Nhà thơ Lê Quang Sinh

Những gương mặt thời gian

 

1.

Tôi tìm lại những năm tháng cũ

đom đóm bay lấp lóe tuổi học trò

đền Phủ Mẫu suốt ngày chim chích hót

trái đa rơi đầy những lời ru.

 

Mẹ tôi ru giọt buồn của ngoại

con cá, con tôm, cánh vạc, thân cò…

Gió đông thổi ngập đồng Đằn năn lác

đong đầy con mắt tháng ba.

 

Ngồi nghỉ dưới gốc đa

ngả nón quạt một cánh đồng khô khốc

những thợ cày, thợ cấy

lội qua con gió Lào.

 

Mẹ ủ mốc tương

trên chiếc nia cha đan mùa trước

bữa cơm rau muống dầm sương

cha mẹ làm nên ngon ngọt đời thường.

 

Thế mà con đã nghịch vỡ vại tương

buổi trưa ấy

trốn lên cành đa cùng lũ bạn

gặp nắng òa,

bóng mẹ nỏ trên sân.

 

Mẹ lặng lẽ nhặt lên từng mảnh vỡ

lòng chắt chiu lại chắp, lại hàn

ủ ấm niềm tin vô tình con đánh mất

đem hết lòng nhân hậu vá cho con.

 

Đốt đèn lên mẹ tìm khắp xóm

đường sống trâu. Đêm lập lòe đom đóm

tiếng tắc kè vấp lên, vấp xuống

vin ngọn đèn làm gậy chống qua đêm

 

Như dòng sông cần mẫn phù sa

mùa ngô như trổ từ màu tóc mẹ

đàn sáo ào lên từ vạt cỏ

lắng xuống vòm đa xanh.

 

2.

Các anh xa làng từ đầu cuộc chiến tranh

có người đi không bao giờ trở lại

Trịnh Huy Lượng

liệt sĩ đầu tiên thời chống Mỹ

Trần Văn Phú

nằm lại rừng miền Đông trong trận mở màn

Vũ Văn Cần

Lê Văn Tươi

những đứa bạn tôi

gửi lại làng một thời tới lớp

bạn nằm lại như cây cột mốc

“Nam quốc sơn hà…”.

 

Trận Điện Biên cuối cùng

chú tôi không về nữa...

Một đêm làm vợ

một đời làm dâu

thím ngồi góc sân nhặt hoa dừa rụng

cá đớp mặt ao quanh bụi súng nhàu.

 

Em thành trẻ mồ côi

khi mới là giọt máu.

Đêm tân hôn hóa trận bão đời

mấy mươi năm ôm ngực mình trong tối

thím tôi sợ hương cau vườn rạo rực

khuya vô tình núp bóng ngọn đèn côi.

 

dưới tán đa

là hương khói,

là làng

lặng lẽ tiễn đưa

những vong hồn

đền Phủ Mẫu tiếng chim thảng thốt

nước mắt người vàng vọt lá đa xanh.

 

Những rễ đa như những ngón tay người

bấu vào đất mà tìm sự sống

những trận bão tung cây

những mùa lũ mặt người, mặt nước

không yêu đất làm sao trồi ngụp được

đa với người làm một chứng nhân.

 

Đi qua những mùa nám bã chè

in nửa mặt chị tôi

chồng chết sớm

làm mẹ,

làm người đàn ông trong nhà

lũ con nhỏ như tổ chim gặp bão

chạy chợ qua sông

gặp mặt mình trong nước…

 

Trưa ấy, chị vào đền Phủ Mẫu

dưới tán đa lẩm nhẩm khấn thầm

làm sao tôi biết được

chỉ trách sông trong văn vắt

vô tình làm gương soi.

 

3.

Chúng tôi lớn lên

những trai tráng của làng

bằng tất cả những gì làng có

củ sắn non

hoa bí, hoa bù

biết đặt trúm, đặt lừ

đào bùn bắt trạch

biết đan cái nia

biết làm cái vách

biết hái hoa mơ mộng ngất trời

ăn bữa trưa phải nhìn bữa tối

hạt ngô non bấm bụng để già

bát nước chè xanh sớm tối

gọi nhau qua hàng rào…
Ai cất câu hò mà sông mà nước

để chẳng thể cầm lòng quên nhau được.

 

Thăm thẳm nghìn năm

lời ru lắng lọc sông trong vắt

chúng tôi bơi trên dòng sông ấy

 

chúng tôi uống bằng nguồn nước ấy

bằng những câu ca người mẹ nào cũng thuộc

bãi Phốc Chùa xưa miên man hoa cúc

các anh từng đến đây

leo lên gác chuông mắt đổ xuống sông này

“Bao giờ ghềnh Sét đứt đôi…”* 

 

Ghềnh Sét đứt đôi

sông con lấp cửa

lời niệm vào sông núi đất đai

Phù sa bồi phù sa – Gương mặt những hiền tài.

 

Anh lặng im

đối mặt với ngọn đèn

đối mặt với ước mơ

đã đôi lần thất bại

sông chẳng là sông nếu không còn bờ bãi

mỗi cánh buồm chẳng có khát khao riêng!

 

Tôi nhận ra anh vóc dáng cánh buồm

nơi bến đỗ xuân về hoa trổ trắng**

có một người con gái đứng chờ anh

có một làng già trẻ đứng chờ anh

dưới gốc đa ngày ấy

thơ tìm ra hạt giống để gieo trồng.

 

4.

Chót vót cành đa một tổ chim non

chúng ríu rít giữa vòm trời thăm thẳm

trưa nắng đọng nghe tiếng chim mảnh mỏng

cứ dát vàng mặt đất đợi người xa.

 

Cảm ơn em dưới gốc đa ngày ấy đã trao quà

một cuốn sổ tay, đôi câu thơ đề tặng

lời thì xa xôi, ánh mắt đầy hoang vắng

đã bao lần cố gỡ lại bầm thêm.

 

Sông Mã ơi, tạc giữa trời xanh

em xuống tắm thế mà lau trổ trắng!

 

Gió từ gốc đa

 

1.

Tôi tìm về gốc đa xưa

chỉ trơ trống gió chút trưa ngả chiều

chả còn lích chích chim kêu

tiếng đa rụng giữa vườn yêu…mại*** rồi!

 

Đâu còn những bụi mâm xôi

đã từng chín đỏ cả nơi thờ thần

đi tìm lại tiếng chuông ngân

chỉ nghe đất lở dưới chân dốc Nghè.

 

Làng giờ vắng bóng đa che

vắng cây gạo đỏ lập lòe giêng hai

bao nhiêu gương mặt hình hài

làng ơi, chớ để cho mai một dần.

 

2.

Ước chi lại đựơc một lần

tiếng chim lích chích rộ sân ngày nào

để rồi chót vót cành cao

tơ non xin mãi rót vào tơ non.

 

Cây mang đến sự trường tồn

nén hương đốt gọi linh hồn gần xa

xin làng trồng lại cây đa

thẳm xa gương mặt làng ta tụ về.

 

Chắp tay, trước núi sông kề

trăm năm nhân kiệt lại về địa linh.

 

5-2000

-------------------------------------------

*Bao giờ ghềnh Sét đứt đôi

Sông con lấp cửa đất này mới có quan

                                                      (ca dao làng)

**Mượn ý thơ tiến sĩ Lê Thuyên Hương - Người làng

***Mại: Tiếng địa phương hiểu như mục nhưng hình dáng còn nguyên nếu đụng nhẹ thì nát ra, tan ra