vẫn như lúc trước cô nhìn, không một giây thay đổi. Cô gái bắt đầu nghi ngờ lại chính mình. Chắc chắn đó phải là một “con bù nhìn”. Không thể là người được. Màn hình điện thoại vẫn sáng lấp lánh, nhắc nhở cô gái người yêu cô vẫn mải mê trang tin nhắn. Chỉ còn mấy giây nữa, phải theo dõi thật kỹ mới được. Khẳng định chắc chắn để cho đỡ “nhục” với buổi chiều nay. Có lẽ là phải “thực mục sở thị” mới được. Cô gái trượt xuống khỏi yên xe cao ngất, ấm áp.
Đèn đỏ 00
Ngã ba ầm ĩ tiếng còi xe, náo loạn tiếng còi xe giục giã. Chàng trai một chân chống xuống đất giữ xe tự nhiên thấy hẫng vì cô gái tuột xuống. Chàng trai quay lại quát. Điên à, đi đấu đấy. Cô gái hoảng hốt. Một rừng xe phía sau bóp còi. Cô gái băng qua hai mũi xe trèo tót lên lớp da bọc yên vẫn còn nóng. Tiếng rú ga, rừng xe chuyển động. Cách hai đầu mũi xe, “cái bù nhìn” thảng thốt giật mình. Tiếng quát kia quen đến nỗi không thể nhầm lẫn. Và bù nhìn tin đến mức trái tim tự nhiên thắt lại, tung ra vỡ vụn. Xưa như những ngày xưa hay kể của người già. Bù nhìn có một thằng cháu nội, đẹp trai và ngoan hiền. Suốt ngày đòi ngủ với ông mặc dù bố mẹ nó lôi đi tuồn tuột nói rằng. Để một mình ông nằm cho dễ ngủ, đừng có quấy. Rồi thì mẹ nó thì thào, ông bẩn lắm, mày không thấy à? Nhưng hễ bố mẹ nó đi khỏi nhà là thằng bé lại sồng sộc lại với ông. Lão nhớ chứ, cái thằng cháu nội, lão đã không chào nó mà cứ thế bỏ đi. Lão cần quyết định cuộc đời lão ở cái tuổi yên phận. Nhưng mà lão vẫn nhớ thằng cháu lão. Lão giật mình. Nón của lão rơi xuống đất. Những đồng năm trăm hồng hồng rơi vãi cuốn vào vành bánh xe của rừng xe rú ga. Bù nhìn loạng choạng giữa phố đông. Bù nhìn ngã xuống. Bù nhìn mơ màng. Mình đã chờ được giữa phố đông cái thời khắc của mình. Bù nhìn thấy ở phố cái khuôn mặt của người đàn bà tầm tầm tuổi. Giữa rừng xe đang chạy.
Cô gái không kịp ngoái đầu lại ngã ba bởi chàng trai đã send được tin nhắn trước khi đèn đỏ về 00. Con Sh này quả thật xứng đáng vị trí nhà vô địch tốc độ, vít ga nhanh khủng khiếp. Cô gái vẫn thắc mắc, không biết người hay bù nhìn ở ngã ba nhỉ? Bỗng cô gái trẻ nhíu mày. Mà cũng chẳng quan trọng gì? Tại sao mình không lại gần thả vào nón của “cái bù nhìn” ấy mấy đồng bạc lẻ nhỉ? Chắc chắn khi đối diện mình sẽ phát hiện ra vấn đề.
Cô gái hơi tiêng tiếc.
VanVN.Net - Sáng nay, 10/8/2011 tại Nhà hát lớn Hà Nội, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam (VAVA) đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm nửa thế kỷ thảm họa da cam gieo rắc trên đất nước ta. Đúng ...
VanVN.Net - Ngày 14-7-2011, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết ký quyết định 1083/QD-CTN phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động cho nhà văn Sơn Tùng đã vì “đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong lao động, sáng ...
VanVN.Net - Việc kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XIII lần này đã phải dành thời gian chủ yếu cho vấn đề tổ chức và nhân sự của các thiết chế Nhà nước, vẫn phải để ra thời lượng ...
VanVN.Net - NXB Dân Trí vừa cho ra mắt tập truyện ngắn Hoa mẫu đơn của tác giả Lê Toán. Đây là tập truyện giả tưởng - cũng là món quà thứ tư, tác giả dành tặng cho thiếu nhi, sau ...
Tiếp tục chương trình hoạt động của kỳ họp thứ 4 (Khóa VIII), hôm nay, ngày 7/8/2011, BCH Hội Nhà văn VN đã có chuyến đi thực tế tại trại sản xuất giống tu hài của công ty TNHH Đỗ Tờ ...
VanVN.Net - Nửa đầu thế kỷ XIX là sự bắt đầu vương triều Nguyễn với cuộc lên ngôi của Gia Long vào 1802. Tôi muốn gọi đó là một thời “khó sống” khi viết về Nguyễn Công Trứ và Cao Bá
Tiêu đề
Viết bình luận của bạn