Trở về quê nội

 

Mười một năm rồi

Hôm nay ta lại về quê nội.

Mẹ tóc bạc ôm chầm ta không nói

Nghẹn ngào ta gọi mẹ, mẹ ơi!

Ôi quê hương xanh biếc bóng dừa

Có ngờ đâu hôm nay ta trở lại.

Quê hương ta tất cả vẫn còn đây

Dù người thân đã ngã xuống đất này

Ta lại gặp những mặt người ta yêu biết mấy,

Ta nhìn, ta ngắm, ta say

Ta run run nắm những bàn tay

Thương nhớ dồn trong tay ta nóng bỏng.

Đây rồi đoạn đường xưa

Nơi ta vẫn thường đi trong mộng.

Kẽo kẹt nhà ai tiếng võng trưa

Ầu ơ... thương nhớ lắm

Ôi những bông trang trắng

Những bông trang hồng

Như tấm lòng em trong trắng thủy chung

Như trái tim em một màu đỏ thắm.

Con sông nhỏ tuổi thơ ta tắm

Vẫn còn đây nước chẳng đổi dòng

Hoa lục bình tím cả bờ sông.

Mẹ lưng còng tóc bạc

Ngậm ngùi kể chuyện ta nghe.

Tám em bé chết vì bom xăng đặc

Trên đường đi học trở về;

Giặc giết mười người trong một ấp

Bà con khiêng xác chết đầy ghe

Chở lên Bến Tre đấu tranh với giặc.

Nhà ta mấy lần bom giội nát

Dừa ngả ngổn ngang xơ xác bờ tre.

Mẹ dựng tạm mái lều che mưa gió

Ơi mảnh đất nơi ta nằm thuở nhỏ

Đã thành bãi chiến trường.

Hai mươi năm đầm đìa máu đỏ

Biết mấy ngàn đêm đau thương

Biết bao người đã khuất

Quân thù giẫm nát quê hương

Mẹ ta, em ta làm sao sống được!

Ta có ngờ đâu trong mái lều dột ướt

Dưới lớp đất kia ngọn lửa vẫn còn.

Mẹ ta tần tảo sớm hôm

Nuôi các anh ta dưới hầm bí mật.

Cả đời mẹ hy sinh gan góc

Hai mươi năm giữ đất giữ làng

Ôi mẹ ta bà mẹ miền Nam.

Ta có ngờ đâu em ta đấy

Dưới mái lều kia em đã lớn lên.

Em đẹp lắm như mùa xuân bừng dậy

Súng trên vai cũng đẹp như em:

Em ơi! Sao tóc em thơm vậy

Hay em vừa đi qua vườn sầu riêng?

Ta yêu giọng em cười trong trẻo

Ngọt ngào như nước dừa xiêm,

Yêu dáng em đi qua cầu tre lắt lẻo

Dịu dàng như những nàng tiên.

Em là du kích

Em là giao liên

Em chính là quê hương ta đó

Mười một năm rồi ta nhớ, ta thương,

Đêm đầu tiên ta ngủ giữa quê hương

Sao thấy lòng ấm lạ,

Dù ngoài trời tầm tã mưa tuôn

Tiếng đại bác gầm tung vách lá.

Ôi quê hương ta đẹp quá

Dù trên đường còn những hố bom

Dù áo em hãy còn mảnh vá

Ta về đây chẳng mang gì về cho em cả

Chỉ có trái tim chung thủy sắt son

Và khẩu súng trong ta, cháy bỏng căm hờn.

 

 

DỪA ƠI

 

Tôi lớn lên đã thấy dừa trước ngõ

Dừa ru tôi giấc ngủ tuổi thơ

Cứ mỗi chiều nghe dừa reo trước gió

Tôi hỏi nội tôi: "Dừa có tự bao giờ?"

Nội nói: "Lúc nội còn con gái

Đã thấy bóng dừa mát rượi trước sân

Đất này xưa đầm lầy chua mặn

Đời đói nghèo cay đắng quanh năm”

Hôm nay tôi trở về quê cũ

Hai mươi năm biết mấy nắng mưa

Nội đã khuất rồi xanh rì đám cỏ

Trên thân dừa vết đạn xác xơ.

Dừa ơi dừa! Người bao nhiêu tuổi

Mà lá tươi xanh mãi đến giờ

Tôi nghe gió ngàn xưa đang gọi

Xào xạc lá dừa hay tiếng gươm khua.

 

Ôi có phải nhà thơ Đồ Chiểu

Từng ngâm thơ dưới rặng dừa này

Tôi tưởng thấy nghĩa quân đuổi giặc

Vừa qua đây còn lầy lội đường dây.

 

Tôi đứng dưới hàng dừa cao vút

Cạnh hàng dừa tơ lá mướt xanh màu

Những công sự còn thơm mùi đất

Cạnh những chiến hào chống Pháp năm nao.

Vẫn như xưa vườn dừa quê nội

Sao lòng tôi vẫn thấy yêu hơn

Ôi thân dừa đã hai lần máu chảy

Biết bao đau thương, biết mấy oán hờn.

 

Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút

Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng

Rễ dừa bám sâu vào lòng đất

Như dân làng bám chặt quê hương.

Dừa bị thương dừa không cúi xuống

Vẫn ngẩng lên ca hát giữa trời

Nếu ngã xuống dừa ơi không uổng

Dừa lại đứng lên thân dựng pháo đài.

Lá dừa xanh long lanh ánh nắng

Theo đoàn quân thành lá ngụy trang

Nếu rụng xuống dừa ơi không uổng

Dừa lại cháy lên ánh đuốc soi đường.

 

Đất quê hương nát bầm vết đạn

Đã nuôi dừa năm tháng xanh tươi

Ôi có phải dừa hút bao cay đắng

Để trổ ra những trái ngọt cho đời.

Nghe vườn dừa rì rào tiếng nhạc

Lòng nao nao tôi nhớ nội xiết bao

Tuổi thơ xưa uống nước dừa dịu ngọt

Tôi biết đâu thuở chua xót ban đầu.

Tôi ngước nhìn mùa xuân nắng rọi

Bốn mặt quê hương giải phóng rồi

Tôi bỗng thấy nội tôi trẻ lại

Như thời con gái tuổi đôi mươi

Như hàng dừa trước ngõ nhà tôi.

1-1966

(Nguồn Tạp chí Nhà văn)