Những người yêu thơ đến thăm nhà tưởng niệm

Tôi đã lớn lên bằng lời ru của bố. Những lời ru không chỉ có cánh cò cánh vạc; có dòng sông xanh mát và cánh đồng bao la. Đó còn là những lời ru về mẹ Suốt, mẹ Tơm, về bà Bầm, bà Bủ. Ông bố trẻ ngâm thơ để ru con ngủ. Rồi lớn lên, khi cắp sách tới trường, qua những trang sách tuổi thơ tôi biết đó là những vần thơ của Tố Hữu. Bố bảo rằng ông là nhà thơ cách mạng lớn nhất Việt Nam. Một đứa bé như tôi tất nhiên sẽ chẳng hiểu cách mạng nghĩa là gì, nhưng vẫn rất tin những gì bố nói. Tôi mường tượng đó là một điều gì đó rất tốt đẹp, như Bác Hồ kính yêu, như xóm làng quê hương, hay như những người thân yêu của mình vậy. Những vần thơ của ông thiêng liêng, hiên ngang như dáng hình Tổ quốc, thúc giục cả đất nước hành quân ra trận. Những vần thơ rực sáng như “mặt trời chân lý”. Những vần thơ mộc mạc, gần gũi và thiết tha như câu ca dao, như điệu hò; như vách rơm, mái rạ; như từng thớ đất quê hương.

Góc tưởng niệm - nơi làm việc của Nhà thơ Tố Hữu

Một buổi tối mùa đông năm 2002, khi tôi vừa bước vào nhà thì bố nói Tố Hữu mất rồi. Tôi lặng im không nói gì, như vừa mất đi một người thân yêu, mất đi một gì điều quý giá. Vậy là ước nguyện được gặp một nhà thơ vĩ đại của dân tộc, của thời đại Hồ Chí Minh của tôi mãi mãi không thực hiện được. Vậy là chúng ta đã phải mãi mãi vĩnh biệt một hồn thơ lớn của dân tộc, của non sông đất nước.

Và tháng năm trôi qua, những người già mất đi, những đứa trẻ lại sinh ra và lớn lên. Giờ đây bố vẫn lại ru cháu những giai điệu lời ru, những vần thơ của hai mươi năm, ba mươi năm về trước. Đứa cháu hai tuổi mới tập nói thỉnh thoảng lại bi bô “trang trang Quảng Bình” (câu thơ đầy đủ trong bài thơ về Mẹ Suốt  là “Trang trang cồn cát nắng mưa Quảng Bình”, nhưng trẻ tập nói không thể nói đầy đủ). Có thể , đó sẽ là những âm thanh đầu tiên để ươm mầm cho tình yêu con người, tình yêu quê hương đất nước.

Nhanh quá, vậy là Tố Hữu đã vĩnh biệt chúng ta gần một thập kỷ. Cứ nghĩ rằng giữa cuộc sống bộn bề với bao bon chen hối hả của guồng máy công nghiệp, thì thơ Tố Hữu sẽ tạm nghỉ yên trong các thư viện hoặc tủ sách cũ kỹ của những người hay hoài niệm. Hoá ra không phải thế! Từ mọi miền tổ quốc, từng đoàn người vẫn lặng lẽ tìm đến thăm nhà tưởng niệm của gia đình, để thoả lòng yêu mến thơ ông và con người ông. Đó là ông giáo già đã nghỉ hưu, dắt cháu đến thăm để biết yêu, biết trân trọng quá khứ gian khổ và hào hùng của dân tộc. Đó là một Việt kiều từ một xứ sở xa xôi, tranh thủ mấy ngày về nước, để đến thăm nhà tưởng niệm; để khi đi xa, mãi nhớ về quê hương đất nước. Đó là một doanh nhân trẻ, đưa cả một đoàn cán bộ nhân viên từ Miền Nam ra thăm để hiểu hơn một nhà thơ lớn.  Đó là bác nông dân ít học, chẳng biết được bao con chữ, nhưng cũng biết thế nào là thơ hay và hiều thế nào là những điều tốt đẹp, cũng cố gắng sắp xếp công việc ruộng vườn để đến thăm.

Một góc nhà tưởng niệm

Hình như lớp trẻ vẫn chưa quên quá khứ, vẫn còn yêu những vần thơ cách mạng, ân tình ấy lắm. Giữa rất đông người, có một bạn trẻ đang say sưa viết những dòng cảm tưởng trong sổ lưu niệm. Hỏi ra mới biết đó là một cô giáo, nhưng không phải là một cô giáo dạy văn mà dạy toán tin. Mong sao cô truyền được những vần thơ thiết tha vào những công thức toán học khô khan, để những thế hệ “a còng” lớn lên sẽ không chỉ có những khái niệm về bê tông và lợi nhuận.  

Thỉnh thoảng tôi lại đến viếng thăm ông tại nơi yên nghỉ của những người con vĩ đại của thời đại Hồ Chí Minh. Lặng lẽ thắp một nén hương để tưởng nhớ về một hồn thơ vĩ đại. Và hình như trong những phút giây thiêng liêng đó, lại vang vọng đâu đó những vần thơ về Bác Hồ; về Việt Bắc, về Điện Biên, về Trường Sơn lịch sử; về mẹ suốt, mẹ Tơm, về bà bầm, bà Bủ. Cầu mong cho ở thề giới xa xôi kia, ông vẫn sẽ “Theo chân Bác” “đi gặp cụ Các mác, cụ Lê nin”; vẫn sẽ là một nhà thơ cách mạng vĩ đại, viết những vần thơ đằm thắm như lời ru thân thương và hùng tráng như bài ca “Ra trận”.