Hội Nhà Văn Việt Nam

Xã Kiệt Sơn, huyện Tam Sơn tỉnh Phú Thọ; điện thoại: 0210 3745 002 Fax : 0210 3745 003 - Email : - tamsontanson@yahoo.com
Đại diện tại Hà Nội: Phòng 330 Nhà K1 Khu Đô thị Việt Hưng, Long Biên Hà Nội điện thoại: 04 3652 4558 – Email: truongnd@gmail.com

  Công ty Lâm nghiệp Tam Sơn (thuộc Tổng công ty Giấy Việt Nam) quản lý và sử dụng 10.903,1 ha thuộc địa bàn 10 Xã của Huyện Tân Sơn. Có điều kiện tự nhiên và khí hậu đặc trưng của vùng miền núi trung du phía bắc rất thuận lợi cho phát triển sản xuất lâm nghiệp.
  Ngành nghề sản xuất kinh doanh chủ yếu của Công ty là: Trồng rừng NLG, khai thác, thu mua, vận tải cung ứng gỗ NLG cho Tổng công ty Giấy Việt Nam ; sản xuất kinh doanh giống cây NLG, chè búp tươi; thu mua, chế biến và tiêu thụ các loại lâm sản NLG; sản xuất, chế biến Nấm Dược phẩm (Linh Chi) và cung cấp Nấm thực phẩm sạch cho thị trường Thành Phố Hà Nội, Tỉnh Phú Thọ, các tỉnh lân cận. Sản xuất, xuất khẩu và cung ứng nội địa hàng trăm triệu đôi đũa tre mỗi năm.
  Các sản phẩm Nấm sạch của Công ty sản xuất ra luôn đảm bảo chất lượng, hàm lượng các chất dinh dưỡng, đã chinh phục được các bà nội trợ khó tính. Trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của người dân Việt Nam.
  Công ty đã mở một số Đại lý, cửa hàng giới thiệu và bán sản phẩm trên địa bàn các Tỉnh phía bắc
  Khách hàng có nhu cầu mua số lượng lớn hoặc mở Đại lý bán sẩn phẩm . Xin vui lòng liên hệ với Công ty .

Giám đốc
Nguyễn Đức Sơn

Home / Hướng tới 1000 năm Thăng Long Hà Nội

Danh sỹ hồ sĩ tạo viết về thăng long
Mai Hồ Minh ( 1/2/2010 11:26:25 AM )

Trong số các danh sỹ xứ Nghệ viết về Thăng Long từ trước tới nay, có lẽ danh sỹ Hồ Sỹ Tạo có nét khá riêng, đó là thể hiện lòng yêu nước mãnh liệt bằng khí tiết nhà nho rất “đồ Nghệ”. Chúng tôi xin dẫn hai bài thơ về Thăng Long của danh sỹ Hồ Sỹ Tạo trong Tổng tập Văn học Việt Nam (tập 19) để chứng minh cho nhận định trên.

ở bài “Đề Hà Nội tỉnh thi” (Thơ vịnh tỉnh Hà Nội) nguyên văn chữ Hán như sau:

Kỷ độ phong trần thử độ kinh

Nhất triêu hồn thủ bất thăng tình

Ngư hồ lãng đã tam triều cuộc

Long Đỗ không duy bách lý thành

Nùng Lĩnh phà vân Kim cổ sắc

Nhị Hà lưu thủy khấp ca thanh

“Cầm Hồ, đoạt sáo” nhân hà tại

Thuỳ vị giang sơn tẩy bất bình

Dịch nghĩa: Thơ vịnh Hà Nội

Mấy độ gió bụi, lần này qua đây

Một sớm nhìn lại không khỏi ngậm

ngùi xao xuyến

Cá hồ đớp sóng xao động (gợi nhớ)

cuộc thay đổi “3 triều”

Đất Long Đỗ chỉ còn trơ ngôi thành

trăm dặm.

Trên núi Nùng, mây nổi pha trộn màu

sắc cổ kim

Dưới dòng Nhị, tiếng nước chảy tựa

hồ tiếng khóc

Những người “cướp giặc bắt rợ hồ”

nay đâu cả?

Hỏi có ai vì non sông mà rửa nổi

bất bình.

Dịch giả Vũ Minh Am dịch thơ theo thể thất ngôn bát cú gần với nguyên tác như sau:

“Gió bụi nhiều, nay tới cố Kinh

Sớm ra nhìn lại xót xa tình

Cá hồ xao động ba triều biến

Long Đỗ trơ vơ mấy dặm thành

Bảng lãng, núi Nùng mây phủ kín

Khóc than, dòng Nhị nước trôi nhanh

Anh hùng, hào kiệt đi đâu cả

Ai giúp non sông rửa bất bình”

Cũng như nhiều danh sỹ, tao nhân mặc khách khác đề vịnh về Thăng Long đều nặng lòng hoài cổ, hoài niệm và xót xa trước cuộc thế bể dâu, nhưng ở bài thơ này của danh sỹ Hồ Sỹ Tạo, sự xót xa, hoài niệm ấy được tăng lên tới tột cùng. Đầu đề là “Thơ vịnh Hà Nội” mà trong bài tác giả nhắc đến những tên đất rất xưa cũ như Long Đỗ, Nùng Lĩnh, Nhị Hà… Ngắm mặt hồ Gươm, hồ Tây, chỉ cần nhìn cá hồ đớp sóng thôi danh sỹ đã động lòng trắc ẩn nghĩ về vận nước, nhớ đến cuộc thay đổi “phế lập” ba vua trong thời gian ngắn ngủi (1884) ở Kinh đô Huế. Và thật bất ngờ, một sự ví von táo bạo với sông Nhị Hà (sông Hồng) mà xưa nay chưa thấy ai dám ví “Tiếng nước chảy của sông như tiếng khóc”. Tiếp theo đó, danh sỹ dẫn thơ của thượng tướng Trần Quang Khải trong bài “Đoạt sáo Chương Dương độ /Cầm hồ Hàm Tử quan…” sau chiến thắng Nguyên Mông thuở trước. Dẫn điển tích thơ để rồi kết bằng hai câu hỏi dồn dập: Những người anh hùng “Cướp giáo giặc, bắt quân thù” thuở ấy giờ đâu cả? Ai sẽ là người rửa nỗi bất bình cho giang sơn, gấm vóc hôm nay?

Chúng tôi đoán rằng, bài thơ trên danh sỹ Hồ Sỹ Tạo viết ra sau ngày ông từ quan về dạy học, đi đó đây kết bạn tâm giao, nghĩa là trong khoảng thời gian phong trào Cần Vương bùng nổ (1885- 1895). Đây là giai đoạn bi thương và rối ren nhất, bên ngoài Pháp đang từng bước thôn tính từ Nam ra Bắc, trong triều chính rối ren, chia bè kết cánh… khiến nhà thơ phải “mượn” tiếng chảy nước sông Nhị Hà mà khóc than cho đất nước.

Xin được nói thêm rằng, bài thơ của danh sỹ Hồ Sỹ Tạo có dáng dấp đường thi khá rõ, và như đã nói, sự hoài cổ, hoài niệm rất đậm nét khiến ta dễ liên tưởng tới bài “Hoàng Hạc lâu” của Thôi Hiệu: “Tích nhân dĩ thừa Hoàng Hạc khứ/ Thử địa không duy Hoàng Hạc lâu/ Hoàng Hạc nhất khứ bất phục phản/ Bạch vân thiên tải không du du…”. Cũng nhắc tới mây nhưng là mây mang sắc màu kim cổ. Cũng nhắc đến sóng nước nhưng là tiếng nước sông như khóc than. Và chỉ khác xưa kia đời thường còn trơ vơ lầu Hoàng Hạc, mà nay trơ vơ trăm dặm thành. Để góp một nén hương tưởng nhớ tiền nhân là danh sỹ họ Hồ, chúng tôi xin mạn phép được đưa ra bản dịch thoát theo thể thơ lục bát, mong được bạn đọc tham khảo:

Thơ Vịnh Hà Nội

Trải bao gió bụi, bất bình

Ngoái nhìn một sớm xót tình

bấy nhiêu

Cá hồ động, cuộc “ba triều”

Thành Rồng trăm dặm tiêu điều,

trơ vơ

Mây bồng Nùng Lĩnh sắc xưa

Nhị Hà nước réo khóc ca than dài

“Cầm hồ, đoạt sáo” những ai

Ra tay rửa nhục trước đài non sông?

ở bài thứ hai khá dài, nguyên văn chữ Hán như sau:

Đề tam trung từ

Thăng Long thành thượng yên

trầm mộng

Thăng Long thành hạ huyết lưu hồng

Thành hoàn, bất hoàn Nguyễn

nguyên súy

Thành vong, dữ vong Hoàng

Tướng công

Ta ta nhân thế bạch câu khích

Thiên thu chính khí lăng không bích

Tống gia tam bách niên

cương thường

Dĩ nhất thần nhiệm Văn Thiên Tường

Khả tử nhi tử, tử bất hủ

Chí Kim thanh sử viễn lưu phương

Hoan Châu văn bối Hồ Sỹ Tạo

Kính thuật thử văn nhất uỷ điếu

Tản sơn tự vân, Nhị tự ba

Hách hách tinh trung thiên

nhật chiếu.

Dịch nghĩa: đề đền thờ ba vị trung hiếu

Trên thành Thăng Long khói bụi

mờ mịt

Dưới thành Thăng Long máu chảy

đẫm hồng

Thành được trả nhưng Nguyên Soái

Nguyễn không trở lại

Thành mất, mất luôn cả tướng công

họ Hoàng.

Hỡi ôi! Cuộc đời như bóng câu vụt

qua khe cửa

Chính khí ngàn năm vút lên trời biếc

Ba trăm năm cương thường của

nhà Tống

Trút lên một bề tôi Văn Thiên Tường

Đáng chết mà chết, chết thế là bất tử

Đến nay sử xanh còn vĩnh viễn lưu

tiếng thơm

Kẻ hậu sinh này ở Hoan Châu là Hồ

Sỹ Tạo

Kính thuật lại trong bài này để viếng

Mây từ non Tản, sóng từ sông Nhị Hà

Rờ rỡ tấm tinh trung, vầng nhật

sáng son.

Bài “Đề tam trung từ” vẫn cùng mạch với bài “Đề vịnh Hà Nội” ở niềm hoài cổ thể hiện lòng yêu nước sâu sắc, nồng nàn với nét đặc tả hai cuộc chiếm giữ thành Hà Nội oanh liệt của các tướng Nguyễn Tri Phương và Hoàng Diệu ngày trước. Đáng chú ý ở bài “Đề đền thờ ba vị trung hiếu tiết nghĩa” này, một vị là Văn Thiên Tường đời Tống đã rất nổi tiếng cả bên Tàu và bên ta từ xưa, hai vị còn lại là hai tướng giữ thành Hà Nội và đều tuẫn tiết với thành, cùng được xếp ngang hàng với Văn Thiên Tường, đó cũng là công bằng lịch sử. Làm thơ ngợi ca khí tiết của các bậc tiên liệt, nêu tấm gương “trung hiếu tiết nghĩa” cho hậu thế noi theo là việc làm mà các nhà nho xưa nói chung thường làm, có người làm thơ, có người viết sách sử, chuyện kể, làm phú, câu đối… Có khác chăng ở bài thơ này, danh sỹ Hồ Sỹ Tạo sử dụng câu chữ khá mộc mạc cứng cáp mà vẫn gợi nên sự trang nghiêm, lòng tôn kính tột bậc của mình. Phải chăng đó là sự bộc trực và khảng khái, một nét tính cách người Nghệ nói chung và của ông đồ Nghệ nói riêng? Bài thơ này được dịch giả Nguyễn Văn Huyền dịch như sau:

“Khói bụi mờ mịt trên thành Rồng

Dưới thành máu đỏ nhuốm đầy sông

Thành trả, Nguyễn Nguyên soái

không về

Thành mất, mất luôn Hoàng

Tướng công

Đời tựa bóng câu qua kẻ vách

Nghìn năm chính khí vút trời biếc

Nhà Tống, ba trăm năm

cương thường

Dồn vào một vai Văn Thiên Tường

Cần chết mà chết, chết bất hủ

Đến nay sử xanh còn lừng hương

Hoan Châu, hậu sinh Hồ Sỹ Tạo

Kính thuật văn này một lời điếu

Mây non Tản soi sóng sông Hồng

Rờ rỡ tinh trung vầng nhật chiếu.

Nhân đây, chúng tôi xin bày tỏ lòng trân trọng và biết ơn các dịch giả và PGS Ninh Viết Giao đã có công sưu tầm hai bài thơ trên của danh sỹ Hồ Sỹ Tạo để đưa vào Tổng tập Văn học Việt Nam (tập 19). Tuy nhiên, bạn đọc vẫn nuối tiếc phần tiểu sử tác giả còn khá mỏng, chỉ biết ông sinh năm Tân Sửu (1841), chưa rõ năm mất, người xã Thanh Quả tổng Võ Liệt, nay là xã Thanh Khê, huyện Thanh Chương, Nghệ An. Ông thông minh , học chăm, năm Mậu Thìn (1868) thi đỗ Giải nguyên trường Nghệ, có thi Hội nhưng không đỗ. Làm quan tới chức tri phủ nhưng khi nhà Nguyễn đầu hàng chịu sự bảo hộ của Pháp, ông đã từ quan về dạy học và giao du đó đây, tỏ thái độ bất hợp tác. Đương thời ông sáng tác khá nhiều nhưng bị thất truyền chắc do nhiều nguyên nhân. Chúng tôi sẽ cố gắng góp phần làm sáng tỏ những băn khoăn này vào dịp khác. Cũng như bài trước, bài này chúng tôi cũng xin mạn phép thử dịch xuôi theo thể thơ lục bát, mong được tham khảo:

đề đền thờ ba vị

trung tiết

Trên thành Rồng, khói bụi mờ

Dưới thành máu đỏ nhuộm nhơ

sông Hồng

Trả thành, Nguyên soái còn không

Mất thành, mất cả Tướng công

họ Hoàng

Đời người, bóng ngựa vút ngang

Ngàn năm chính khí mơ màng

trời xanh

Ba trăm năm Tống, cương thường

Dồn trong một chết Thiên Tường

một giây

Cần chết mà chết, kính thay!

Sử xanh mãi mãi tháng ngày vinh danh

Hoan Châu, Hồ Sỹ hậu sinh

Văn này kính điếu, cúi mình ghi công

Mây Tản soi bóng sông Hồng

Lòng người, non nước sáng lồng

tinh anh

In bài

Trang trước

Đầu trang

Gửi ý kiến

Họ tên
eMail
Điện thoại
Địa chỉ

Nội dung:

Các bài mới:
•	Ai trao “sổ đỏ” thành Đại La cho Lý Công Uẩn? (12/1/2010)
•	Phố Tây ngồi xổm và trà đá 'có ga'(18/1/2010)
•	Thăng Long-Hà Nội nghìn năm tuổi(26/1/2010)

Các bài đã đăng:
•	Bản đồ Việt từ 1.000 rồng vàng(1/1/2010)
•	Lung linh sắc hoa Hà Nội(31/12/2009)
•	Lễ hội trong khu phố cổ(27/12/2009)
•	Để Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long- Hà Nội thực sự trở thành ngày hội (21/12/2009)
•	Đại doãn kinh sư Nguyễn Trung Ngạn và các nơi thờ ông(14/12/2009)
•	Thơ văn xưa viết về Thăng Long - Hà Nội: Tây Hồ phong cảnh phú và Bồ Đề hoài cổ của Ngô Thì Sĩ(13/12/2009)
•	Văn tế làng Đại Lan(11/12/2009)
•	Nhà hát Lớn Hà Nội(3/12/2009)
•	Xẩm Bờ Hồ (1/12/2009)

Sự kiện

10 nhân vật có ảnh hưởng nhất thập kỷ

Nhân vật

Tiếng nói đáng tin cậy nhất của nước Mỹ

Bình Luận

Trách nhiệm cao đẹp của người nghệ sĩ

Giới Thiệu Sách

Nhiệt đới buồn

Mùa xuân với “Lời ru ngọn cỏ”

Chiến lược nhân tài của Trung Quốc từ năm 1978 đến nay

HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM

Địa chỉ: 9 Nguyễn Đình Chiểu - Hai Bà Trưng - Hà Nội - Việt Nam
Điện thoại: (84-43) 9448134 * Fax: (84-43) 8263777
Email: vanvn.net@gmail.com / hoinhavanvietnam@gmail.com
Tổng biên tập: Hữu Thỉnh
Giấy phép số 77/GP-TTTT- Cục Quản lý Phát thanh-Truyền hình và Thông tin Điện tử- Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 26/8/2008.
Hội Nhà văn VN giữ bản quyền nội dung trên website này.

Xây dựng, phát triển: iDesign